Opłata przekształceniowa ze specjalną 99-procentową bonifikatą. Komu ona przysługuje i na jakich zasadach?

Opłata przekształceniowa to cena, jaką musimy zapłacić za przekształcenie użytkowania wieczystego we własność. Osoby, które do tej pory były użytkownikami wieczystymi gruntu, a teraz zostały jego właścicielami, mogą zapłacić dużo mniej, jeśli zdecydują się uiścić całą opłatę z góry zamiast dzielić ją na 20 rocznych rat. W takiej sytuacji można bowiem skorzystać z bonifikaty, czyli obniżki, której wysokość może wynosić od 60 do 99,99 proc. w zależności od gminy.

Nie każdy wie jednak, że są osoby, którym niezależnie od miejsca zamieszkania przysługuje specjalna 99-procentowa bonifikata. Mogą na nią liczyć m.in. rodziny wielodzietne, osoby niepełnosprawne, kombatanci oraz inwalidzi wojenni i wojskowi. Żeby skorzystać z bonifikaty, trzeba jednak dopełnić pewnych formalności.

Opłata przekształceniowa – kogo dotyczy?

Przypomnijmy, że opłatę przekształceniową musi uiścić każdy, kto na dzień 1 stycznia 2019 r. był użytkownikiem wieczystym gruntu położonego pod domem jednorodzinnym, budynkiem wielorodzinnym (o ile co najmniej połowę lokali w obiekcie stanowią lokale mieszkalne) lub innymi powiązanymi budynkami (m.in. garaże, budynki gospodarcze). Wraz z tą datą nastąpiło bowiem przekształcenie użytkowania wieczystego we własność, za co nowi właściciele gruntu muszą teraz zapłacić.

O tym, że przekształcenie nastąpiło, poinformuje specjalne zaświadczenie, które otrzymają pocztą wszystkie osoby objęte tą zmianą. W razie wątpliwości w kwestii tego, czy dana działka została objęta przekształceniem, należy skontaktować się z organem, który wcześniej obsługiwał sprawy związane z użytkowaniem wieczystym – na ogół będzie to urząd gminy.

Bonifikata 99 proc. – komu przysługuje?

Z finansowego punktu widzenia najbardziej korzystne jest uiszczenie całej opłaty przekształceniowej jednorazowo z góry. Można wówczas skorzystać z gwarantowanej przez ustawę bonifikaty i zapłacić tylko niewielką część należnej kwoty. Dla osób znajdujących się w szczególnej sytuacji życiowej ustawodawca przewidział 99-procentową bonifikatę, która pozwala zaoszczędzić sporo pieniędzy. Najlepiej obrazuje to przykład:

Niepełnosprawny pan Marek płacił do tej pory za użytkowanie wieczyste 500 zł rocznie. Obecnie ma do spłacenia 20 rocznych rat opłaty przekształceniowej w tej samej wysokości. Przez 20 lat ostatecznie wyda zatem na ten cel 10 tys. zł. Jednak jeśli skorzysta ze specjalnej 99-procentowej bonifikaty, zapłaci za całe przekształcenie jedynie 100 zł.

Z bonifikaty mogą skorzystać właściciele domów i mieszkań wskazani w art. 9a ustawy przekształceniowej – pod warunkiem, że wykorzystują nieruchomość wyłącznie do zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Chodzi o następujące osoby:

• osoby z orzeczonym umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności,
• osoby, w stosunku do których orzeczono niepełnosprawność przed ukończeniem 16 roku życia,
• opiekunowie prawni lub przedstawiciele ustawowi osób niepełnosprawnych, którzy w dniu przekształcenia zamieszkiwali z tymi osobami,
• członkowie rodzin wielodzietnych w rozumieniu ustawy o Karcie Dużej Rodziny,
• inwalidzi wojenni i wojskowi,
• kombatanci oraz ofiary represji wojennych i okresu powojennego,
• świadczeniobiorcy do ukończenia 18 roku życia, u których stwierdzono ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu,
• opiekunowie ww. osób upośledzonych lub nieuleczalnie chorych.

Sprawdź: Prawo budowlane znowelizowane. Nadchodzą duże zmiany

Co ważne, wymienione osoby uprawnione muszą jednocześnie być właścicielami domów lub mieszkań położonych na gruntach, które objęło przekształcenie we własność. Oznacza to, że ze specjalnej bonifikaty nie skorzystają posiadacze spółdzielczego lokatorskiego oraz własnościowego prawa do lokalu, nawet jeśli spełniają pozostałe warunki.

