W ramach polskiego postępowania egzekucyjnego komornik dokonuje szeregu czynności: od samego wszczęcia postępowania egzekucyjnego, przez poszukiwanie majątku dłużnika, aż po odzyskanie wierzytelności. W trakcie przeprowadzenia ww. czynności często zdarzają się błędy czy też uchybienia, które narażają strony postępowania egzekucyjnego na naruszenie ich praw.
Polskie postępowanie cywilne przewiduje możliwości przeciwdziałania uchybieniom w ramach postępowania egzekucyjnego m.in. poprzez tzw. wniosek do Prezesa sądu o podjęcie czynności nadzorczych nad komornikiem.
Zgodnie z brzmieniem artykuł 759 § 2 sąd wyposażony jest w kompetencje z zakresu nadzoru judykacyjnego nad komornikiem (czyli nadzoru nad działalnością komornika). Nadzór ten dotyczy wszelkiego rodzaju czynności egzekucyjnych komornika, a jego rolą jest zapewnianie sprawnego i legalnego przebiegu tego postępowania.
Taki wniosek należy złożyć do Prezesa sądu, według właściwości ogólnej, tj. w okręgu sądu, w którym toczyłaby się egzekucja, bez względu na wybór komornika dokonany przez wierzyciela.
Przedmiotowy przepis nakłada na sąd obowiązek wkraczania w sytuacji, gdy wymaga tego zapewnienie należytego wykonywania postępowania egzekucyjnego. Sygnałem wkroczenia celem zapewnienia należytego wykonywania postępowania egzekucyjnego powinna być np. skarga na czynności komornika, jeżeli z treści uzasadnienia (w sposób oczywisty) wynika, że czynności komornika mogą naruszać prawo.
Postanowienie wydane przez sąd w trybie art. 759 § 2 KPC nie podlega egzekucji sądowej, ponieważ nie jest tytułem egzekucyjnym w rozumieniu art. 777 § 1 KPC. Jest to postanowienie wydawane przez sąd w ramach nadzoru pełnionego nad działalnością komorników i ich czynnościami egzekucyjnymi. Takie postanowienia jedynie zobowiązują komornika do podjęcia lub zaniechania określonych czynności egzekucyjnych albo usunięcia ich skutków, np.:
- sąd może – działając na podstawie art. 759 § 2 KPC – z urzędu zmienić prawomocne postanowienie komornika, którym wadliwie ustalono wysokość opłaty egzekucyjnej lub w razie skierowania egzekucji do nieruchomości stanowiącej według wpisu w księdze wieczystej majątek innej osoby,
- sąd nie może – działając na podstawie art. 759 § 2 KPC – uchylić dokonanego zajęcia ze względu na to, że zgodnie z treścią tytułu wykonawczego wystawionego przeciwko małżonkowi dłużnika, jego odpowiedzialność jest ograniczona tylko do majątku wspólnego.
Przepisy kodeksu postępowania cywilnego nie przewidują terminu, w jakim należy złożyć wniosek o podjęcie czynności nadzorczych. Co ważne wniosek o podjęcie czynności nadzorczych nie podlega opłacie.
