Żurek wielkanocny na kilka sposobów. Znajdź przepis dla siebie

Przed laty żur był potrawą typowo postną. Nie było w nim ani kawałka mięsa czy kiełbasy. Rodziny jadły żurek przez cały Wielki Post, nawet 3 razy w ciągu dnia. Dzisiaj zakwas, mięso lub biała kiełbasa, czosnek, chrzan – to podstawa do ugotowania żurku. Co kuchnia, to inny przepis na jego sporządzenie. Podajemy kilka sprawdzonych na tę zupę.

Dowiedz się również: Czym różnią się żurek i barszcz biały 

Żurek na schabie

• 400 g białej kiełbasy,
• 200 g szynki wędzonej,
• 100 g pieczonego schabu,
• pół litra zakwasu żurowego (może być z butelki),
• 4 ziemniaki,
• 5 jajek,
• 100 g wędzonego boczku,
• 6 łyżek śmietany,
• garść suszonych grzybów,
• 3 liście laurowe,
• 3 ząbki czosnku,
• ziele angielskie, pieprz ziarnisty, kminek, natka pietruszki.

Do garnka włóż białą kiełbasę i boczek, dodaj suszone pokrojone w paski grzybki (wcześniej na chwilę namoczone w wodzie) i wlej też trochę tej wody. Wrzuć inne przyprawy. Teraz wlej 1,5 litra wody. Gotuj na małym ogniu około 20 minut. Wyjmij z garnka kiełbasę i boczek, pokrój je na plastry. Do garnka wlej zakwas. Wszystko zamieszaj i zagotuj. Szynkę pokrój w paseczki, a schab w kostkę. Dodaj do żurku, razem już z kiełbasą i boczkiem. Gotuj, ale uważaj, żeby się nie zagotowało. Obierz ziemniaki i pokrój w kostkę w lekko osolonej wodzie. Gdy się ugotują, odcedź i dodaj do żurku. Na koniec dodaj śmietanę. Żurek przelej do misek, dodając pokrojone jajka gotowane na twardo.

Wypróbuj ten przepis: Jajka faszerowane pieczarkami 

Żurek na boczku

• 2 litry bulionu,
• pół litra zakwasu żytniego,
• 4 białe kiełbasy,
• 200 g boczku.
• 1 duża cebula,
• 2 łyżeczki chrzanu,
• 1 ząbek czosnku,
• 3 łyżki gęstej śmietany 30% lub 36%,
• majeranek, sól i pieprz,
• 4 ugotowane na twardo jajka.

Podgrzej bulion. Na patelni podsmaż boczek pokrojony w kostkę, dodaj posiekaną cebulkę. Smaż wszystko na średnim ogniu, aż boczek i cebula zmienią kolor. Do bulionu wsyp to, co masz na patelni oraz pokrojoną białą kiełbasę. Gotuj całość przez około 35 minut. Teraz powoli dodaj zakwas, cały czas mieszając. Dodaj pozostałe przyprawy do żurku. Po kilku minutach dodaj śmietanę. Po nalaniu zupy do miseczek, dodaj jajka.

Żurek na gotowym wywarze

• 400 g białej kiełbasy,
• 4 jajka,
• 4 łyżki kwaśnej śmietany 18%,
• 1 opakowanie zakwasu w proszku z przyprawami,
• natka pietruszki.

Gotowaną białą pokrój w plastry. Żurek z paczki rozprowadź w 1 litrze wody i dodaj do wywaru. Gotuj 5-10 minut, dopraw przyprawami według smaku. Ugotuj jajka na twardo i pokrój w plastry albo ćwiartki, dodaj do zupy. Na koniec dodaj śmietanę, żeby zupa zgęstniała. Gdy nalejesz do miseczek, posyp pietruszką.

Żurek na kościach

• pół kg kiełbasy białej parzonej,
• pół kg kości wędzonych od schabu,
• 1 marchew,
• pół selera,
• 3 litry wody,
• 3 liście laurowe,
• ziele angielskie,
• pół litra zakwasu na żurek,
• 1 cebula,
• 300 ml kwaśnej śmietany 18%,
• 3 ząbki czosnku,
• sól, pieprz i cukier do smaku,
• 4 jajka ugotowane na twardo.

