Boczniaki nie tylko ze sklepu. Te grzyby już rosną dziko, a można je też uprawiać. Sprawdź, gdzie zbierzesz pełny koszyk boczniaków

Boczniaki ostrygowate to popularne grzyby. Są smaczne, mają też właściwości korzystne dla zdrowia. Bez problemu kupimy je w większości sklepów spożywczych, podobnie jak pieczarki. Można je przyrządzać na różne sposoby, a jednym z bardziej popularnych dań są flaczki z boczniaków. Jednak możliwości kulinarnego wykorzystania tych grzybów jest znacznie więcej.

Jednak warto wiedzieć, że zakup nie jest jedyną możliwością wejścia w posiadanie tych grzybów. Łatwo je uprawiać, ale boczniaki rosną też pospolicie w Polsce. W dodatku pojawiają się wtedy, gdy mija sezon na popularne leśne grzyby, bo wyrastają późną jesienią, a nawet zimą.

Boczniaki ostrygowate (Pleurotus ostreatus), w odróżnieniu od wielu leśnych grzybów, są łatwe w uprawie. Nie trzeba nawet mieć ogrodu, bo równie dobrze urosną na balkonie czy nawet w pomieszczeniu gospodarczym z oknem.

Wystarczy kupić tzw. balot, czyli słomianą belę, w której zaszczepiono grzybnię boczniaków. Należy umieścić ją we w miarę chłodnym i jasnym miejscu, ale takim, które nie jest mocno nasłonecznione. Potem wystarczy regularnie, ale umiarkowanie podlewać. Pierwszymi zbiorami można się już cieszyć po kilku tygodniach i powtarzać je kilka razy w sezonie, z dwu- trzytygodniowymi przerwami. Za słomiany balot z grzybnią boczniaków zapłacimy ok. 30-45 zł.

Dowiedz się więcej: Jak uprawiać boczniaki? Instrukcja krok po kroku

Jednak warto wiedzieć, że w Polce boczniaki ostrygowate rosną też dziko i można je zbierać. W dodatku to dość pospolite grzyby, ale rzadko zwracamy na nie uwagę. Tym bardziej że pojawiają się w czasie, gdy przeważnie już zapominamy o urokach grzybobrania.

Boczniaki ostrygowate w naturze rosną od września. Najczęściej pojawiają się po pierwszych przymrozkach, więc ich wysyp następuje w listopadzie-grudniu. Można je też spotkać pod koniec zimy i na przedwiośniu, ale jeśli nie ma dużych mrozów, to czas na boczniakowe grzybobranie wydłuża się na wszystkie zimowe miesiące.

Kupując boczniaki, nie zawsze zwracamy uwagę na szczegóły ich wyglądu, ale jeśli zamierzamy je zbierać, musimy wiedzieć, jak wyglądają te grzyby.
Kapelusze dorosłych owocników mają wachlarzowaty lub lejkowaty kształt. Ich brzegi u młodych grzybów są podwinięte, u starszych mogą być pofalowane. Wierzch kapelusza jest szarawy lub brązowawy, mogą też pojawić się odcienie fioletu lub niebieskiego; z wiekiem kapelusze bledną. Blaszki są gęsto ułożone i zbiegają na trzon. Mają kolor od białego do jasnoszarego lub jasnożółtego. Trzon w siwym kolorze jest krótki i gruby, niekiedy niewidoczny, bo grzyby mogą być zrośnięte.

Polecamy też: Wodnicha późna to grzyb, który zbierzesz późną jesienią i zimą. Zobacz, jak wygląda i gdzie rośnie

Boczniaki to grzyby rosnące na drzewach – przyrastają do pni i konarów bokiem, stąd ich nazwa. Tworzą duże skupiska, a grzyby często są ułożone dachówkowato jedne nad drugimi.
Boczniaki rosną przeważnie na drzewach liściastych, a do ich „ulubionych” gatunków należą buki, wierzby, topole i brzozy, ale mogą pojawiać się również na innych, jak np. orzechy włoskie. Na drzewach iglastych pojawiają się rzadziej, ale można je spotkać, np. na świerkach.
Boczniaki zwykle porastają martwe drewno, ale zasiedlają też rosnące, osłabione drzewa. Żeby znaleźć boczniaki, niekoniecznie trzeba wyprawiać się do lasu, bo wystarczą im pojedyncze drzewa, również te rosnące w parkach, ogrodach czy na polach.

Boczniaki ostrygowate można pomylić z kilkoma innymi gatunkami tych grzybów, takimi jak:

• boczniak białożółty – ma jaśniejszy kapelusz, a blaszki u młodych osobników są osłonięte błonką, której pozostałości w postaci nietrwałego pierścienia bywają widoczne na trzonie; najczęściej rośnie na bukach i dębach, a z iglastych – na jodłach. Pojawia się od lipca do października; to grzyb jadalny;
• boczniak rowkowanotrzonowy – wyróżnia go jaśniejszy kolor oraz rowkowany trzon; rośnie od maja do października; to grzyb jadalny;
• boczniak łyżkowaty – ma kremowy, jasnobrązowy lub szarożółty kapelusz i jasne blaszki oraz trzon; w Polsce jest rzadki, pojawia się od czerwca do października; jest grzybem jadalnym;
• boczniak topolowy – ma kremowy lub szarobrązowy kapelusz (często o pomarszczonej powierzchni) oraz białe lub żółte blaszki, w Polsce jest bardzo rzadki, ale może pojawiać się od kwietnia do sierpnia. To grzyb jadalny, ale ze względu na rzadkość występowania nie należy go zrywać.

Wszystkie te boczniaki są jadalne, pomyłka nie jest więc groźna. W dodatku może do niej dojść tylko na początku występowania boczniaka ostrygowatego, w październiku, bo potem inne gatunki przestają się pojawiać.

Jednak boczniak ostrygowaty najłatwiej pomylić z łycznikiem późnym, który jest do niego podobny, rośnie w tym samym terminie i w zbliżony sposób.
Łycznik również występuje na różnych drzewach, głównie liściastych. Od boczniaka odróżnia go:

• kolor blaszek, które u łycznika są kremowe, żółte, beżowe lub brązowawe (u starszych okazów), a nie kremowe lub szarawe, jak u boczniaka.
• u boczniaka blaszki schodzą nisko na trzon i wygląda, jakby płynnie w niego przechodziły, u łycznika są wyraźniej oddzielone.
• łycznik ma żółtawy trzon, niekiedy z ciemniejszymi łuseczkami, a na kapeluszu mogą pojawiać się zielonkawe odcienie.

Czy łycznik późny jest jadalny? Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. Jest wskazywany zarówno jako jadalny, jak i niejadalny. Niejadalność wynika przede wszystkim z gorzkiego smaku, ale wskazuje się też na właściwości rakotwórcze tego grzyba. Nie jest jednak trujący i ewentualna pomyłka nie jest groźna, ale lepiej te grzyby odróżniać i łyczników nie jeść.

Uwaga: wszystkie opisy mają charakter orientacyjny i nie mogą służyć jako podstawa identyfikacji grzybów.

Wybrane źródła
grzybofil.pl
grzyby.pl
Laux, H.E., Atlas grzybów, Warszawa 2023 (wydanie ósme)
nagrzyby.pl
Orłowski, J., Praktyczny atlas grzybów, Warszawa 2019