Czystek to pożyteczne zioło i ładna roślina ozdobna. Jak uprawiać czystek? Radzimy, jak go wyhodować z nasion i pielęgnować

Osobom szukającym ciekawych kwiatów doniczkowych polecamy czystka. Czystek (Cistus) jest rośliną, która naturalnie występuje w krajach o gorącym klimacie, przede wszystkim w Grecji i na Wyspach Kanaryjskich. W tych miejscach od dawna znane są jej zdrowotne właściwości. W Polsce roślina ta nie występuje naturalnie, ale można ją z powodzeniem uprawiać w doniczce.

Krzew czystka jest bardzo wrażliwy na spadki temperatury. Dlatego w naszym kraju roślinę tą uprawia się w doniczkach, które wiosną wynosi się na balkon lub taras – najlepiej od strony południowej. Czystek najlepiej czuje się na stanowisku ciepłym i słonecznym.

Czystka wysiewamy w marcu i kwietniu do pojemnika, który następnie odstawiamy w zacienione miejsce. Trzymamy go tam do wykiełkowania nasion.  Następnie pojemnik stawiamy na parapecie. Musimy jednak chronić siewki przed bezpośrednim działaniem promieni słonecznych. Gdy roślinki wytworzą już korzenie, to przesadzamy je do osobnych doniczek. Jak sprawdzić, czy roślinka ukorzeniła się? Próbujemy wyjąć ją z podłoża, a gdy poczujemy lekki opór, to znak, że roślinka wytworzyła korzenie. Mieszańce czystka rozmnażamy wegetatywnie, czyli za pomocą sadzonkowania. Sadzonki pobieramy w lipcu i sierpniu.

• Tylko młode rośliny tolerują przesadzanie, więc co roku (po zakończeniu zimowania) przenosimy je do doniczki większej o jeden rozmiar. Uważajmy, by szyjka korzeniowa znalazła się na tej samej głębokości, co w poprzedniej doniczce. Starsze okazy należy przenosić do nowej doniczki tylko w sytuacji, gdy będzie to absolutnie konieczne
• Rośliny nie wolno przelewać, ponieważ czystek źle znosi nadmiar wilgoci. Aby uchronić go przed nadmiarem wody, na dnie doniczki należy ułożyć warstwę drenującą z keramzytu lub żwiru. Jeżeli na podstawce zbiera się woda, to należy ją szybko wylać. Jeżeli tego nie dopilnujemy, roślinę może zaatakować zgnilizna korzeni.
• Czystek lubi glebę żyzną i przepuszczalną, która nie magazynuje wody.
• Roślinę należy zasilać. Warto to tego wykorzystać np. biohumus.
• Przycinając czystka uważajmy na zdrewniałe fragmenty pędów. Nie można ich wycinać, ponieważ nie regenerują się. 

Spośród wszystkich gatunków czystka uznawany za najbardziej wartościowy jest Cistus incanus L., zwany też Cistus creticus, czyli czystek kreteński (czasem występuje też jako czystek szary). Trzeba jednak wiedzieć, że jest więcej gatunków czystka (które w dodatku krzyżują się między sobą), a na terenach, z których pochodzą, wykorzystywane są także inne gatunki.
Czystek ma potwierdzone działanie przeciwwirusowe - zwalcza m.in. wirusy grypy i przeziębienia, wyciąg z niego hamuje także rozwój koronawirusa SARS-coV-2!

Zawarte w czystku polifenole wspierają nasz układ odpornościowy. Literatura zielarska podkreśla także, że roślina ta ma działanie przeciwbólowe, chroni przez przeziębieniami, usuwa metale ciężkie z organizmu i bardzo dobrze wpływa na skórę. Czystek ma silne działanie antyoksydacyjne, czyli neutralizuje wolne rodniki (są nimi pobudzone cząsteczki tlenu). Jest ono aż trzykrotnie większe niż w przypadku dobrze nam znanej zielonej herbaty i aż ośmiokrotnie większe niż witaminy C. Neutralizując wolne rodniki czystek opóźnia proces starzenia komórek. 

Ta niepozorna roślina jest również bardzo pomocna w profilaktyce chorób układu krążenia. A to nie koniec zbawiennego działania herbaty z czystka. Pomaga ona w leczeniu boreliozy.

Warto wiedzieć! Polifenole są to związki fenolowe, które należą do grupy substancji roślinnych o działaniu antyoksydacyjnym i wspierającym nasz układ immunologiczny. Polifenole są związkami 100-krotnie skuteczniejszymi znanej wszystkim od witaminy C oraz, 25-krotnie od witaminy E. Wartościowe i zbawienne dla naszego organizmu polifenole znajdują się w liściach czystka.

Sprawdź: Jakie są fakty i mity o działaniu i właściwościach czystka

Z badań wynika, że systematycznie spożywane polifenole mogą ustrzec nas przed nowotworami: płuc, żołądka, jelit, przełyku, trzustki, wątroby, gruczołu sutkowego, prostaty i skóry. Związki te znacznie zmniejszają ryzyko wystąpienia zmian nowotworowych.

Łyżeczkę ziela czystka zalewamy szklanką wrzącej wody i przez 10 minut parzymy pod przykryciem. Najlepiej pić dziennie od jednej do dwóch szklanek naparu czystka. Można dodać do niego odrobinę naturalnego soku malinowego, miodu, ksylitolu (cukier pochodzenia naturalnego, pozyskiwany z brzozy), stewii lub soku z cytryny.

Z czystka można także przygotować skoncentrowany odwar do zastosowań zewnętrznych (jako okłady i płukanki oraz do przemywania). By przygotować odwar należy zalać ok. 10 g czystka 200–220 mililitrami wody. Mieszankę taką doprowadzamy do wrzenia i gotujemy 5 minut. Gdy odwar odstoi 20 minut, należy go przecedzić.

Podsumowując, herbatkę z czystka zaleca się na: przeziębienie, ból gardła, poprawienie odporności organizmu, walkę z alergią, boreliozą, grzybicą oraz chorobami układu krążenia (takimi jak: zakrzepy, zatory i miażdżyca). Najlepiej kupować cięte, a nie mielone ziele czystka. Widać wtedy jego zawartość. Dzięki czemu upewnimy się, że w mieszance nie ma za dużo gałązek, które nie mają tak cennych właściwości, jak liście. Jeżeli jeszcze nie próbowałeś smacznej i zdrowej herbaty z czystka, to czas to zmienić.

Sprawdź: Czy właściwości czystka są przereklamowane? Zobacz, na co naprawdę pomaga.