Użytkowanie wieczyste praktycznie zniknie w 2023 r. Duże zmiany m.in. dla przedsiębiorców. Sprawdź, jak zmienią się zasady wykupu gruntu

Przemysław Zańko-Gulczyński
Przemysław Zańko-Gulczyński
Użytkowanie wieczyste działek ma niemal zniknąć w 2023 r. dzięki planowanym zmianom w prawie.
Użytkowanie wieczyste działek ma niemal zniknąć w 2023 r. dzięki planowanym zmianom w prawie. Jakub Steinborn/Polska Press/ZDJĘCIE ILUSTRACYJNE
Użytkowanie wieczyste czekają w 2023 r. gigantyczne zmiany, które dotkną m.in. przedsiębiorców, ale i zwykłych obywateli. Wykup gruntu stanie się znacznie łatwiejszy, a urzędnicy nie będą mogli się takiej transakcji sprzeciwić. Część ekspertów wyraża jednak obawy, że te zmiany to wstęp do wprowadzenia podatku katastralnego.

Spis treści

Duże zmiany w użytkowaniu wieczystym m.in. dla przedsiębiorców

Użytkowanie wieczyste, które wprowadzono w czasach PRL-u, po 1989 r. zaczęło sprawiać problemy, m.in. blokując inwestycje i utrudniając zabudowę wielu terenów. Dlatego od 2019 r. ten twór prawny jest stopniowo reformowany – mimo opóźnień spowodowanych pandemią udało się praktycznie zlikwidować użytkowanie w przypadku gruntów pod budynkami mieszkalnymi. Jak ogłosił rząd, w 2023 r. przyjdzie pora na grunty należące do przedsiębiorców, organizacji, związków itp.

– Uwłaszczamy użytkowników wieczystych w Polsce. Koniec z niepewnością co do podwyżek opłat za użytkowanie wieczyste lub co do przedłużenia okresu obowiązywania umowy. Zagwarantowanie stabilnego prawa do gruntu przełoży się na wzrost potencjału gospodarczego kraju – zapowiada Minister Rozwoju i Technologii Waldemar Buda.

Jak szacuje rząd, możliwe zyski dla Skarbu Państwa z tytułu wykupu gruntów pozostających dziś w użytkowaniu wieczystym to od 1,42 do 2,85 mld zł.

Co nas czeka w 2023 r.? Oto nowe zasady wykupu działek i płatności

Jak podaje rząd, w 2023 r. (dokładniejszej daty nie podano) podmioty korzystające z użytkowania wieczystego otrzymają roszczenie o przekształcenie użytkowania wieczystego we własność. Oznacza to, że każdy użytkownik wieczysty będzie mógł przejąć grunt na własność, jeśli sobie tego zażyczy (za odpowiednią opłatą). Wystarczy złożyć prosty wniosek o przekształcenie. Będą mogli zrobić to m.in.:

  • zwykli obywatele,
  • przedsiębiorcy,
  • organizacje i związki (w tym m.in. kościoły),
  • obiekty sportowe.

Jak podkreśla rząd, każdy poprawnie złożony wniosek zostanie automatycznie zaakceptowany – obecny właściciel gruntu (gmina, Skarb Państwa) nie będzie mógł się sprzeciwić przekształceniu. Po uiszczeniu opłaty przekształceniowej grunt przechodzi na własność dotychczasowego użytkownika wieczystego i procedura dobiega końca.

– Jednocześnie wprowadzamy nowy model odpłatności za grunty sprzedawane inwestorom, którzy dotychczas byli użytkownikami wieczystymi. Będzie on oparty na mechanizmie ustalania ceny na podstawie wartości nieruchomości. Płatność będzie można pomniejszyć w zgodzie z unijnymi regułami pomocy publicznej – powiedział minister Buda.

Miej zawsze przystrzyżony trawnik

Materiały promocyjne partnera

Jak wyjaśnia rząd, nowe zasady odpłatności za przekształcenie będą wyglądały następująco:

  • uwłaszczenie działki należącej do Skarbu Państwa będzie możliwe po zapłaceniu 20-krotności (w przypadku jednorazowej płatności) lub 25-krotności (w przypadku płatności w ratach) opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste, przy czym opłata nie może być wyższa niż 60 proc. wartości rynkowej gruntu;
  • uwłaszczenie działki należącej do jednostki samorządu terytorialnego (np. gminy) będzie wymagało zapłacenia kwoty wynoszącej co najmniej 20-krotność opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste, przy czym opłata nie może być wyższa niż wartość rynkowa gruntu;
  • samorządy będą mogły ustalać własne zasady dotyczące przekształcenia, niesprzeczne z wymienionymi tu regułami narzuconymi odgórnie;
  • jeśli grunt samorządowy jest uwłaszczany na cele mieszkaniowe, a użytkownik wieczysty uiści całą opłatę za jednym razem, będzie mógł liczyć na preferencyjne zasady;
  • żeby skorzystać z bonifikaty przy opłacie jednorazowej, trzeba będzie wpłacić całą kwotę do końca danego roku.