Osoby uprawnione mogą skorzystać z 99-procentowej bonifikaty niezależnie od tego, czy mieszkają na gruncie, który przedtem należał do samorządu, czy do Skarbu Państwa. Jeśli jednak na danym terenie obowiązuje normalna bonifikata wyższa niż 99 proc. (jest tak w kilku miastach, m.in. w Ełku), to zawsze stosuje się korzystniejszą bonifikatę.

Osoby uprawnione – ważne szczegóły

Na dodatkowe wyjaśnienie zasługuje kwestia niepełnosprawności. Przede wszystkim, jak wskazuje ustawa, podstawą do skorzystania z bonifikaty jest orzeczony umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności. Oznacza to, że osoba z niepełnosprawnością, która nie posiada takiego poświadczonego dokumentami orzeczenia, nie skorzysta z 99-procentowej obniżki.

Warto też omówić dokładniej kwestię osób, które najpierw zostały objęte przekształceniem użytkowania wieczystego we własność, a dopiero potem otrzymały orzeczenie o niepełnosprawności. Okazuje się, że na szczęście również i one będą mogły skorzystać ze specjalnej bonifikaty. Jak bowiem wyjaśnia rządowy portal gov.pl:

Spełnienie przesłanek do zastosowania 99-procentowej bonifikaty od opłaty jednorazowej za przekształcenie ocenia się według stanu na dzień złożenia wniosku o jej udzielenie.

Zobacz: Z opłatami za mieszkanie zalega co czwarty Polak

Wątpliwości może również budzić kwestia rodzin wielodzietnych. Nie chodzi bowiem o każdą dużą rodzinę, a jedynie o osoby, które wymienia ustawa o Karcie Dużej Rodziny. Chodzi zatem o dziecko (lub dzieci), rodzica (lub rodziców) i małżonka rodzica. Z bonifikaty mogą też skorzystać rodzice zastępczy oraz osoby prowadzące rodzinny dom dziecka.

Co ważne, do skorzystania z 99-procentowej bonifikaty nie jest konieczne posiadanie Karty Dużej Rodziny. Jak wyjaśniono na portalu gov.pl, wystarczy spełniać warunki uprawniające do jej otrzymania. Warto jednak dokładnie zapytać o tę kwestię w urzędzie, ponieważ w wielu regionach kraju Karta jest mimo wszystko wymagana.

Specjalna bonifikata przy przekształceniu – formalności i terminy

Żeby móc skorzystać ze specjalnej bonifikaty, należy o to zawnioskować w urzędzie. Nie ma jednego odgórnie ustalonego wzoru wniosku, jednak wiele urzędów udostępnia przykładowe wzory w swoich placówkach i na stronach internetowych. Większość urzędów wymaga, żeby do wniosku dołączyć odpowiedni dokument potwierdzający prawo do skorzystania z bonifikaty, czyli np. orzeczenie o stopniu niepełnosprawności czy kopię książki inwalidy wojskowego.

W różnych częściach Polski obowiązują nieco inne procedury i formalności związane ze specjalną bonifikatą – przykładowo czas rozpatrywania wniosku waha się od miesiąca do kilku miesięcy, a w niektórych miejscach trzeba też będzie uiścić niewielką opłatę skarbową. Warto zatem skontaktować się z lokalnym urzędem i zapytać o szczegóły.

Przeczytaj: Bonifikata przy przekształceniu. Wyjaśniamy krok po kroku, jak z niej skorzystać

Jeśli bonifikata zostanie przyznana, właściciel nieruchomości otrzyma odpowiednią decyzję na piśmie (w przypadku odmowy również zostanie powiadomiony). Może wówczas złożyć w urzędzie oświadczenie o chęci uiszczenia całej opłaty przekształceniowej z góry – tu również nie ma określonego wzoru dokumentu. Wówczas urzędnicy w ciągu 14 dni poinformują petenta, jaką kwotę ma wpłacić i gdzie.

Trzeba pamiętać, że w celu uiszczenia opłaty przekształceniowej z góry (a więc skorzystania z bonifikaty) trzeba co do zasady dysponować zaświadczeniem o przekształceniu użytkowania wieczystego we własność. Dokument taki powinna otrzymać pocztą każda osoba objęta uwłaszczeniem. O to również warto jednak zapytać w urzędzie, ponieważ w praktyce często da się załatwić tę sprawę jeszcze przed otrzymaniem zaświadczenia.

Warto dodać, że jeśli ktoś chciałby skorzystać ze specjalnej bonifikaty, ale zdążył już uiścić opłatę przekształceniową, to dobrze zrobi, jeśli dołączy do wniosku o bonifikatę prośbę o zwrot nadpłaty. W większości przypadków zapłacona kwota będzie bowiem wyższa niż opłata przekształceniowa po uwzględnieniu 99-procentowej obniżki.