Do garnka z wodą włóż kości, obrane i pokrojone w kostkę warzywa, liście laurowe i ziele angielskie. Posól i gotuj, aż mięso będzie miękkie. Wyciągnij kości, obierz z mięsa, pokrój i dodaj mięso do wywaru. Połącz zakwas na żurek ze śmietaną i dodaj do wywaru. Białą kiełbasę podsmaż na patelni na złoty kolor, pokrój w kawałki i dodaj do zupy. Na tej samej patelni podsmaż pokrojoną cebulę i dodaj do zupy. Dopraw pieprzem, cukrem i majerankiem. Pod koniec gotowania dodaj przeciśnięty przez praskę czosnek. Żurek podawaj z jajkiem ugotowanym na twardo.

Żurek dla wegetarian

• 250 ml zakwasu żurowego,
• pęczek włoszczyzny,
• garść suszonych grzybów,
• 3 ząbki czosnku,
• 1,5 łyżki oleju roślinnego,
• łyżka chrzanu,
• 100 g śmietany 18%,
• przyprawy do smaku: liść laurowy, ziele angielskie, pieprz czarny, sól, majeranek.

Warzywa opłucz, obierz i pokrój na kawałki. Włóż do garnka i zalej 2 litrami wody, zagotuj. Dodaj przyprawy, ale bez pietruszki. Gotuj mniej więcej 45 minut. Na koniec dodaj pietruszkę. Przecedź wywar, zostawiając w nim marchewkę. Dodaj do niego jeszcze pieprzu, majeranku, czosnek. Teraz dolej oleju. Butelkę z zakwasem wstrząśnij i dopiero wlej stopniowo zawartość do wywaru, mieszając. Gotuj całość przez 2 minuty. Teraz dodaj marchewkę pokrojoną w plasterki.

Przeczytaj: Jak rozpoznać świeżość i jakość jaj

Jak nie żurek, to co

Lata temu obowiązywała zasada, że w Wielkanoc nie powinno się ani gotować, ani krzątać po kuchni. Potrawy miały być przygotowane – jak nasze prababcie mawiały - „bez dymu", no ewentualnie „przy jednym dymie". Jedzenie przygotowywano zazwyczaj w piątek lub sobotę, żeby w niedzielę jedynie je odgrzać albo zjeść na zimno. Popularne wówczas były wielkanocne chłodniki. Chrzanówka (krzanówka) była zupą tradycyjnie podawaną w wielkanocną niedzielę. Znajdowały się w niej kawałki mięs i kiełbas z wielkanocnego koszyczka, ćwiartki ugotowanego na twardo jaja oraz jarzyny. Składniki wrzucało się do garnka z serwatką, dodawało tarty chrzan, a po ugotowaniu podawało z chlebem. Zupa ta charakterystyczna jest dla Małopolski, ale górale też ją znają. Na Podkarpaciu jadło się natomiast galarety (zylc), choćby studzieninę, czyli galaretkę z wieprzowych nóżek, pokropioną octem i doprawioną pieprzem.

Tego o żurku mogłeś nie wiedzieć

W Wielki Piątek wieczorem albo Wielka Sobotę rano na wsiach organizowano pogrzeb żurku. Z przodu orszaku gospodynie niosły ozdobne garnki lub dzbany z żurem. Pochód zatrzymywał się przy wykopanym dołku. To tam kobiety wylewały żur, krzycząc przy tym: „Żur do lasa, mięso do wsi". 

Polecamy poradnik: Jak serwować wielkanocny żurek 

Na Śląsku były 2 rodzaje żuru: "samotny" to była zupa z samymi jajkami, bez innych dodatków, a "żonaty" żur to ten z kiełbasą, ziemniakami, jajkami i wieloma innymi dodatkami. Pierwszym żurem zajadać się miały panny na wydaniu i kawalerowie, a drugim mężatki i żonaci.