Fugowanie cegieł w starej ścianie: krok po kroku

Solidna cegła, szczególnie klinkierowa przetrwać może wiele. Jednak mieszkańcy starych domów z ceramiki mogą borykać się z kilkoma problemami. Tajne przejścia dla myszy, gniazda os i roje zimujących w szczelinach much to uboczne efekty wykruszonych spoin między cegłami. A w zimny wietrzny dzień efekt chłodzący bywa wyraźnie odczuwalny. Nie mówiąc już o wątpliwych raczej wrażeniach estetycznych, gdy w niezabezpieczone krawędzie wnika wilgoć i kurz.
Jeśli nasz stary dom wykazuje podobne objawy, pora przystąpić do akcji ratunkowej.

Krok pierwszy: rekonesans

Zadanie zaczynamy od oględzin. Fugowanie ma sens tylko wtedy, gdy cegły są w dobrym stanie. Jeśli się kruszą i odpadają, tego sensu brak. Podobnie, jeśli zbyt dużo cegieł doznało uszkodzeń mechanicznych. Taką elewację lepiej zatynkować. Jeśli uszkodzone są pojedyncze cegły, przedsięwzięcie ma szanse powodzenia. Ukruszone krawędzie da się zabezpieczyć w trakcie fugowania. Na upartego mocno pogruchotaną cegłę można usunąć i zamienić, ale każda taka interwencja osłabia mur. Można też mocno uszkodzoną cegłę uzupełnić płytką klinkierową przyklejoną za pomocą specjalnego wysokoelastycznego kleju mrozoodpornego.

               
fot. (jmt)
Brudne lico cegły, pokruszona i dziurawa spoina. To nie wygląda estetycznie.

Krok drugi: czyszczenie

Nieestetycznie wyglądające resztki starej fugi usuwamy mechanicznie. Podobnie mech. Oczyszczając szczeliny, przy okazji czyścimy też powierzchnię cegły na fragmencie przeznaczonym do fugowania. Można do tego użyć np. drucianej szczotki albo mokrej gąbki – w zależności od skali zabrudzenia. Dzięki temu przygotujemy ją od razu do olejowania i późniejszej impregnacji.

               
fot. (jmt)
Starannie oczyszczamy szczeliny i lico cegły. Usuwamy resztki starej zaprawy, mech i inne zabrudzenia.

Krok trzeci: olejowanie

Pokrycie powierzchni cegieł specjalnym olejem do klinkieru, zapobiegnie przywieraniu do nich zaprawy. Mniejsze lub większe zabrudzenia są nieuniknione, a dzięki śliskiej oleistej powłoce zaprawa da się usunąć z łatwością i nie pozostawiając śladów na cegłach. Oczywiście, staramy się nie zahaczyć za bardzo olejem o szczeliny.

Krok czwarty: wybór zaprawy i narzędzi

Tradycjonaliści mogą przygotować i wykorzystać najzwyklejszą zaprawę cementowo – wapienną. Bardziej wygodni mają do wyboru gotową fugę do cegły klinkierowej albo zaprawę do wznoszenia murów z klinkieru. Zaprawa ma właściwości podobne do fugi, a jest sporo tańsza. Zawiera komponenty zwiększające odporność na warunki atmosferyczne. Przygotowując ją nie przesadźmy z ilością wody. Zbyt rzadka będzie spływać. Idealna konsystencja to półsucha. Łatwo się formuje i raz nałożona w szczelinę już w niej pozostaje.

Warto przeczytać:Fuga w murze: jej kolor i kształt 

Najwygodniejszym narzędziem będzie kielnia fugownica odpowiedniej szerokości. Dostępne na rynku kielnie mają 6, 8,10 lub 12 mm szerokości, więc z powodzeniem można je dobrać do szerokości szczeliny. Zestaw do fugowania z wyciskaczem może sobie nie poradzić z gęstą półsuchą zaprawą.

Krok piąty: fugowanie

Zacznijmy od sprawdzenia prognozy pogody. Nawet jeśli w chwili fugowania świeci słońce, ale godzinę później zacznie padać deszcz, to może nam całkowicie wypłukać zaprawę! Cała robota pójdzie na marne. Może być zimno i wietrznie, ale musi być sucho.

Teraz dokładnie przyjrzyjmy się oczyszczonemu fragmentowi. Ukruszona zewnętrzna spoina to nie jedyny problem. Znacznie gorsze są głębokie ubytki w murze, przez które przenika zimno i przechodzą owady oraz gryzonie. Jeśli ich nie załatamy, z czasem cienka spoina znów może pęknąć. Zaczynamy więc od uzupełnienia najgłębszych ubytków na wybranym fragmencie muru, sięgając kielnią w jego głąb. Dopiero potem nanosimy fugę: najpierw poziomo, a następnie pionowo w szczeliny do poziomu lica cegły lub nieco niżej. Spoina powinna być zlicowana z murem i lekko wklęsła, co ułatwi utrzymanie jej w czystości. Wpłynie też dodatnio na ostateczny efekt estetyczny.

               
fot. (jmt)
Po zafugowaniu mur stanie się cieplejszy i zdrowszy.

Krok szósty: wysychanie i czyszczenie

Po zakończeniu fugowania fragmentu ściany, dobrze jest go zostawić na kilka chwil, by fuga trochę podeschła. Nie powinno to zająć więcej niż godzinę. Po tym czasie najłatwiej nam będzie oczyścić lico cegły z resztek zaprawy, nie uszkadzając równocześnie spoin. W zależności od warunków atmosferycznych całość ostatecznie zwiąże się w ciągu 12–24 h.

Krok siódmy: impregnacja

Po oczyszczeniu i uzupełnieniu fug, całość można zaimpregnować, choć nie jest to konieczne. Impregnację wykonujemy na samym końcu – na czystym i suchym murze. Preparat położony na wcześniejszym etapie, może zaimpregnować przy okazji wszelkie znajdujące się na elewacji zanieczyszczenia. Impregnat zabezpieczy lico cegieł i spoiny przed wilgocią, która spłynie z muru, nie wnikając weń. Można przy okazji pogłębić kolor albo nadać połysk cegle, wybierając preparat o takich właściwościach. Chcąc zapewnić sobie wieloletni spokój, można sięgnąć po nanoimpregnaty, które zamiast tworzyć powłokę na powierzchni, wnikają strukturę materiału i krystalizują się w wolnych przestrzeniach. Są one niestety znacznie droższe. 

Na koniec porównanie. Fragment po lewej stronie fotografii ma już nową fugę. Ten po prawej jeszcze nie:       

               
fot. (jmt)