Choroby grzybowe roślin to utrapienie każdego ogrodnika, jednak aby móc z nimi skutecznie walczyć, należy wiedzieć, z jakim przeciwnikiem mamy do czynienia. Jedną z powszechniejszych chorób pochodzenia grzybowego jest szara pleśń, za którą odpowiada grzyb z klasy workowców – gronowiec szary (Botrytis cinerea). Patogen może porażać różne gatunki roślin i rozmaite ich części (pędy, liście, pąki, kwiaty i owoce).
Spis treści
Jakie rośliny szara pleśń atakuje najczęściej?
Do grona roślin najbardziej podatnych na szarą pleśń należą m.in.:
- truskawki,
- winorośl,
- porzeczki,
- maliny,
- papryka,
- fasola,
- sałata,
- pomidory.
Choroba atakuje także rośliny ozdobne, w tym głównie:
- róże,
- dalie,
- goździki,
- azalie i różaneczniki.
Szara pleśń może pojawić się nawet na krzewach iglastych, a w sprzyjających warunkach grzyb może też atakować wiele innych gatunków roślin.
Kiedy rozwija się szara pleśń i jak wygląda?
Rozwojowi gronowca, który powoduje chorobę, sprzyja przede wszystkim umiarkowanie wysoka temperatura (15–24°C), podwyższona wilgotność powietrza (ok. 90%) i brak przewiewu. Pierwszymi objawami rozwijającej się na roślinie infekcji są niewielkie, nieregularne, brunatne, zwykle wodniste plamy, które szybko się powiększają.
Przy wilgotnej pogodzie plamy pokrywają się bardzo charakterystycznym, puszystym i mocno pylącym, szarym nalotem, który zawiera zarodniki grzyba. W miejscu wystąpienia choroby tkanka rośliny brunatnieje i zamiera, a pokryty pleśnią owoc lub pąk kwiatowy gnije i obumiera. Grzyb może rozwijać się także na owocach już zebranych i przechowywanych w chłodni.
O to zadbaj, by uniknąć szarej pleśni
Choć szara pleśń to choroba powodująca bardzo duże zniszczenia i straty w plonach, można z nią walczyć skuteczniej niż z innymi infekcjami. W ograniczeniu jej występowania bardzo dużą rolę odgrywa profilaktyka, która mają istotny wpływ na tempo rozwoju infekcji.
Grzyb kocha ciepło, wilgoć i brak przewiewu, dlatego najlepiej rozwija się na roślinach uprawianych pod osłonami oraz posadzonych zbyt gęsto. Z tego względu należy zawsze starannie i często wietrzyć szklarnie oraz tunele, a także unikać nadmiernego zagęszczenia roślin (należy zachować między roślinami odpowiednio duże odstępy, pozwalające na właściwą cyrkulację powietrza). Bardzo ważne jest też unikanie moczenia liści roślin podczas podlewania, szczególnie w godzinach popołudniowych, gdyż wtedy woda wolniej wysycha i dłużej zalega na liściach, stwarzając idealne warunki do rozwoju grzyba.
Odmiany odporne i wrażliwe na szarą pleśń. Uwaga na truskawki!
Kolejna ważna sprawa to właściwy dobór roślin. Wiele gatunków, w tym głównie truskawki, ma już odmiany tolerancyjne lub mało wrażliwe na szarą pleśń (np. „Honeoye”, „Selva”, „Pandora”, „Grandarosa”), dlatego to właśnie takie warto wybierać do uprawy. Unikajmy za to odmian szczególnie wrażliwych na chorobę (np. truskawki „Senga-Sengana” należą do grona odmian najbardziej podatnych na szarą pleśń). W gotowe sadzonki należy zaopatrywać się u sprawdzonego producenta i dokładnie oglądać je przed zakupem.
Co robić, gdy szara pleśń zaatakuje rośliny?
Kiedy choroba już pojawi się na roślinach, należy jak najszybciej usuwać zainfekowane liście, pędy, kwiaty, pąki i owoce. Należy jednak robić to bardzo ostrożnie, gdyż szary nalot łatwo się rozpyla, rozsiewając po okolicy zarodniki grzyba. Aby temu zapobiec, usunięte fragmenty rośliny dobrze jest od razu umieszczać w foliowym worku, ograniczającym ich rozprzestrzenianie się. Chorych roślin nigdy nie dajemy na kompost!
Należy też pamiętać o dezynfekowaniu wszystkich narzędzi ogrodniczych, gdyż na nich także mogą osadzać się zarodniki grzyba, infekując rośliny podczas zabiegów pielęgnacyjnych. Z końcem sezonu trzeba też bardzo starannie uprzątnąć z rabat resztki pożniwne i opadłe liście, w których grzyb bardzo chętnie zimuje.
Opryski na szarą pleśń
Zabiegi profilaktyczne w walce z szarą pleśnią są dość skuteczne, ale czasami nie wystarczają i choroba zaczyna się rozprzestrzeniać (zdarza się, że zarodniki grzyba trafiają z wiatrem do naszego ogrodu z okolicznych upraw), prowadząc do dużych strat w plonach warzyw i owoców. W takiej sytuacji trzeba sięgnąć po jeden z aktualnie polecanych do walki z chorobą środków ochrony roślin, początkowo wybierając produkty ekologiczne lub naturalne (np. BIO Spray na choroby grzybowe – Compo, Agricolle Spray szara pleśń – Target, Polyversum WP), a dopiero później chemiczne (obecnie jest to min.: Amistar 250 SC, Switch 62,5 WG).
Zadbaj o swój ogród przy pomocy niezbędnych narzędzi!
