Potrzeby rewitalizacyjne polskich miast są ogromne. Pomimo tego na uczestnictwo w inicjatywie JESSICA (od ang. Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas) zdecydowało się do tej pory jedynie kilka województw. Powodów jest wiele.
Jak w praktyce wygląda wdrażanie tej inicjatywy w naszym kraju?
W odróżnieniu od większości unijnych programów dotacja przyznana w ramach programu JESSICA ma charakter zwrotny. Dla beneficjentów taka forma pomocy jest mniej atrakcyjna. Kolejną przeszkodą jest to, że projekty ubiegające się o dofinansowanie powinny przynosić w przyszłości dochód, który pozwali na spłatę zaciągniętego kapitału i odsetek. Ponadto bezpośrednim beneficjentem nie może być sam samorząd, a jedynie powołana przez niego spółka celowa, bądź istniejąca spółka prawa handlowego, w której samorząd ma udziały.
Sceptyczne podejście do programu to również efekt tego, że jest on nowy. Dlatego znikoma jest praktyczna wiedza na temat związanych z nim procedur wśród pracowników samorządów i firm.
Jednak instrument ten ma również zalety. Przede wszystkim stwarza on szansę na przygotowanie większych i bardziej dopracowanych projektów, które w realny sposób mogą wpływać na faktyczną rewitalizację obszarów miejskich. O jak dużych pieniądzach mówimy?
Ogółem na wdrożenie inicjatywy JESSICA w 5 polskich województwach przekazano równowartość ponad 256,3 milionów euro. Nie są to jednak dodatkowe środki, a jedynie wydzielona pula pieniędzy z Regionalnych Programów Operacyjnych. Do połowy listopada 2013 roku w ramach omawianego instrumentu podpisano już 69 umów inwestycyjnych na łączną kwotę 767 mln zł.
Inicjatywa Jessica w Polsce
Są już pierwsze zakończone projekty. Być może najważniejszą korzyścią dla władz samorządowych, które zdecydowały się na wzięcie udziału w inicjatywie JESSICA, będzie praktyczna wiedza dotycząca korzystania z instrumentów zwrotnych.
Wiadomo, że w przyszłości finansowa pomoc unijna będzie w znacznym stopniu opierać się właśnie na tego rodzaju środkach zwrotnych. Dlatego nabyte obecnie doświadczenia powinny zaprocentować w przyszłości lepszym zrozumieniem ich specyfiki i wykorzystaniem do poprawy jakości życia mieszkańców miast.
