Figa z makiem, z pasternakiem – to dosyć popularne powiedzenie. To również tradycyjne danie, które podobno pojawiało się na stołach wigilijnych do około XVII wieku.
Pasternak ze złą opinią to już przeszłość
Jadalną częścią pasternaku jest korzeń. Wieki temu pasternak był znanym u nas warzywem. Dopiero królowa Bona sprawiła, że został zapomniany, gdy w XVI wieku sprowadziła włoszczyznę. Potem pasternak źle się kojarzył. Ludzie nie chcieli go jeść, bo stosowali go głównie jako paszę dla zwierząt. Teraz pasternak zaczyna gościć w naszej kuchni.
Radzimy:Jak uprawiać stewię – naturalny słodzik i zdrowie
Pasternak na zdrowie
Pasternak wywodzi się z rodziny selerowatych, podobnie zresztą, jak pietruszka. To źródło olejków eterycznych, tłuszczów roślinnych, glikozydów, białka, błonnika, cukrów. Pasternak zawiera witaminę C oraz te z grupy B. Dzięki zawartości kwasu foliowego, który jest ważny w diecie przede wszystkim u kobiet w ciąży, niektóre preparaty dla przyszłych mam mają w składzie właśnie wyciąg z pasternaku. A propos diety: pasternak należy do niskokalorycznych warzyw. 100 gramów dostarcza naszemu organizmowi tylko 75 kalorii. Osoby zamierzające się odchudzać, powinny zatem pamiętać o pasternaku, układając dietę.
Polecamy poradnik: Jak przechowywać warzywa i owoce
Pasternak pobudza trawienie, ponieważ składniki znajdujące się w korzeniu i nasionach tej rośliny zwiększają produkcję soków żołądkowych. Warzywo to ma korzystny wpływ na krążenie krwi, przeciwdziała niebezpiecznym zmianom w naczyniach krwionośnych. Działa moczopędnie, ale też zapobiega powstawaniu kamieni moczowych. Na miażdżycę pasternak również jest zalecany. Kto ma skołatane nerwy, powinien docenić to staropolskie warzywo, bo działa ono uspokajająco, ułatwia zasypianie, a podobno też poprawia humor. Panie cierpiące na bolesne miesiączki, powinny zawrzeć pasternak w diecie, bo ten łagodzi dolegliwości menstruacyjne.
Pasternak w kosmetyce
Pasternak pomaga m.in. na włosy, bo stymuluje ich wzrost i wzmacnia je. Wspomaga także leczenie łysienia plackowatego. Osoby chorujące na bielactwo oraz zmagające się z łuszczycą, mogą korzystać z dobrodziejstw pasternaku. To dlatego zaleca się lekarstwa wyprodukowane na bazie wyciągu z nasion pasternaku. Pobudzają one repigmentację wrażliwej, chorej skóry.
Pasternak w kuchni
Należy jednak uważać, ponieważ pasternak spożywany na surowo może powodować wzdęcia. Gotowany czy smażony odnajduje się natomiast w kuchni i na naszych talerzach. Pasternak można pokroić na paski, obtoczyć w jajku i bułce tartej, jak kotlety schabowe, i podsmażyć. Puree z pasternaku może z powodzeniem zastępować ziemniaki. Placki z pasternaku, robione tak, jak placki ziemniaczane, też powinny smakować. Surówki i sałatki z pasternaku, choćby z jabłkami, cebulą i oliwą, także mają dobry smak. Słodkawa zupa z pasternaku tak samo ma zwolenników.
Warto wiedzieć także: Jak uprawiać warzywa kapustne, korzeniowe i rzepowate
Pasternak i pietruszka, czym się różnią
Na pierwszy rzut oka wyglądają prawie jednakowo. Łatwo rozróżnić oba warzywa, jeśli są z nacią. Pasternak ma jaśniejsze i większe liście, pokryte włoskami od spodu. Liście pietruszki są ciemnozielone, bez włosków. Liście pietruszki są jadalne, ale lepiej nie próbować liści pasternaku, bo mogą wywołać podrażnienia, chociaż w tym wypadku zdania bywają podzielone.
Gdy warzywa nie mają liści, można porównać ich korzenie. U pietruszki są one mniejsze, chociaż tutaj trzeba uważać: dziesiątki lat temu, gdy pasternak cieszył się złą opinią, sprzedawcy oferowali niezbyt wyrośnięty pasternak, twierdząc, że to pietruszka. Miejsce, gdzie była nać, też jest inne u obu warzyw. Pasternak ma na środku okrągłe wgłębienie z ciemną obwódką (niektórzy mówią, że wygląda ono niczym pępek). U pietruszki brakuje tego wgłębienia. Miejsce, z którego wyrastały liście pietruszki, jest szersze niż w pasternaku. Zapach pasternaku niektórym kojarzy się z kminkiem i anyżem, a woń pietruszki przypomina orzechy. Pasternak jest słodszy i delikatniejszy w smaku (trochę jak marchewka). Pietruszka natomiast posiada bardziej wyrazisty, ostrzejszy smak.
Przeczytaj poradnik: Jak uprawiać pietruszkę korzeniową i naciową
Jak uprawiać pasternak
Pasternak można wyhodować w ogrodzie. Jego nasiona sieje się wczesną wiosną (nawet od lutego do początku kwietnia) lub późną jesienią (listopad-grudzień; nasiona wysiane w tym terminie wykiełkują wiosną). Nasiona warto umieszczać po dwa-trzy w jednym dołku (rzadko kiełkują wszystkie), ale w rozstawie kilkunastu centymetrów. Głębokość siewu to ok. 1-1,5 cm.
Pasternak potrzebuje słonecznego stanowiska i żyznej oraz pulchnej ziemi o odczynie zbliżonym do obojętnego. Wymaga podlewania, jednak nie lubi stojącej wody.**
Uwaga: Liście pasternaku (jak wielu roślin z rodziny selerowatych) mają właściwości fotouczulające. Jeśli w słoneczny dzień wykonujemy jakieś prace przy nich - uważajmy na kontakt ze skórą, bo mogą pojawić się podrażnienia, a nawet poparzenia.
