Spis treści
Podatek katastralny – czym jest i jak działa?
Podatek katastralny mocno różni się od podatku od nieruchomości, jaki znamy. Dziś właściciele mieszkań i domów płacą w Polsce kwotę podatku zależną od powierzchni nieruchomości – im większy metraż, tym wyższy podatek. Tymczasem w przypadku podatku katastralnego wysokość opłaty zależy od wartości nieruchomości. Oznacza to, że właściciele droższych lokali płacą więcej. Takie rozwiązanie ma zarówno swoje plusy, jak i minusy.
Podatek obliczany od wartości nieruchomości funkcjonuje od lat w wielu krajach europejskich i nie tylko (to np. jeden z najstarszych podatków w Stanach Zjednoczonych). Można go spotkać m.in. w takich państwach jak:
- Austria,
- Belgia,
- Czechy,
- Estonia,
- Francja,
- Holandia,
- Irlandia,
- Litwa,
- Łotwa,
- Niemcy,
- Szwecja,
- Wielka Brytania.
Wysokość tego podatku jest na ogół ustalana przez lokalne samorządy i zależy od wielu czynników – państwa stosują różne rozwiązania, np. wyliczanie kwoty do zapłacenia na podstawie wartości samej nieruchomości, wartości gruntu pod nieruchomością lub na podstawie potencjalnego rocznego zysku, jaki mógłby uzyskać właściciel z wynajmu swojego mieszkania. Niektóre kraje, jak np. Niemcy, mają też różną wysokość podatku w różnych regionach. Na ogół jednak wysokość podatku katastralnego w Europie waha się od 0,1 proc. do 3 proc. wartości nieruchomości.
Podatek od wartości (katastralny) na ogół jest znacząco wyższy niż podatek od powierzchni nieruchomości. Można to pokazać na przykładzie:
Maksymalna stawka podatku od nieruchomości w 2022 r. wynosi w Polsce 0,89 zł/m kw. Właściciel 50-metrowego mieszkania płaci dziś za nie ok. 218 zł podatku (44,50 zł za sam lokal plus opłaty za miejsce postojowe, części wspólne budynku itd.). Jeśli przyjąć, że mieszkanie jest warte 500 tys. zł, to po wprowadzeniu podatku katastralnego w wysokości 1 proc. ten sam właściciel zapłaci 5000 zł podatku.
Wartość nieruchomości jest na ogół ustalana przez profesjonalnych rzeczoznawców. Wiele krajów stosuje rozmaite ulgi podatkowe, dzięki czemu w praktyce płaci się niższy podatek.
Wyjątkowe komody
Podatek katastralny ma swoje plusy
Zwolennicy tego rozwiązania podatkowego jako jego główną zaletę podają wyższe dochody gmin. Ponieważ właściciele nieruchomości płacą większe kwoty niż przy podatku od powierzchni nieruchomości, samorządy lokalne mają więcej pieniędzy na lokalne inwestycje (budowę i remont dróg, rozbudowę sieci kanalizacyjnej, budowę mieszkań komunalnych itp.).
Inne istotne korzyści wynikające z wprowadzenia podatku katastralnego to:
- ograniczenie spekulacji nieruchomościami – inwestorom przestaje się opłacać kupowanie wielu mieszkań, np. w celu sztucznego podbijania czynszów najmu;
- większa dostępność mieszkań na rynku – dzięki ograniczeniu zakupów pod inwestycję na rynku jest więcej lokali dla osób kupujących M na własne potrzeby;
- zachęta do likwidowania pustostanów – właściciele nieużytkowanych budynków mają większą motywację, żeby je zagospodarować lub rozebrać;
- zwiększenie ruchu inwestycyjnego w gminach – gminy mogą udostępniać inwestorom dokładniejsze dane nt. wartości danej działki i budynków na niej stojących;
- zwiększenie bezpieczeństwa obrotu nieruchomościami – podatek katastralny sprzyja uporządkowaniu kwestii własności nieruchomości, co utrudnia życie mieszkaniowym oszustom;
- uporządkowanie przestrzeni miejskiej – samorządy mają większą motywację do ograniczania chaosu przestrzennego i promowania zrównoważonego rozwoju miast.