Tak kupisz dobry węgiel. Wybrać kostkę, orzech, ekogroszek, a może miał? Wyjaśniamy, czym różnią się węgiel brunatny i kamienny

Najważniejszą cechą dobrego węgla jest wysoka kaloryczność (wartość opałowa). Określa ona, ile ciepła wytwarza się przy całkowitym spaleniu – im będzie wyższa, tym wydajniejsze jest dane paliwo. Kaloryczność podaje się w megadżulach na kilogram (MJ/kg). Węgiel wysokokaloryczny sprawdza się najlepiej podczas mrozów, a niskokaloryczny – przy dodatnich temperaturach na zewnątrz. Tegoroczna zima ma być łagodna, co warto wziąć pod uwagę przy zakupie opału.

Czym różnią się koks, miał, groszek, orzech i który kupić? Sprawdź w galerii:

Istotną cechą dobrego węgla jest też niska zawartość siarki i popiołu. Taka cecha sprawia, że przy spalaniu powstaje mniej zanieczyszczeń oraz mniej popiołu, który trzeba usuwać. Na podstawie zawartości tych substancji i kaloryczności wyróżnia się trzy klasy węgla:

• węgiel wysokokaloryczny – ok. 25-30MJ/kg,
• węgiel średniokaloryczny – ok. 20-25 MJ/kg,
• węgiel niskokaloryczny – ok. 17-19 MJ/kg.

Składy węgla podają klasę w formie kodu złożonego z trzech części, np. 25-04-09. Pierwszy człon oznacza kaloryczność (25 MJ/kg), drugi – zawartość popiołu (4 proc.), a trzeci – zawartość siarki (0,9 proc.).

Węgiel można też podzielić na kilka typów. Od typu zależy to, czy dany opał jest przeznaczony do spalania w gospodarstwach domowych, czy raczej do użytku przemysłowego. Tego ostatniego nie warto kupować, gdyż będzie potężnie kopcił i może łatwo uszkodzić kocioł. Nie wchodząc w szczegóły techniczne, typy węgla odpowiednie do domowego pieca to:

• typ 31 (oraz podtypy 31.1, 31.2 itd.) – tzw. płomienny lub papierowy – kruchy, spala się szybko, kolor matowy, kaloryczność 20–26 MJ/kg;
• typ 32 (oraz 32.1 itd.) – tzw. gazowo-płomienny – średnio kruchy, spala się w przeciętnym tempie, kolor mocny i błyszczący, kaloryczność 26–29 MJ/kg;
• typ 33 (oraz. 33.1 itd.) – tzw. gazowo-mocarny – mało kruchy, spala się wolno, kolor smolisty i błyszczący, kaloryczność 29–31 MJ/kg.

Czytaj: Jaka powinna być optymalna temperatura w domu?

Do domowego użytku najlepiej sprawdza się typ 32, ale wszystkie trzy można uznać za dobry węgiel do ogrzewania. Nie należy natomiast kupować typu 34 i 35, gdyż jest to opał przemysłowy, bardzo twardy i trudny do spalenia, a do tego wytwarzający mnóstwo szkodliwych substancji.

Węgiel dzieli się też z uwagi na wielkość ziarna (bryłki). To najprostszy do zrozumienia podział, powszechnie stosowany na składach z opałem. Najczęściej wyróżnia się:

• sortymenty grube – kęsy, kostka, orzech – ziarna o średnicy powyżej 25 mm,
• sortymenty średnie – groszek (ekogroszek), grysik – ziarna o średnicy 6–25 mm,
• sortymenty miałowe – miał – ziarna o średnicy 1–6 mm,
• sortymenty inne (albo mułowe) – muł, pył – ziarna o średnicy poniżej 1 mm.

Do domowego użytku najczęściej kupowany jest węgiel groszek i węgiel orzech.

Sprawdź, czym różnią się różne rodzaje i sortymenty opału:

Od 27 czerwca 2022 r. sprzedaż miału węglowego znów jest dozwolona (od 2018 r. obowiązywał zakaz). Normy jakości sprzedawanego opału zawieszono w związku z kryzysem energetycznym, by umożliwić większej liczbie osób ogrzanie się zimą. Warto wiedzieć, że miał węglowy to opał średnio wydajny i najlepiej sprawdza się zmieszany z grubszym węglem. Trzeba jednak mieć na uwadze, że przy spalaniu miału wytwarza się bardzo dużo zanieczyszczeń powietrza.

Koks to węgiel kamienny poddany określonym procesom przemysłowym. W porównaniu ze zwykłym węglem ma on wyższą kaloryczność i wytwarza mniej zanieczyszczeń oraz popiołu. W teorii jest to zatem dobry opał, ale trzeba pamiętać, że nie wszystkie kotły są przystosowane do spalania koksu. Stosowanie koksu w kotłach klasy V z podajnikiem jest na ogół zabronione przez producenta, gdyż koks potrzebuje wyższej temperatury niż węgiel, by dobrze się spalać. Wymagany jest też silny, stały dopływ powietrza do paleniska. Stosowanie koksu w nieprzystosowanych do tego piecach jest niebezpieczne i grozi uszkodzeniem kotła.

Od 11 października 2022 r. można kupować węgiel brunatny jako opał do domowych kotłów, co wcześniej było zabronione (wykorzystywano go wyłącznie w przemyśle). Jednak mając wybór, zawsze lepiej jest zdecydować się na węgiel kamienny. Węgiel brunatny wytwarza bowiem przy spalaniu mało ciepła (kaloryczność trzykrotnie mniejsza niż w przypadku ekogroszku), ma dużą zawartość wilgoci (trudno się pali) oraz wytwarza przy spalaniu ogromne ilości zanieczyszczeń.

– Węgiel brunatny jest najbardziej szkodliwym dla zdrowia rodzajem węgla, biorąc pod uwagę emisje z jego spalania – ostrzega organizacja HEAL.