Maron – owoc kasztana jadalnego. Charakterystyka i właściwości. Jak jeść marony

Powiedzenie: w maju, na matury, kwitną kasztany, nie do końca jest prawdziwe. – Bo wówczas kwitną nie kasztany, tylko kasztanowce – precyzuje Jarosław Mikietyński, ogrodnik Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. – Kasztanowce należą do rodziny mydleńcowatych, a kasztan jadalny wywodzi się z rodziny bukowatych.

Kasztanowce (Aesculus hippocastanum)  kwitną właśnie na początku maja, gdy zaczynają się matury. Kasztan jadalny (Castanea sativa) zakwita nieco później, w czerwcu, a nawet w lipcu. Kasztanowca od kasztana jadalnego można odróżnić po ich liściach. Liście kasztanowca są dłoniastozłożone, a te u kasztana jadalnego są pojedyncze, ząbkowane.

Jasnozielona okrywa u kasztana jest pokryta dużo bardziej gęstymi, dłuższymi i cieńszymi kolcami niż w kasztanowcu.

Kasztan jadalny to drzewo, które może żyć nawet tysiąc lat. Najlepiej rośnie w żyznej, przepuszczalnej glebie i w osłoniętym, zacisznym miejscu, bywa wrażliwe na mróz. Na uszkodzenia spowodowane przez mróz najbardziej narażone są młode rośliny. Dlatego przed zimą należy je osłonić (np. chochołami ze słomy). Kasztan jadalny osiąga zwykle najwyżej 35 metrów wysokości. W październiku drzewo zaczyna owocować, z tym, że w polskim klimacie nie zawsze wydają owoce. – Te owoce to marony – dodaje Mikietyński.

Można je jeść na surowo, ugotowane, pieczone albo marynowane. Niektórzy robią masę kasztanową z utartych maronów, ta przypomina puree. Dodają ją m.in. do mięs lub deserów. Nasze babcie mieliły kasztana jadalnego. Z uzyskanej z niego mąki (nie zawierającej glutenu) piekły chleb.

Wiele osób mówi, że najlepsze kasztany jadalne to jednak kasztany pieczone. Trzeba je jednak umieć upiec. Jest sposób, żeby nie wybuchły w rozgrzanym piekarniku. Należy je przekłuć i piec około pół godziny w piekarniku rozgrzanym do 200 stopni. Skorupkę kasztana trzeba obrać. Je się sam środek marona.

Kasztany jadalne mają właściwości lecznicze. Już święta Hildegarda, niemiecka uzdrowicielka i reformatorka religijna, zalecała spożywać kasztany jadalne ze względu na to, że chroniły one przed chorobami trzustkę oraz wątrobę. Ponadto pomagały pozbyć się bólu głowy, zakwasów, wspomagały pamięć i koncentrację, do tego koiły nerwy. Wpływały korzystnie na sprawność fizyczną, zwalczały anemię. Z mączki kasztanowej robiono okłady, które przynosiły ulgę w problemach z oddychaniem. Dawniej wierzono również, że kasztan jadalny to afrodyzjak. Napój z maronów, nasączonych winem, miał pobudzać zmysły kochanków. Później niektórzy naukowcy przekonywali, że to nie za sprawą kasztanów jadalnych, tylko za sprawą wina, para miała się bardziej ku sobie.

Kasztany jadalne - drzewa - rzadko kiedy można spotkać w naszych naturalnych warunkach. Można za to kupić marony. Przykładowo: 320-gramowy słoik jadalnych gotowanych kasztanów kosztuje ok. 32 złotych. Mąka kasztanowa (0,5 kg) to wydatek rzędu 23 złotych. Za suszone i obrane kasztany jadalne (torebka 500 g) należy dać niecałe 40 złotych. Przygodę z kasztanami można jednak zacząć od gotowanych kasztanów oferowanych w 100 gramowych torebkach - kosztują 6-8 zł.