Wilec purpurowy i trójbarwny na balkon i do ogrodu. Nie mają dużych wymagań, a wyglądają ładnie. Co to za pnącza i jak je uprawiać?

Jeśli chcemy mieć pnącze, które szybko urośnie, ma piękne, kolorowe kwiaty, niewielkie wymagania, a w dodatku jest tanie i zmieści się również na balkonie, powinniśmy się zainteresować wilcem purpurowym oraz trójbarwnym.

Wilce (Ipomoea) to dość spora rodzina roślin, głównie pnączy, ale tylko niektóre z nich uprawia się jako rośliny ozdobne. Należy do nich m.in. coraz popularniejszy w ostatnich latach wilec ziemniaczany, o przepięknych liściach czy wilec klapowany, zwany miną, o bardzo ciekawych kwiatach. Wśród wilców są także rośliny użytkowe, takie jak bataty, czyli słodkie ziemniaki.

Zajmijmy się jednak gatunkami, które są godne polecenia ze względu na łatwość uprawy i obfitość kwitnienia, czyli przede wszystkim wilcem purpurowym (Ipomoea purpurea), wilcem trójbarwnym (Ipomoea tricolor).

Wilec purpurowy i trójbarwny są do siebie niezwykle podobne. O ile jeszcze czyste gatunki różnią się m.in. kolorem kwiatów, to w uprawie spotyka się odmiany tych pnączy o przeróżnie ubarwionych kwiatach. Wilec trójbarwny częściej miewa jasne kwiaty, z niebieskimi, fioletowymi lub różowymi paskami, ale może mieć też kwiaty intensywnie niebieskie, z jaśniejszą gardzielą (np. popularna odmiana Haevenly Blue). Poza tym może mieć też kwiaty różowe, fioletowe, białe. Kwiaty wilca purpurowego częściej są ciemne – purpurowe, granatowe, ale również mogą być różowe czy paskowane, z obwódkami, a także jaśniejsze w centralnej części.

Co ciekawe, kolor kwiatów wilców niektórych odmian może się zmieniać w trakcie rozwoju kwiatów – najczęściej od różowego lub czerwonego, przez fiolet, do intensywnie niebieskiego.

Kwiaty wilców są dość duże (ok. 4-6 cm średnicy) i mają kielichowaty kształt. Przypominają rodzime powoje, a jeszcze bardziej – kieliszniki zaroślowe. Potocznie, choć błędnie, mówi się na nie „powój”.

Wilec purpurowy i trójbarwny tworzą pędy dorastające do 2-3 m długości, które owijają się wokół podpór. Mają też ładne, sercowate liście.

Rzadziej spotyka się wilec wielkokwiatowy (Ipomoea nil), który ma kwiaty, jak opisane wyżej gatunki (najczęściej z jasną gardzielą), ale bardziej trójkątne, najczęściej klapowane liście. Nazwa „wilec wielkokwiatowy” nie jest utrwalona w polskiej botanice, jednak roślina bywa sprzedawana pod tą nazwą.

Wilec purpurowy, trójbarwny oraz wielkokwiatowy mają niemal identyczne wymagania uprawowe, więc nie musimy specjalnie przejmować się rozróżnieniem ich gatunków. Tę informację znajdziemy oczywiście na paczce z nasionami (choć i tu zdarzają się niejednoznaczne opisy). Wybierzmy takie, które nam się podobają ze względu na kolor. Nasiona wilców często są też sprzedawane jako „miks” odmian, więc możemy mieć różne kolory. Zwróćmy też uwagę na maksymalną długość pędów, bo bywają także odmiany o słabszym wzroście – te lepiej nadają się na balkony.

Wilcom trzeba przede wszystkim zapewnić słoneczne miejsce. Wprawdzie wilec trójbarwny może też rosnąć w lekkim cieniu, ale trzeba się liczyć z mniej obfitym kwitnieniem. Poza tym te pnącza lubią żyzną, próchniczą, najlepiej lekko zasadową ziemię. Można ją wzbogacić kompostem oraz rozdrobnionymi skorupkami jaj (lubią wapń).

