Rządowa walka ze smogiem. Sprawdź, co robi rząd, by powietrze było czystsze. Możesz na tym zyskać

Na ochronę powietrza w latach 2014-2020 przeznaczone jest ok. 508 mld zł. Jak podaje Ministerstwo Środowiska fundusze pochodzą z następujących źródeł:

• Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – ok. 5,8 mld zł,
• wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej – ok. 3,1 mld zł,
• Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020 – suma środków unijnych przeznaczonych na ochronę środowiska – ok. 101 mld zł (24,215 mld EUR), wkład krajowy – ok. 3 mld zł,
• Norweski Mechanizm Finansowy na lata 2009-2014 – ok. 95 mln zł,
• Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego na lata 2009-2014 – ok. 302 mln zł.

Ulga termomodernizacyjna. Odliczysz termomodernizację od podatku. Nawet do 53 tys. zł

Pomysłem rządu na poprawę jakości powietrza jest wprowadzenie ulgi podatkowej, która obowiązuje od 1 stycznia 2019 roku. W związku z tym, Rada Ministrów przyjęła ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Jak skorzystać z ulgi podatkowej

Ulga termomodernizacyjna polega na odliczeniu od dochodu kosztów poniesionych na termomodernizację budynku jednorodzinnego. Co ważne ulga dotyczy tylko podatników, którzy rozliczają swój PIT według skali podatkowej 19 proc. Nie można odliczyć wszystkich wydatków na termomodernizację. W ustawie wprowadzono limit. Tylko 23 proc. kosztów inwestycji podlega zwrotowi, a kwota odliczeń nie może przekroczyć 53 tys. zł. Ustawodawca zaznacza, że kwota ta jest stała, bez względu na liczbę realizowanych przedsięwzięć termomodernizacyjnych w poszczególnych latach.

Polecany artykuł: Ulga termomodernizacyjna – czy można z niej skorzystać przy budowie domu? 

Materiały i urządzenia, które są objęte ulgą, zostały wymienione w oddzielnym rozporządzeniu, wydanym przez ministra inwestycji i rozwoju.

Ulgą zostały objęte:

• kolektory słoneczne,
• drzwi wejściowe,
• stolarka zewnętrzna (w tym okna),
• wentylacja mechaniczna,
• pokrycia dachowe,
• kotły na paliwo stałe,
• kotły gazowe,
• pompy ciepła.

Przeczytaj więcej: Ulga termomodernizacyjna od 2019 roku. Rząd przyjął projekt ustawy o nowej uldze podatkowej 

Polskie Domy Drewniane –ekologiczne budownictwo

Polskie Domy Drewniane to spółka państwowa, która ma odpowiadać za budowę drewnianych domów w ramach programu Mieszkanie Plus. Pierwotnie PDD miały tworzyć Lasy Państwowe, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Bank Ochrony Środowiska. Udział Lasów Państwowych w tym przedsięwzięciu był istotny. W rozmowie z Jedynką Polskie Radio, Henryk Kowalczyk, minister środowiska został zapytany, czy domy drewniane będą powstawały z drewna wycinanego przez Lasy Państwowe.

–To drewno jest wycinane i głównie wywożone za granicę. Chcielibyśmy, żeby z tego drewna były budowane domy w Polsce - odpowiedział minister.

Po protestach leśników, Lasy Państwowe wycofały się z tworzenia spółki Polskie Domy Drewniane.

Projekt powołania spółki przygotowało Ministerstwo Środowiska. Podstawowym założeniem PDD jest budowa ekologicznych i energooszczędnych domów, na które będzie stać przeciętnie zamożnego Polaka. Mieszkania te przeznaczone są do wynajmu, ale istnieje również możliwość wynajmu z opcją dojścia do własności.

W Polsce niemal 90 proc. budowanych domów jest murowanych. Jednak coraz popularniejsze jest użycie drewna. Ministerstwo Środowiska przekonuje, że budynki drewniane sa energooszczędne, charakteryzują się niższymi kosztami zużycia energii i można je budować na gruntach słabonośnych.

Dowiedz się więcej: Test zdolności w programie Mieszkanie Plus – na czym polega 

Program Czyste Powietrze

Program Priorytetowy Czyste Powietrze to możliwość uzyskania wsparcia finansowego przez osoby fizyczne, właścicieli domów jednorodzinnych na ocieplenie domu, wymianę okien czy na wymianę starego, wysokoemisyjnego kotła grzewczego. Do 2029 roku na ten cel przeznaczono 103 mld zł.

Zobacz też: Czyste Powietrze 2019: jak i gdzie wypełnić wniosek? Na co i ile dofinansowania można uzyskać? 

Maksymalne koszty kwalifikowane do wsparcia dotacyjnego wynoszą 53 tys. zł. Dla właścicieli domów, których dochody są najniższe (czyli do 600 zł/ os.) przewidziano nawet do 90 proc. dotacji. Z tego wynika, że maksymalna dotacja w ramach programu Czyste Powietrze wynosi ok. 48 tys. zł.

