Czy warto patrzeć w niebo, zanim pójdziesz na grzyby? Sprawdź, czy Księżyc ma wpływ na wysyp grzybów i czy rosną przy pełni, czy nie

Zbieranie grzybów to dla jednych sezonowa rozrywka, dla innych prawdziwa pasja. Grzybiarze z utęsknieniem czekają na wysyp grzybów. To jednak dość kapryśne zjawisko, a na to, że pojawi się obfitość grzybów, wpływają różne czynniki. Nic dziwnego, że zaczęto rozglądać się nad łatwo zauważalnym i jasnym znakiem, że wysyp grzybów tuż-tuż. Takim jak Księżyc i jego faza (uwaga: jeśli masz problem z rozpoznaniem faz Księżyca, zajrzyj na koniec artykułu).

Tradycyjnie uważa się, że Księżyc ma wpływ na rozwój grzybów i najlepiej rosną one w określonej fazie. Tylko której? Niestety tu sprawa komplikuje się, w zależności od regionu, czy nawet rodzinnych tradycji, mówi się, że:

• grzyby najlepiej rosną w pierwszej kwadrze (a czasem szerzej – od nowiu do pełni),

• grzyby najlepiej rosną zaraz po pełni,

• oraz, że w czasie pełni.

Są i zdania przeciwne, mianowicie, że:

• grzyby w czasie pełni nie rosną,

• jest także powiedzenie: księżyca przybywa, grzybów ubywa, księżyca ubywa, grzybów przybywa – czyli grzyby powinny rosnąć, gdy Księżyc jest w pełni i ewentualnie III kwadrze.

Jak widać, wybór opcji jest duży, jednak chyba najbardziej rozpowszechnione jest przekonanie, że grzyby rosną do pełni, a w jej czasie i później – już nie. Kalendarze księżycowe dla ogrodników również wskazują czas I kwadry (czyli ten, kiedy Księżyca przybywa do pełni) jako najkorzystniejszy dla grzybów.  

Czy tak jest w rzeczywistości? Założenie o tym, że Księżyc wpływa na pojawienie się grzybów, opiera się głównie na tym, że tak jak cykl Księżyc wpływa na pływy mórz i oceanów, tak miałby oddziaływać na wodę, zawartą w grzybach. Inne pomysły mówią o tym, że grzyby rosną, kiedy jest ciemno, a więc pełnia im nie służy (w rzeczywistości rosną przez całą dobę), spotkałam się też z pomysłem, że Księżyc w pełni uszkadza grzybnię.

Czy tak jest naprawdę? Niestety nie ma wielu badań na ten temat, a te, które są, nie potwierdzają zależności między Księżycem a wysypem grzybów. Było wprawdzie jedno (Hirschmann U., Hirschmann F., 2000), które dowodziło takiego związku, ale kiedy powtórnie przeanalizowano dane (Guiard V., 2002), okazało się, że pierwotne wyniki były obciążone wieloma błędami, które wynikały albo z tzw. wygładzenia danych, albo zwyczajów związanych ze zbieraniem grzybów.

Systematyczne badania przeprowadzono np. w Szwajcarii, gdzie jeden mykolog w latach 1990-2007 zebrał 1715 danych, pochodzących z określonych miejsc (Egli, S., Ayer, F., Merlini, M., 2011). Obserwacje robiono w czasie różnych faz Księżyca. Kiedy przeanalizowano dane, okazało się, że nie ma żadnego związku między rozwojem grzybów i Księżycem (w Szwajcarii akurat dominuje przekonanie, że grzyby rosną w czasie pełni). Badacze zaznaczają jednak, że nie wszystkie aspekty wzrostu grzybów są poznane.

Polecamy: Nie wszystkie borowiki są jadalne! Zobacz, na jakie trzeba uważać

Wynikami swoich imponujących obserwacji – prowadzonych przez ponad 30 lat na Wzgórzach Twardogórskich – podzielił się na swoim blogu Paweł Lenart. Mierzy się on z założeniem, że w czasie pełni grzyby nie rosną i odnotowuje zbiory tej fazie Księżyca z lat 1992-2022. Okazuje się, że zdarzały się i udane zbiory, i kompletny brak grzybów. Podsumowuje:

Konkluzja, nasuwa się sama – wysyp grzybów uzależniony jest od tego, co napisałem powyżej (temperatura, przebieg pogody, opady), a nie od księżyca i jego faz.

To, kiedy grzyby rosną – a właściwie pojawiają się owocniki grzybów jadalnych – zależy od bardzo wielu czynników. Podstawowymi jest temperatura i wilgotność, zarówno powietrza, jak i ściółki i gleby. Duże znaczenie ma to, czy deszcze padają regularnie i gleba jest w miarę wilgotna, czy też są dłuższe okresy suszy. W pierwszym przypadku wysypy grzybów pojawiają się regularnie, w kilka dni po deszczu. Natomiast, kiedy spadnie deszcz po okresie suszy, na grzyby trzeba czekać dłużej, bo w suchym okresie:

(...) grzybnia przechodzi w stan lekkiego uśpienia, po prostu trwa, niekorzystne warunki powodują, że nie ma tendencji do rozmnażania i nie wytwarza owocników. Trzeba bodźca, by ją z tego stanu wyrwać i tym bodźcem jest większa ilość wilgoci, inaczej mówiąc porządny deszcz! I jeśli taki wystąpi, to grzybnia rusza, ale nie od razu obdarza amatorów darów lasu. Trzeba poczekać, zwykle po okresie suszy i obfitym opadzie większy wysyp pojawia się po ok. 2- 3 tygodniach... – informuje Nadleśnictwo Daleszyce, Lasy Państwowe.

Nie ma dowodów na to, że faza Księżyca ma związek z wysypem grzybów. Na pewno ważne są bardziej „banalne” rzeczy, czyli temperatura i wilgoć. Ale czynników wpływających na rozwój grzybów jest więcej i nie wszystkie są poznane. Kiedy zatem iść na grzyby? Moim zdaniem na grzyby warto iść zawsze i niezależnie od fazy Księżyca, a nawet pory roku, bo są i takie, które rosną również zimą i wiosną. Nawet jeśli zbiory są nie do końca udane, to sam spacer po lesie ma wręcz uzdrawiające i relaksujące działanie.

Oczywiście pamiętaj o tym, żeby zbierać grzyby, które się znasz i nigdy nie jeść grzybów, których nie jesteś pewien.

Wydziela się cztery główne fazy Księżyca:

• nów – to ten czas, kiedy Księżyca nie widać, następnie pojawia się wąski sierp, Księżyca przybywa;

• I kwadra – widoczna jest połowa tarczy i nadal jej przybywa. Ma on kształt litery D (łatwo zapamiętać, że dopełnia się do pełni);

• pełnia Księżyca – widoczna jest cała tarcza, Księżyca zaczyna ubywać;

• III kwadra – ma kształt odwróconej litery D i ubywa go aż do nowiu.

Źródła

• Egli, S., Ayer, F., Merlini, M., 2011, More mushrooms under a full moon - myth or reality? Sydowia, 63(1), 23-33

• Guiard V., 2002, Beeinflusst der Mond das Pilzwachstum? Eine Reanalyse. Zeitschrift für Anomalistik 2: 292–307

• Hirschmann U., Hirschmann F., 2000, Unser Mond und sein Einfluss auf das Pilzwachstum - Lassen sich Zusammenhänge nachweisen? Natur und Mensch: 79–82

• Lenart, P., Wpływ pełni Księżyca na wysypy grzybów, lenartpawel.pl

Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź RegioDom codziennie. Obserwuj RegioDom.pl!