Bonifikata przy przekształceniu użytkowania wieczystego – co to takiego i jak z niej skorzystać?

Opłata przekształceniowa obowiązuje każdego, kto dzięki uwłaszczeniu z użytkownika wieczystego stał się właścicielem gruntu. Można ją wnieść na dwa sposoby – w 20 rocznych ratach lub w całości z góry. Ten, kto uiści całą kwotę od razu, może skorzystać z atrakcyjnej bonifikaty, dzięki której zapłaci tylko część należności.

Przekształcenie użytkowania wieczystego we własność nastąpiło automatycznie w całej Polsce z dniem 1 stycznia 2019 r. Opłata za użytkowanie wieczyste została wówczas zastąpiona 20-letnią opłatą przekształceniową. Jej wysokość jest taka sama, jaka byłaby wysokość opłaty za użytkowanie w dniu 1 stycznia 2019 r. Dla osób, które postanowią spłacić całą należność z góry, przewidziano bonifikatę, czyli obniżkę opłaty. Jej wysokość to od 60 do 99,99 proc. w zależności od gminy oraz tego, czy grunt należał wcześniej do samorządu, czy do Skarbu Państwa.

W praktyce wygląda to tak, że przy opłacie przekształceniowej w wysokości 1000 zł za całe przekształcenie trzeba zapłacić 20 tys. zł. Jednak korzystając z 99-procentowej bonifikaty, zapłacimy tylko 200 zł.

Przeczytaj: Użytkowanie wieczyste. Kto nadal musi płacić opłatę roczną?

Wysokość bonifikaty na gruntach gminnych ustala rada gminy. Wiele samorządów uchwaliło bardzo wysokie bonifikaty, żeby zachęcić mieszkańców do uiszczenia całej opłaty przekształceniowej z góry. W niektórych gminach zdecydowano jednak, że wysokość bonifikaty będzie z każdym kolejnym rokiem spadać o 10 proc. Oznacza to, że płacąc całą kwotę w pierwszym roku po przekształceniu, można skorzystać z bonifikaty 60-procentowej, ale w następnym roku będzie to już tylko 50 proc., w kolejnym – 40 proc. i tak dalej. Trzeba też pamiętać, że w niektórych gminach w ogóle nie uchwalono bonifikaty na gruntach samorządowych.

Roczną ratę opłaty za przekształcenie użytkowania wieczystego we własność trzeba każdorazowo wpłacać do 31 marca (o ile nie ogłoszono zmiany tego terminu). Osoby, które chcą uiścić całą opłatę z góry i skorzystać z bonifikaty, może to zrobić w dowolnym momencie. Warto jednak nie zwlekać. Jeśli w danej gminie wysokość bonifikaty z każdym rokiem spada, maksymalna bonifikata przysługuje tylko osobom, które dopełnią procedur w ciągu 2 miesięcy od daty otrzymania zaświadczenia o przekształceniu.

Żeby skorzystać z bonifikaty, trzeba pisemnie zgłosić urzędnikom chęć wniesienia całej opłaty przekształceniowej z góry. Można zrobić to osobiście, pocztą tradycyjną lub za pośrednictwem platformy ePUAP. Adresatem pisma będzie ten sam organ, do którego wnosiliśmy wcześniej opłatę za użytkowanie wieczyste, czyli zwykle urząd gminy czy urząd dzielnicy. Na stronach tych instytucji znajdziemy wzór wniosku, jednak można też stworzyć pismo samodzielnie. Wystarczy, żeby zawierało nasze dane, adres nieruchomości, o którą chodzi oraz wyraźny opis żądania, np.:

„w związku z zamiarem uiszczenia opłaty jednorazowej z tytułu przekształcenia, proszę o wskazanie wysokości tej opłaty".

Po otrzymaniu odpowiedzi z urzędu wpłacamy wskazaną kwotę na numer konta podany w zaświadczeniu o przekształceniu lub podany nam podczas wizyty w urzędzie.

Po uiszczeniu opłaty urzędnicy prześlą nam potwierdzenie, że spłaciliśmy całą należność. Dokument ten należy dostarczyć (osobiście lub pocztą) do lokalnego sądu wieczystoksięgowego wraz z wnioskiem o wykreślenie z księgi wieczystej obowiązku wnoszenia opłaty przekształceniowej. Jeśli zapłaciliśmy całą kwotę z góry, koszt tej ostatniej formalności wyniesie 250 zł.

Żeby skorzystać z bonifikaty, dawny użytkownik wieczysty powinien najpierw mieć zaświadczenie o przekształceniu użytkowania wieczystego we własność. Dokument ten urzędnicy powinni byli przysłać nam jeszcze w 2019 r., jednak w praktyce wiele osób wciąż swoich zaświadczeń nie otrzymało. Szacuje się, że proces wysyłki zakończy się w 2021 r.

Brak zaświadczenia mógłby być problematyczny w gminach, gdzie bonifikata z każdym kolejnym rokiem jest niższa. Wiele osób obawia się, że np. nie skorzystają z maksymalnej bonifikaty przysługującej w 2019 r., jeśli dostaną zaświadczenie np. w 2021 r. Na szczęście jednak taką sytuację uwzględniono w przepisach.

Jak informuje rządowy portal gov.pl, osoby, które otrzymają swoje zaświadczenie po 30 listopada 2019 r., będą miały 2 miesiące od daty otrzymania dokumentu na zgłoszenie w urzędzie chęci uiszczenia całej opłaty z góry. Jeśli zmieszczą się w tym terminie, mogą skorzystać z maksymalnej bonifikaty. Na spóźnione zaświadczenie można zatem spokojnie czekać.

Zobacz: Ustawowe wakacje kredytowe. Możesz zawiesić spłatę kredytu hipotecznego

Warto dodać, że część urzędów pozwala zgłosić chęć wniesienia opłaty jednorazowej i skorzystania z bonifikaty, zanim pocztą przyjdzie zaświadczenie o przekształceniu. Warto skorzystać z tej możliwości, żeby oszczędzić sobie formalności później.

Praktyka pokazała, że choć w 2019 r. ten obowiązek został zniesiony, wiele osób i tak nadal wnosi opłatę za użytkowanie wieczyste „na wszelki wypadek". Wynika to zazwyczaj z niepewności, czy daną działkę objęło uwłaszczenie. Warto pamiętać, by w razie wątpliwości w tej kwestii zwrócić się do swojego urzędu. Na szczęście nawet jeśli ktoś niepotrzebnie uiści opłatę, nie straci pieniędzy. Jak informuje portal gov.pl:

Wniesienie tej opłaty nie oznacza, że później po otrzymaniu zaświadczenia o przekształceniu trzeba będzie zapłacić ponownie opłatę przekształceniową. Dokonana wpłata powinna zostać zaliczona na poczet należnej rocznej opłaty przekształceniowej lub pomniejszać zobowiązanie z tytułu opłaty jednorazowej.

W razie wątpliwości, czy w obliczu braku zaświadczenia powinniśmy zapłacić w tym roku za użytkowanie wieczyste, najlepiej jest skontaktować się z urzędem. To samo trzeba zrobić w sytuacji, jeśli już zapłaciliśmy – może się bowiem okazać, że czekają nas w związku z tym jakieś dodatkowe formalności.

Sprawdź: Budowa domu. 13 najgłupszych błędów, które popełniają niemal wszyscy