Jeśli uprawiamy wilce w doniczkach, zadbajmy o to, żeby był w nich odpływ. Wilce wprawdzie lubią wilgotne podłoże i trzeba je regularnie podlewać, jednak nie lubią stojącej wody i zbyt mokrej ziemi. W sezonie wilce można zasilać nawozem do roślin kwitnących lub biohumusem.

Wilce nie są odporne na zimno i w Polsce uprawia się je jako rośliny jednoroczne (w ciepłym klimacie są wieloletnie, ale niezbyt długowieczne).

Wilce rozmnaża się i pozyskuje przez wysiew nasion (ich gotowych sadzonek raczej nie spotkamy w sprzedaży). Ich paczka to koszt od 2 do ok. 4 zł, a zawiera od kilkudziesięciu do około setki nasion.

Uwaga: nasiona należy namoczyć w letniej wodzie przez około dobę przed siewem.

Nasiona można posiać już w marcu-kwietniu w domu na rozsady. Jeśli planujemy uprawę wilców na balkonie w doniczce, posiejmy je od razu do docelowego pojemnika, a zbyt gęsto wschodzące rośliny – przerwijmy. Jeśli chcemy je posadzić w ogrodzie – wysiejmy je do torfowych doniczek (po 2-3), z których nie trzeba wyjmować sadzonek. Nie lubią przesadzania. Wilce rosną szybko, więc z robieniem rozsady nie trzeba się spieszyć.

Sadzonki wysadzamy do ogrodu po połowie maja – te rośliny są ciepłolubne i nie znoszą spadków temperatur! Na balkon, jeśli pogoda sprzyja, możemy wystawiać je wcześniej, ale sprawdzajmy prognozy pogody i w razie ochłodzenia – zabierzmy do domu. Pamiętajmy też, że sadzonki trzeba zahartować.

Wilce można też posiać wprost do gruntu – robi się to w maju-czerwcu. Warto poczekać, aż ziemia się ogrzeje, bo wysiane do zimnej, często nie wschodzą, szczególnie jeśli jest chłodno. Jeśli jednak pierwszy siew wilców się nie uda, nie martwy się – można je wysiewać również w czerwcu. Wprawdzie wtedy później zakwitną, ale będą.
UWAGA: nasiona wilców są trujące! A niejadalne są wszystkie części rośliny.

Wilce z wcześniej przygotowanych sadzonek mogą zakwitnąć już w lipcu. Te posiane bezpośrednio do gruntu – w sierpniu, czasem nawet na początku września (zależy to od terminu siewu). Kwiaty wytwarzają aż do jesiennych chłodów.
Trzeba jednak wiedzieć, że kwiaty wilców przeważnie rozwijają się rano i zwijają już po południu. Stąd ich popularna angielska nazwa „morning glory”, czyli dosłownie „poranna chwała” (dotyczy ona również powojów i kieliszników oraz kilku innych gatunków). Jednak roślina wytwarza tak dużo kwiatów, że nie zauważa się ich krótkotrwałości.

Wilce to pnącza, a więc będą potrzebować podpór. Ich pędy są lekkie, więc nie trzeba inwestować w mocne konstrukcje. Z powodzeniem wystarczy np. napięty sznurek, lekka kratka czy po prostu siatkowy płot. Podpora powinna jednak być w miarę wysoka, bo pędy mają 2-3 m długości (są też odmiany bardziej karłowe). Można jednak korygować ich przebieg i zawijać je niemal dowolnie.

Pędy wilców szybko rosną i chętnie wykorzystują różne podpory, warto więc zwrócić uwagę, czy np. nie zaczęły oplątywać rosnących w pobliżu, wyższych roślin. Taki pęd wystarczy skierować na odpowiednią podporę (ewentualnie wcześnie odplątując go).

Kwitnące wilce świetnie nadają się do obsadzania, altan, pergoli, ale też mniej dekoracyjnych płotów i siatek. Wilec na balkonie szybko stworzy atrakcyjną zasłonę. Na balkonie wilce warto sadzić w osobnych skrzynkach i donicach – wtedy łatwiej zapewnić im odpowiednią ziemię oraz kontrolować ich „zapędy”.