Rodzaje masła i ich właściwości. Jakie masło wybrać?

Z pozoru łatwa sprawa: wybrać dobre (nie tylko w smaku) masło. Ma ono też mieć przyjemną nutę zapachową, łatwo się rozsmarowywać i zwierać odpowiednie składniki. Wielu z nas przy zakupie masła kieruje się główną informacją umieszczoną na opakowaniu: 82 procent. Nie każdy jednak do końca wie, co ta liczba oznacza.

Zalety masła

Masło produkuje się ze śmietany, śmietanki albo z mleka. Masło jest zdrowe, bo to wyrób naturalny pochodzenia zwierzęcego. Zawiera wapń, witaminy (A, D, E oraz z grupy B), tzw. zdrowy cholesterol. Prawdziwe masło wpływa korzystnie na pracę mózgu, ostrość wzroku, wspomaga odporność, chroni kości i dobroczynnie działa na wątrobę oraz krążenie krwi. Nawet na poprawę cery (spowalnia procesy starzenia się skóry), włosów i paznokci jedzenie masła jest zalecane. Przed laty mówiło się, że zbyt dużo spożywanego masła odbije się negatywnie na naszym zdrowiu, bo wzrasta ryzyko zawału. Teraz docenia się masło, o ile jest ono wysokiej jakości, prawdziwe. Dzieci i kobiety ciężarne oraz matki karmiące piersią również powinny mieć masło w swojej diecie. Dzieciom do 3 lat zalecane jest właśnie masło, a nie margaryna. 

Warto poczytać: Czym smarować chleb, jeśli nie masłem i margaryną 

Opisujemy główne rodzaje masła według kryteriów jakościowych. Do wyboru mamy masło extra, śmietankowe, stołowe, delikatesowe, wyborowe oraz masła smakowe. Pierwsze dwa gatunki należą do najpopularniejszych.

Masło extra powinno zawierać przynajmniej 82 procent tłuszczu, a wody – najwyżej 16 procent. Chodzi o tłuszcz mleczny, dobrze przyswajany przez organizm, bez domieszki tłuszczu roślinnego. Masło extra może być solone, co powoduje, że zawartość tłuszczu może wówczas wynosić nieco mniej, ale i tak musi być to minimum 80 procent.

Masło śmietankowe musi mieć co najmniej 73,5 procent tłuszczu, a wody – do 19 procent.

Masło stołowe – tutaj minimalna zawartość tłuszczu wynosi 73,5 procent, a zawartość wody nie powinna w nim przekraczać 24 procent.

Masło delikatesowe musi mieć co najmniej 82 procent tłuszczu i maksymalnie 16 procent wody.

Masło wyborowe – w tym przypadku tłuszczu musi być minimum 82 procent, a wody – do 16 procent. Masło wyborowe może też, podobnie, jak masło extra, mieć zwiększoną zawartość soli, co powoduje, że tłuszczu nie musi wówczas być przynajmniej 82 procent, tylko minimum 80 procent. Takie masło może mieć kwaśny smak.

Masła smakowe

Masło czosnkowe, koperkowe, pomidorowe, paprykowe, cebulowe czy solone albo czekoladowe – oto niektóre z wersji smakowych masła. Dzięki zawartości dodatkowego składnika smakują inaczej niż masło tradycyjne. Uwaga: masło orzechowe tak naprawdę nie jest masłem. Nazwa jest myląca, ponieważ w rzeczywistości masło orzechowe w ponad połowie jest wyprodukowane z orzeszków ziemnych (arachidowych), natomiast niektóre nawet w 100 procentach uzyskano z orzeszków.

Na rynku są też dostępne masła roślinne, masła klarowane (do smażenia np. mięsa, ryb), a także masła bez laktozy.

Polecamy przepisy: Masło domowej roboty tradycyjne i smakowe 

Podczas wyboru istotna jest ponadto kaloryczność masła. Masło o zawartości tłuszczu 82 procent zawiera w 100 gramach (to pół kostki) przeciętnie 750 kcal, natomiast masło o obniżonej zawartości tłuszczu, przykładowo śmietankowe, ma w 100 gramach około 670 kcal.

Uważaj na podróbki masła

Można również trafić na margarynę o smaku masła. Trzeba mieć się na baczności – wybrani producenci nie oferują prawdziwego masła, lecz produkty, można je nazwać, masłopodobne. To „nibymasła" o obniżonej zawartości tłuszczu, gorszej jakości, ale jednocześnie korzystniejszej cenie. Gdy cena 200-gramowej kostki prawdziwego masła obecnie kosztuje przeciętnie 6,5 zł, to masło „masłopodobne" można dostać za około 4,5 zł albo nawet taniej. Prawdziwe masło prawie nie pachnie, podczas gdy np. miksy swoim zapachem przypominają margarynę. Oryginalne masło jest jasnożółte i twarde, jeśli leży w lodówce. Miksy z kolei często są intensywnie żółte (dodawane są do nich barwniki lub tzw. wypełniacze) i nawet, gdy przechowuje się je w lodówce, zaraz po wyjęciu można nimi smarować pieczywo, bo są miękkie.

Ciekawostki o maśle

Masło jest wytwarzane od około 3500 lat przed naszą erą, chociaż niektóre źródła wskazują inaczej. Nie wszystko, czym smarujemy chleb, to masło. Nazwa „masło" jest zarezerwowana dla produktów do smarowania, które zawierają od 80 do 90 procent tłuszczu mlecznego, przy czym przeważnie jest to 82 procent, niekiedy 83 procent. Tradycyjnie wytwarzane masło, jak za czasów naszych babć, to osełka, przypomina swoją formą chlebek w wersji mini. Standardowe masło to natomiast kostka. Niektórzy widzą, że osełka jest droższa od masła. Faktycznie, ale osełka najczęściej waży 300 g, a kostka masła – 200 g (choć coraz częściej trafić można na kostkę masła o masie 170 g).