W całym kraju nie obowiązują takie same kryteria przyznawania mieszkań z zasobów gminy. To dlatego należy zapoznać się z uchwałą podjętą przez radę gminy. Uchwała ta dotyczy wieloletniego programu gospodarowania mieszkaniami należącymi do danej gminy. W niej zawarte są szczegółowo opisane warunki przydzielania lokali.
Metraż jako kryterium
Istnieją natomiast podobne kryteria uprawniające do uzyskania przydziału lokalu komunalnego z tytułu trudnych warunków materialnych i mieszkaniowych. W uchwałach gmin jest mowa o osobach „nie mających zaspokojonych potrzeb mieszkaniowych". To ludzie, którzy nie posiadają mieszkań albo mieszkają w lokalach, gdzie na jedną osobę w rodzinie przypada np. maksymalnie 5 metrów kwadratowych (kryterium może różnić się w niektórych gminach o jeden metr). W przypadku osoby samotnej nie może być to więcej niż 10 metrów. Kolejny zapis stosowany w uchwałach to taki, że te osoby nie posiadają samodzielnego lokalu, czyli np. własnego pokoju i muszą dzielić np. kuchnię i łazienkę z innymi rodzinami.
Decydujący dochód
Rodziny i osoby samotne żyjące w trudnych warunkach materialnych też mają szansę na lokum z gminy. Gminy zazwyczaj ustalają, że miesięczny dochód na jedną osobę pozostającą w gospodarstwie domowym nie może przekraczać np. 75 procent najniższej emerytury, a w przypadku gospodarstw jednoosobowych 100 procent najniższej emerytury. Niektóre gminy stosują stawki: 150 procent najniższej emerytury w gospodarstwie jednoosobowym, a 100 procent w gospodarstwie wieloosobowym. Dokonując wyliczenia, bierze się pod uwagę najczęściej dochody z ostatniego kwartału poprzedzającego zakwalifikowanie wnioskodawców do otrzymania lokalu.
Mieszkanie socjalne w zasięgu ręki
Można też ubiegać się o mieszkanie socjalne. Od komunalnego różni się tym, że socjalne oznacza przeważnie gorsze warunki. Choćby wspólne łazienki i kuchnie albo wc na zewnątrz. Są to czasem mieszkania przerobione z dawnych baraków. W przypadku mieszkań socjalnych obowiązuje zwykle to samo kryterium metrażowe, co przy lokalach komunalnych.
Komu należy się pierwszeństwo
Pierwszeństwo przyznania lokalu socjalnego przysługuje rodzinom, które mieszkają w budynkach stwarzających zagrożenie dla życia i zdrowia. Mogą o nie starać się też ciężarne, niepełnosprawni, obłożnie chorzy, bezrobotni, emeryci i renciści spełniający kryteria do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej, małoletni oraz ich opiekunowie.
Decyzję wydaje organ nadzoru budowlanego, a jednocześnie gminie brakuje możliwości zapewnienia mieszkańcom lokalu zamiennego. Sąd też może przyznać prawo do takiego lokalu. Szansę mają również lokatorzy zajmujący lokale w budynkach, które nie należą do zasobów gminy, ale są przeznaczone do rozbiórki, bo np. tereny te są przeznaczone pod inwestycje.
Wybrane gminy wprowadzają extra wymogi, np. trzeba mieszkać albo być zameldowanym na terenie gminy przez minimum 3 lub 5 lat od daty złożenia wniosku albo pracować w firmie mieszczącej się na terenie gminy przez podobny okres. Niektóre gminy przyznają pierwszeństwo w przydzieleniu mieszkań komunalnych lub socjalnych osobom niepełnosprawnym, wychowankom domu dziecka czy samotnym rodzicom.
Gdzie złożyć dokumenty
Wniosek składa się w wydziale mieszkań albo zakładzie gospodarki mieszkaniowej, która administruje budynkami mieszkalnymi należącymi do gminy. Formularze, zaświadczenia o dochodach oraz np. opinie od administratora lub z nadzoru budowlanego to niektóre wymagane dokumenty. O inne trzeba pytać w wydziale mieszkaniowym, bo co gmina, to może mieć inne kryteria.
Kto rozpatruje wniosek
Wniosek będzie rozpatrzony przez komisję mieszkaniową, która działa najczęściej przy urzędzie gminy. Nawet, jeśli gmina zgodziła się przyznać ci mieszkanie, istnieją przesłanki uniemożliwiające przeprowadzkę do lokalu. Jeśli np. trzy razy odmówisz przyjęcia zaproponowanego mieszkania, albo nie podpisałeś umowy najmu w ciągu kilku dni po wyrażeniu zgody na przeprowadzkę lub też jeżeli brakuje wymaganych dokumentów, zostaniesz przesunięty na koniec kolejki oczekujących albo z niej skreślony.
Przedłużenie umowy z najemcą
Umowy z najemcami zawierane są za każdym razem na czas określony. Minimalny czas pierwszej umowy to rok. Jeżeli najemca się sprawdzi, czyli prawidłowo eksploatuje lokal i regularnie za niego płaci, umowa może zostać przedłużona, ale przeważnie nie dłużej niż na 5 lat. Jeżeli w dalszym ciągu jego sytuacja życiowa i mieszkaniowa nie poprawia się, istnieje szansa na dalsze przedłużenie umowy najmu.
Dopłaty do cen energii