Dotację można przeznaczyć na:

• wymianę pieców na paliwo stałe oraz zakup i montaż nowych, przyjaznych środowisku;
• docieplenie budynku;
• wymianę okien i drzwi;
• montaż lub modernizację centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej;
• instalacje kolektorów słonecznych i fotowoltaicznej;
• montaż wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła.

Od 19 września 2018 roku ruszył nabór wniosków do Programu Czyste Powietrze. Dokumenty trzeba składać do Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Wniosek można złożyć elektronicznie lub papierowo. Warunkiem koniecznym dofinansowania jest zakup nowego lub wymiana starego kotła grzewczego.

Warto przeczytać: Dopłata do ocieplenia domu i wymiany kotła – warunki Programu „Czyste powietrze"****

Opalanie wysoce szkodliwym mułem i flotem

Główną przyczyną powstawania smogu jest spalanie odpadów kopalnianych oraz najgorszej jakości miałów węglowych. Są one bardzo popularne, szczególnie ze względu na niską cenę (muł węglowy można nabyć za 100–200 zł/t). Taka cena za materiał opałowy powinna zachęcać do refleksji, czym właściwie muł węglowy i flot są. Powstają z kopalnianego błota i wody, a konsystencją przypominają czarną mąkę. Tworzywa te są niezwykle szkodliwe, ponieważ zawierają w sobie duże ilości metali ciężkich.

Zakaz palenia najgorszym opałem dopiero od czerwca 2020 r.

Pierwsze kroki w kierunku wycofania mułu węglowego i flotu podjęła Polska Grupa Górnicza. Oficjalnie, od sierpnia 2017 roku, żadna z polskich kopalni nie sprzedaje odpadów klientom detalicznym. W wojewódzkich uchwałach antysmogowych zapisany jest bezwzględny zakaz palenia mułem węglowym i flotem. Kwestia ta była uregulowana tylko na poziomie lokalnym. Dla przykładu, uchwała antysmogowa województwa podkarpackiego stanowi: "w instalacjach wskazanych w art. 2 zakazuje się stosowania:

1. węgla brunatnego oraz paliw stałych produkowanych z wykorzystaniem tego węgla;
2. mułów i flotokoncentratów węglowych oraz mieszanek produkowanych z ich wykorzystaniem;
3. paliw o uziarnieniu poniżej 5 mm i zawartości popiołu powyżej 12%;
4. biomasy stałej, której wilgotność w stanie roboczym przekracza 20%".

W ogólnopolskim prawodawstwie, do września 2017, nie było zakazu sprzedaży mułów węglowych oraz flotu. Tę lukę postanowił wypełnić Krzysztof Tchórzewski, minister energii. Podpisał on rozporządzenie, dzięki któremu szkodliwe opały znikną z polskiego rynku. Szkopuł tkwi jednak w szczególe. Rozporządzenie wejdzie w życie dopiero w czerwcu 2020 roku. Wygląda na to, że czeka nas jeszcze jedna smogowa zima. 

Zobacz: Jak palić w piecu, kominku czy kozie, by zaoszczędzić na ogrzewaniu 

Kary za wprowadzanie ne rynek kotłów na paliwo stałe, które nie spełniają wymogów

Pomimo obowiązującego od lipca 2018 roku rozporządzenia ws. wymagań dla kotłów na paliwa stałe, w sprzedaży stacjonarnej i internetowej wciąż dostępne są urządzenia, które nie spełniają jego wymagań. W związku z tym Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii przygotowało projekt nowelizacji ustawy Prawo ochrony środowiska oraz ustawy o Inspekcji Handlowej. Projekt przewiduje kary za wprowadzanie na polski rynek tzw. kopciuchów. Jednocześnie Inspekcja Handlowa ma zyskać konkretne uprawnienia, które umożliwią kontrolę handlu kotłami na paliwo stałe oraz eliminowania tych, które nie spełniają wymogów. Instytucje kontrolne otrzymają przy tym środki finansowe na laboratoryjną weryfikację urządzeń pod względem zgodności z wymaganiami.

Polskie powietrze najgorsze w całej Unii

Polska jest w niechlubnej czołówce najbardziej zanieczyszczonych krajów w Unii Europejskiej. Bardziej toksyczna jest tylko Bułgaria, która w 83 proc. miast ma przekroczone normy zanieczyszczenia powietrza. W Polsce jest to 11 proc. mniej. Jak wynika z kontroli NIK-u dotyczącej jakości powietrza w Polsce w latach 2014-2017 –  "na 50 najbardziej zanieczyszczonych miast w Europie, 36 to miasta w Polsce". Wzorem wprowadzania proekologicznych rozwiązań mogą być dla nas Chiny, gdzie w latach 2016–2017 zanieczyszczenie powietrza spadło aż o 30 proc.