W przypadku różnicy między wartością rynkową gruntu a ceną, [będzie – przyp. red.] możliwość rozliczenia w ramach limitu pomocy de minimis (czyli dozwolonego wsparcia publicznego) i ewentualna dopłata po przekroczeniu tego limitu – czytamy w rządowym komunikacie.

Eksperci obawiają się podatku katastralnego

Nie wszyscy pozytywnie oceniają planowane zmiany. Część ekspertów cytowanych przez money.pl dostrzega w nich nawet pewne zagrożenie – ich zdaniem może to być wstęp do wprowadzenia podatku katastralnego. Przypomnijmy, że chodzi o podatek naliczany od wartości nieruchomości, a nie – jak dziś – od jej powierzchni. Taka danina byłaby znacznie wyższa niż obecny podatek od nieruchomości, co powoduje, że budzi ona silną niechęć społeczną.

Należy jednak przypomnieć, że według oficjalnych komunikatów rząd nie pracuje nad takim podatkiem i nie ma planów jego wprowadzenia. Mimo to temat tej daniny (oraz innych rzekomo planowanych podatków, np. podatku od pustostanów) regularnie powraca w mediach, a nawet pojawił się przy okazji ubiegłorocznego spisu powszechnego.

– W wielu internetowych wypowiedziach pojawia się temat rzekomego związku spisu powszechnego i planów wprowadzenia podatku katastralnego. Łączenie tych dwóch wątków nie ma jednak żadnego racjonalnego uzasadnienia. W formularzu spisowym NIE MA PYTAŃ O WSZYSTKIE POSIADANE NIERUCHOMOŚCI ANI O ICH WARTOŚĆ – wyjaśniał w 2021 r. jeden z samorządów.

Nadchodzące zmiany wspomogą mieszkaniówkę?

Zdaniem rządu dzięki planowanym zmianom w prawie użytkowanie wieczyste praktycznie w Polsce zniknie, a dotychczasowi użytkownicy wieczyści zyskają większą kontrolę nad wykorzystywanymi gruntami. Jak wskazuje Minister Rozwoju i Technologii, zwiększy się też potencjał inwestycyjny wielu działek, wcześniej blokowany przez przestarzałe przepisy.

– Nasza propozycja jest oczekiwana przez rynek. Niektórzy inwestorzy obawiają się długookresowego inwestowania na gruntach będących w użytkowaniu wieczystym. Poza tym uwłaszczenie daje szansę na uwolnienie się od podnoszonej przez organy opłaty za użytkowanie wieczyste. Z racji wysokich opłat inwestowanie na niektórych terenach stało się nieopłacalne, a firmy nie są w stanie przewidzieć wysokości podwyżek – tłumaczy Buda.

Można przypuszczać, że na uwłaszczaniu kolejnych gruntów skorzysta m.in. rynek mieszkaniowy. Deweloperzy od lat skarżą się na kurczące się zasoby działek pod zabudowę szczególnie w największych miastach, co utrudnia realizację inwestycji mieszkaniowych.

– Ostrożnie planujemy nowe inwestycje, bo zwyczajnie brakuje nam gruntów, a koszty budowy szacujemy odpowiedzialnie – mówi Tomasz Stoga, członek Zarządu Polskiego Związku Firm Deweloperskich, Prezes Profit Development SA. – Nic nie wskazuje na to, by miało się to zmienić w perspektywie kolejnych lat – jeżeli nie zostaną uwolnione zasoby gruntów Skarbu Państwa (…).

Nowe zasady dotyczące przekształcenia użytkowania wieczystego mają szansę zapewnić pewien zasób działek budowlanych, które z pewnością będą łakomym kąskiem dla firm budujących mieszkania i domy. Być może pozwoliłoby to zwiększyć spadającą podaż mieszkań, która w ciągu kilku najbliższych lat doprowadzi do znacznego ograniczenia oferty dla klientów.

Dodaj firmę
Logo firmy Ministerstwo Rozwoju i Technologii
Warszawa, Pl. Trzech Krzyży 3/5
Autopromocja
emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Krokusy w Tatrach. W tym roku bardzo szybko

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na regiodom.pl RegioDom