Świdośliwa pięknie kwitnie, ale ma też jadalne owoce. To drzewko nie jest jeszcze popularne, lecz warto na nie postawić. Jak je uprawiać?

Duże krzewy i niewielkie drzewa cieszą się wśród miłośników ogrodów coraz większym zainteresowaniem. Mogą stanowić główny element ogrodowych kompozycji, pełniąc rolę roślin konstrukcyjnych, nie przytłaczając przy tym swoim rozmiarem i nie zajmując zbyt dużo miejsca.
Do grona takich roślin należy między innymi świdośliwa (Amelanchier). Jej największym walorem ozdobnym są rozwijające się wczesną wiosną, liczne, białe, gwiazdkowe kwiaty. Latem dojrzewają ciemne owoce, przypominające czarne porzeczki lub borówki owoce. Natomiast jesienią drzewka zdobią pięknie przebarwiające się liście (zwykle na żółto).

Rodzaj, do którego należą świdośliwy, liczy sobie ok. 25 gatunków, z czego niektóre to duże krzewy, inne natomiast to niewielkie drzewka, dorastające do ok. 5-10 m wysokości. W uprawie spotyka się jednak zaledwie kilka z nich, w tym głównie:

• świdośliwę Lamarcka,
• świdośliwę kanadyjską,
• świdośliwę gładką
• świdośliwę olcholistną.

Od gatunku cenniejsze są też ich odmiany, które dorastają od 1,5 do ok. 3-4 m wysokości i posiadają dodatkowe walory ozdobne. Niektóre mogą pochwalić się:

• kolumnowym pokrojem, np. świdośliwa olcholistna odmiany „Obelisk”, wys. około 3-5 m,
• inne wyjątkowo dużymi kwiatami, np. świdośliwa Larmacka „Grandiflora”,
• a jeszcze inne smacznymi i dużymi owocami, np. świdośliwa olcholistna odmian „Northline” i „Smoky”.

Świdośliwy uprawiane w ogrodach, to zazwyczaj rośliny odporne i mało wymagające. Preferują wprawdzie stanowiska słoneczne i żyzne, próchnicze, stale lekko wilgotne podłoża, ale poradzą sobie też w półcieniu i na każdej typowej glebie ogrodowej.
Z reguły są też w pełni mrozoodporne, dzięki czemu mogą być uprawiane na terenie całego kraju i nie wymagają zimowego okrycia. Problemem w ich uprawie mogą być natomiast wiosenne przymrozki, gdyż kwiaty świdośliw rozwijają się wcześnie, przez co mogą być uszkadzane przez niskie temperatury (z tego względu rośliny najlepiej sadzić w miejscach ciepłych i osłoniętych).

Słabszą stroną świdośliwy jest też susza, którą źle znoszą, dlatego w okresach bezdeszczowych powinny być nawadniane. Roślin nie należy też sadzić na glebach mokrych, zimnych i zalewowych, ani suchych, piaszczystych i jałowych, gdyż w takich warunkach źle rosną, często chorują, a także słabo kwitną i owocują.

Wiele świdośliw ma jednak tendencję do tworzenia odrostów korzeniowych, przez co mogą być ekspansywne. Cecha ta może natomiast okazać się przydatna podczas tworzenia żywopłotów z tych krzewów.

Polecamy też: Pigwowiec - krzew, który pięknie kwitnie wiosną, a jesienią dostarcza super owoców. Sprawdź, jak go uprawiać

Świdośliwy mają naturalny, ładny pokrój, dlatego zwykle nie wymagają cięcia, jeśli jednak nadmiernie się rozrosną, na przedwiośniu, jeszcze przed rozpoczęciem wegetacji, można je przyciąć. Zabieg należy jednak przeprowadzać ostrożnie, bo choć roślina dobrze regeneruje się po cięciu, owocuje na pędach jednorocznych i starszych, dlatego jeśli przytniemy ją zbyt mocno lub zbyt późno, będzie słabo kwitła i owocowała.
Dlatego też najlepiej ograniczyć się jedynie do wiosennego cięcia sanitarnego, polegającego na usunięciu pędów chorych, przemarzniętych, krzyżujących się lub uszkodzonych.
Co 6-8 lat można też przeprowadzić cięcie odmładzające (wycinamy pędy najstarsze, słabe, chore, krzyżujące się oraz nadmiernie zagęszczające krzew od środka), które pozwoli zwiększyć plenność krzewu.

Uprawiane w ogrodach świdośliwy, to rośliny bardzo atrakcyjne, dlatego mogą mieć wiele zastosowań. Pięknie prezentują się na trawniku jako solitery, ale równie dobrze mogą tworzyć kompozycje z innymi krzewami ozdobnymi, najlepiej kwitnącymi wczesną wiosną np. forsycjami, lilakami czy migdałkami.
Z krzewów można też tworzyć ciekawe, nieformowane żywopłoty lub szpalery, obsypujące się wiosną białymi kwiatkami i zachwycające jesienią barwnymi liśćmi.

Świdośliwy mogą być jednak nie tylko atrakcyjnymi roślinami ozdobnymi, ale też użytkowymi, gdyż ich owoce są jadalne i zdrowe, a w przypadku niektórych odmian, także bardzo smaczne. Można spożywa je na surowo lub wykorzystywać do przygotowywania dżemów, konfitur, galaretek, soków czy nalewek. Przetwory można przygotowywać wyłącznie z owoców świdośliwy (wtedy jednak trzeba je nieco zakwasić, bo są mdławe w smaku) lub łączyć je z innymi owocami jak np. jabłkami.