Domowe robienie sera nie było niczym nadzwyczajnym, wiele osób mieszkających na wsiach posiadało po kilka krów, które dostarczały mleko. Dziś właśnie dostęp do dobrego, zdrowego mleka, zwłaszcza w miastach, a nie brak umiejętności czy przepisów stanowi największy problem w rozwoju domowego serowarstwa. Bo bariera finansowa przy tej „zabawie" właściwie nie istnieje. Podstawowe zestawy do produkcji domowego sera (razem z formami serowarskimi, chustami, podpuszczką mikrobiologiczną itd.) kosztują niecałe 100 złotych, bardziej rozbudowane „zaplecze" wraz z poradnikami to wydatek maksimum kilkuset złotych. Tyle wystarczy, by w warunkach domowych, nawet w małym mieszkaniu, rozpocząć pasjonujące hobby, jakim może być przygotowywanie domowych serów.
Warto przeczytać: Meal prep – jak gotować posiłki na zapas?
Jaki sery można zrobić w domu?
Najprostsze do przygotowania sery to takie, które nie muszą dojrzewać, powstają na bazie twarogu – to sery typu feta czy mozzarella. Nieco bardziej wymagające są sery dojrzewające, czyli takie, które muszą trochę „poleżeć", by nabrały charakterystycznego smaku czy goryczki. To „leżenie" powinno odbywać się w odpowiednich warunkach – chodzi tu głównie o zapewnienie odpowiedniej temperatury. Idealnie do tego nada się piwnica lub strych, a gdy ich brak – jedna z półek w naszej chłodziarce. Zawsze pamiętać należy o zasadach higieny – ser przygotowany w odpowiednich warunkach nie popsuje się, a my nie narazimy się na zatrucie pokarmowe.
Domowy wyrób sera – składniki
Wspomniane kłopoty z zakupem dobrego mleka do wyrobu serów wiążą się z tym, że mleko z marketów niespecjalnie nadaje się do przygotowania sera. Odpadają wszystkie produkty w kartonikach z napisem UHT (od Ultra High Temperature) – z takiego mleka ser nie wyjdzie. Często również mleka określane przez producentów jako „świeże" poddawane są obróbce, która utrudnia przygotowanie sera. Idealnym rozwiązaniem byłoby posiadanie własnych krów, co z przyczyn oczywistych w mieście jest niemożliwe. W wielu miastach za to odbywają się cykliczne imprezy gromadzące wytwórców zdrowej żywności i rękodzieła. Pojawiają się na nich rolnicy ze swoimi naturalnymi produktami.
Sprawdź: Jak zrobić pyszny domowy budyń waniliowy i czekoladowy
Wejście w komitywę z rolnikiem prowadzącym ekogospodarstwo, który ma swoje krowy, odpowiednio je karmi i wyprowadza na pastwiska nie powinno być trudne. Takie mleko – z naturalną, wysoką zawartością wapnia, które „lubi" podpuszczka jest idealne do produkcji sera. U takiego rolnika można zamówić odpowiednią ilość mleka, a ten przywiezie je, transportując w odpowiednich warunkach.
Pozyskanie podpuszczki, by odpowiednio ściąć mleko, nie jest żadnym kłopotem. W sprzedaży dostępna jest podpuszczka mikrobiologiczna, stabilna i ułatwiająca odpowiednie dawkowanie kroplomierzem. Na rynku dostępna jest również podpuszczka w proszku, a także coraz rzadziej stosowana naturalna, czyli pozyskiwana z cielęcych żołądków. Przy okazji zamówić można tzw. startery, czyli szczepy bakterii, które uruchomią proces przekształcania mleka w ser. W zależności od tego, jaki ser chcemy przygotować, stosuje się różne kultury bakterii.
Przeczytaj również: Jak przygotować masło domowej roboty – tradycyjne i smakowe
Niepowtarzalne sery z własnej kuchni
Smak sera zależy od bardzo wielu czynników, takich jak: mleko, podpuszczka, zastosowane bakterie, czas i warunki przechowywania. Dlatego trzeba być przygotowanym na to, że w warunkach domowych trudno będzie o powtarzalność smaków i aromatów, która charakteryzuje gatunki serów przygotowywanych na skalę przemysłową. Dla niektórych to wada, ale inni wskazują, że gdy dodać do tego nieco kreatywności (wszak sery przygotowywać można za każdym razem np. z innym zestawem ziół czy przypraw) okaże się to prawdziwą zaletą. Choć wydaje się to niemożliwe – patrząc na skład niektórych serów dostępnych w sprzedaży – to właściwie wszystko czego potrzeba, by przygotować ser w domu.
Zobacz także:Pożywna zapiekanka makaronowa z serem. Przepis na amerykańskie Mac and Cheese
Czy domowa "produkcja" serów się opłaca?
Do przygotowania kilograma sera (w zależności od gatunku może wyjść go nieco mniej lub więcej) potrzeba około 10 litrów mleka. Koszt jego zakupu to około 25–30 złotych. Kilogram sera w sklepie to podobny lub większy wydatek, jeśli chodzi o sery z tzw. niskiej i średniej półki. Gdy doliczyć do tego czas potrzebny na przygotowania interes nie wydaje się szczególnie opłacalny. Przy domowej produkcji sera zyskujemy jednak coś więcej niż parę monet w portfelu – chodzi o satysfakcjonujące hobby, którego rezultatem jest zdrowy, własnoręcznie przygotowany produkt bez sztucznych barwników, konserwantów i dodatków smakowych. Dokładnie taki, jaki chcielibyśmy jeść. Zadowolenie z osiągnięcia mistrzostwa w tym „fachu" nie ma ceny.
Poznaj:Rodzaje serów i ich smaki
