"Stare" książeczki mieszkaniowe. Jest ich jeszcze ponad milion. Jak z nich skorzystać?

Wprawdzie bank nie udziela informacji, ile pieniędzy zgromadzono na książeczkach mieszkaniowych, zakładanych przez Polaków w czasach PRL-u, to wiadomo, że premie wynoszą od kilkuset złotych do kilkudziesięciu tysięcy złotych. Wszystko zależy od tego, jak długo składał pieniądze właściciel książeczki i i od GUS-owskiego wskaźnika ceny metra kwadratowego w budownictwie mieszkaniowym, który zmienia się co kwartał.

W ubiegłym roku po premię z książeczek mieszkaniowych sięgnęło 40 tys. Polaków, a każdy z nich otrzymał średnio po 9,7 tys. zł.

Jak uzyskać premię z książeczki mieszkaniowej

 – Właściciel książeczki mieszkaniowej, aby uzyskać premię gwarancyjną powinien złożyć w oddziale PKO Banku Polskiego wniosek o likwidację książeczki i wypłatę premii gwarancyjnej oraz odpowiednio udokumentować dokonanie czynności uprawniającej do wypłaty premii gwarancyjnej. Tryb i zasady wypłaty premii gwarancyjnej są określone w ustawie z dnia 30 listopada 1995 r. o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnej oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r., poz. 763) – informują przedstawiciele PKO BP, którzy dodają, że bank jest jedynie wykonawcą powyższych przepisów.

Przeczytaj również: Z książeczką mieszkaniową łatwiej o mieszkanie 

Wniosek o wypłatę premii z książeczki powinien zostać złożony w terminie 90 dni od dnia wystąpienia czynności uprawniającej do wypłaty premii gwarancyjnej. Przyjęty wniosek wraz z dokumentacją podlega weryfikacji merytorycznej w zakresie nabycia uprawnień do wypłaty premii gwarancyjnej, zgodnie z obowiązującą ustawą.

Do wniosku należy dołączyć dokumenty potwierdzające powstanie prawa do uzyskania premii gwarancyjnej. W przypadku nienależytego udokumentowania wniosku, bank wyznacza termin na uzupełnienie dokumentów, nie dłuższy niż 30 dni, licząc od dnia złożenia wniosku. Po upływie tego terminu bank zwraca wniosek bez rozpatrzenia. 

Zobacz również: Remont czy samowola budowlana

Jeśli chcemy jednak wstępnie zorientować się, ile wyniesie wypłata z posiadanej przez nas książeczki, bank za pierwszym razem naliczy nam ją nieodpłatnie. Dopiero w kolejnych przypadkach zainkasuje 35 zł.

Co można sfinansować przy udziale wkładu z książeczki mieszkaniowej

Za pieniądze z książeczki mieszkaniowej kupimy nie tylko mieszkanie czy dom, ale sfinansujemy także remont.
  – Lista wydatków jest długa, znajdują się na niej m.in. nabycie domu lub mieszkania na rynku pierwotnym lub od dewelopera, wykup od gminy itp. Cele mieszkaniowe, na które przeznaczone mogą być środki zgromadzone na książeczce mieszkaniowej ściśle określa wspomniana ustawa z dnia 30 listopada 1995 roku o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnej oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych - informują przedstawiciele banku.

Właścicielom książeczek mieszkaniowych przysługuje premia gwarancyjna w związku z dokonaniem jednej z następujących czynności:

1. uzyskaniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub prawa odrębnej własności lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej;
2. nabyciem, w drodze zakupu lub zamiany, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, z wyjątkiem nabycia tego prawa w części ułamkowej;
3. nabyciem, w drodze zakupu lub zamiany, własności lokalu mieszkalnego, stanowiącego odrębną nieruchomość, lub domu jednorodzinnego, z wyjątkiem nabycia lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego na zasadach współwłasności w częściach ułamkowych;
4. przystąpieniem do użytkowania wybudowanego własnego domu jednorodzinnego na warunkach określonych odrębnymi przepisami;
5. uzyskaniem własności domu jednorodzinnego lub odrębnej własności lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym, w związku z wykonaniem umowy zobowiązującej właściciela gruntu do wybudowania na tym gruncie do-mu jednorodzinnego lub budynku wielorodzinnego, bądź w związku z budową budynku wielorodzinnego na gruncie stanowiącym własność właściciela książeczki mieszkaniowej;
6. uzyskaniem odrębnej własności lokalu mieszkalnego powstałego w drodze przebudowy, nadbudowy lub rozbudowy budynku mieszkalnego, bądź pomieszczeń niemieszkalnych;
7. uzyskaniem własności domu jednorodzinnego lub odrębnej własności lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym, wybudowanym przez spółdzielnię mieszkaniową w celu przeniesienia na jej członków własności domów jednorodzinnych lub lokali mieszkalnych w budynku wielorodzinnym;
8. wpłaceniem kaucji zabezpieczającej pokrycie należności z tytułu najmu lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym, w wysokości przekraczającej 3% wartości odtworzeniowej lokalu, którego budowa była finansowana przy udziale kredytu udzielonego przez Bank Gospodarstwa Krajowego ze środków Krajowego Funduszu Mieszkaniowego lub w ramach realizacji rządowych programów popierania budownictwa mieszkaniowego,
9. dokonaniem wpłaty na podstawie umowy w sprawie partycypacji, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy z dnia 26 października 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego (Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1070, z późn. zm.1)), w wysokości nie niższej niż 20% ostatecznych kosztów budowy, przypadających na dany lokal mieszkalny;
10. całkowitą spłatą zadłużenia obciążającego lokal właściciela książeczki mieszkaniowej powstałego w związku z kredytem, o którym mowa w art. 1 ust. 2;
11. remontem polegającym na wymianie okien lub instalacji gazowej lub instalacji elektrycznej w lokalu mieszkalnym lub domu jednorodzinnym, którego właścicielem jest właściciel książeczki mieszkaniowej, lub do którego przysługuje właścicielowi książeczki mieszkaniowej spółdzielcze prawo do lokalu lub domu jednorodzinnego;
12. dokonaniem przez właściciela książeczki mieszkaniowej wpłaty na fundusz remontowy wspólnoty mieszkaniowej lub spółdzielni mieszkaniowej kwoty należnej za okres 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku o likwidację książeczki, pod warunkiem że kwota wydatków wspólnoty mieszkaniowej lub spółdzielni mieszkaniowej poniesionych w okresie 24 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku o likwidację książeczki na remont części wspólnych budynku, w którym znajduje się lokal mieszkalny, z tytułu posiadania którego powstał obowiązek świadczeń na fundusz remontowy – w części odpowiadającej udziałowi właściciela książeczki w kosztach remontów nieruchomości wspólnej, ustalonego uchwałą wspólnoty mieszkaniowej lub uprawnionego organu spółdzielni mieszkaniowej – jest co najmniej równa tej wpłacie.

Ważne! Premia gwarancyjna przysługuje, jeżeli czynność wymieniona wyżej dotyczy rzeczy znajdującej się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa obciążającego taką rzecz. 

Na razie nie ma terminu realizacji książeczek mieszkaniowych z premią gwarancyjna państwa zakładanych przed 23 października 1990 roku, jednak czyniono już starania o wprowadzanie zapisów ograniczających możliwość korzystania z książeczek i wysokość naliczania premii.  

Dowiedz się: O co pytać banki, gdy staramy się o kredyt hipoteczny

Uprawnienie do złożenia wniosku o likwidację książeczki mieszkaniowej i wypłatę premii gwarancyjnej właściciel książeczki mieszkaniowej uzyskuje od dnia określonego zależnie od roku, w jakim wystawiono książeczkę mieszkaniową.

1. od dnia 1 kwietnia 2009 r. dla książeczek wystawionych włącznie do roku 1968;
2. od dnia 1 stycznia 2010 r. dla książeczek wystawionych w latach 1969–1972;
3. od dnia 1 stycznia 2011 r. dla książeczek wystawionych w latach 1973–1975;
4. od dnia 1 stycznia 2012 r. dla książeczek wystawionych w latach 1976–1979;
5. od dnia 1 stycznia 2013 r. dla książeczek wystawionych w latach 1980–1985;
6. od dnia 1 stycznia 2014 r. dla książeczek wystawionych w 1986 r.;
7. od dnia 1 stycznia 2015 r. dla książeczek wystawionych w 1987 r.;
8. od dnia 1 stycznia 2016 r. dla książeczek wystawionych w 1988 r.; 
9. od dnia 1 stycznia 2017 r. dla książeczek wystawionych w latach 1989–1990. 

Nabycie uprawnienia do premii w danym roku nie obliguje np. do remontu. Posiadacze książeczek mogą go zrobić w dogodnym momencie i po premię sięgnąć, gdy nabędą uprawnienia do jej wypłaty. Muszą jednak przechować dokumenty (w tym faktury), których wymaga bank rozliczający książeczki.

Trzeba jednak pilnować terminów, żeby premia nie przepadła. Np. osoba, która wykonała wcześniej remont, a w danym roku nabyła prawo do wypłaty premii, musi złożyć dokumenty w ciągu pół roku od rozpoczęcia roku, w którym nabyła prawa. Natomiast osoba, która już może w pełni skorzystać z książeczki i przeprowadziła remont, ma 90 dni na złożenie dokumentów w PKO BP od daty np. zakupu okien (wystawienia faktury VAT) lub zakończenia ich montażu przez firmę (daty wystawienia przez nią faktury).

Książeczkę można zlikwidować bez wypłaty premii, ale to się nie opłaca (zamiast kilku czy kilkunastu tysięcy otrzymamy kilkaset złotych), a katalog możliwości jej wykorzystania z premią, jest tak duży, że każdy powinien znaleźć coś dla siebie.

Ważne jest także to, że książeczka mieszkaniowa może być przedmiotem cesji, co oznacza, że może zostać przekazana: małżonkom (również po rozwodzie), dzieciom, wnukom, rodzeństwo rodzonemu i przyrodniemu, powinowatym (macocha, ojczym, pasierbowie).