Sałata rzymska – ABC uprawy. To smaczne i zdrowe warzywo wyhodujesz z nasion. Sprawdź, kiedy siać sałatę rzymską i jak ją pielęgnować

Sałata rzymska, nazywana też długolistną (Lactuca sativa L. var. Longifolia), nie jest szczególnie popularna, choć należy do grona najbardziej wartościowych i najsmaczniejszych sałat. Jej kruche, delikatne, chrupkie, wydłużone liście mają słodki, lekko orzechowy smak i są bogate w cały szereg witamin i minerałów, a także w błonnik, kwasy organiczne i białka. Warzywo można spożywać na surowo, jako dodatek do kanapek, surówek i sałatek, ale można je także zapiekać lub smażyć.

Sałata rzymska jest też jedną z najtrwalszych sałat. Ponieważ ma mniejszą skłonność niż inne sałaty do wybijania w pęd kwiatowy przy wysokiej temperaturze, po utworzeniu główek może dłużej pozostawać w gruncie. Główki po zebraniu wolno też dłużej przechowywać, bo w chłodnym miejscu (np. w lodówce, w temp. ok. 1-5°C) zachowują świeżość nawet przez 2 tygodnie.

Obecnie na rynku dostępny jest cały szereg odmian sałaty rzymskiej. Wyróżnia się wśród nich trzy typy:

• odmiany mini – mające do około 15-20 cm wys., np. „Little Gem”, „Xanadu”, „Pandero”, „Rafael”,
• odmiany midi – dorastające do ok. 30 cm wys., np. „Amadeus”, „Saturnas”, „Octavius”,
• odmiany maxi – osiągające ok. 40 cm wys., np. „Barracuda”, „Barracuda”, „Liwia”.

W zależności od odmiany, rośliny tworzą wzniesione i wydłużone, rozłożyste lub zwarte główki oraz posiadają mniej lub bardziej karbowane liście.

Dla sałaty rzymskiej najlepszym miejscem uprawy jest słoneczne, ciepłe stanowisko oraz lekka, próchnicza, przepuszczalna, żyzna, zasobna w składniki pokarmowe, lekko wilgotna gleba. Roślina nie znosi zacienienia, gdyż wtedy tworzy mniejsze i luźniejsze główki. Nie toleruje też suszy, która opóźnia tworzenie się główek. Ze względu na ryzyko wystąpienia wspólnych chorób i szkodników, nie powinna być też uprawiana na stanowisku po innych warzywach liściowych, a także po kapuście i kalafiorze. Dobrym przedplonem jest natomiast dla niej fasolka szparagowa, cebula i por.

Sałatę rzymską można uprawiać na dwa sposoby:

• z siewu nasion wprost do gruntu (wschody wymagają przerywki); robi się to w dwóch terminach: od połowy kwietnia do końca czerwca (na zbiór letni) oraz w lipcu i sierpniu (na zbiór jesienny);
• z rozsady, przygotowywanej pod osłonami (w marcu-kwietniu lub lipcu), produkcja rozsady trwa ok. 4 tygodnie, ale rośliny lepiej się przyjmują na stanowisku docelowym), którą wysadza się na miejsce stałe w maju lub pod koniec lipca.

Sałatę rzymską można też uprawiać w tunelu lub szklarni, co wiosną pozwala wcześniej uzyskać plony, a jesienią przedłużyć zbiory.
Odmiany niższe sadzi się gęściej (rozstaw ok. 20x25 cm) i szybciej zbiera z nich plony, natomiast wyższe sadzi się rzadziej (rozstaw to ok. 30/35 cm x 30/40 cm) i dłużej pozostawia w gruncie.

Sałata rzymska, podobnie jak inne sałaty, ma krótki okres wegetacji i do zbioru nadaje się po ok. 4-5 tygodniach. Jedynie w przypadku odmian tworzących duże główki (tzw. maxi), na zbiory trzeba poczekać ok. 2 miesiące.

Pielęgnacja roślin po posadzeniu jest podobna jak w przypadku innych sałat i polega głównie na systematycznym odchwaszczaniu podłoża, podlewaniu w okresach suszy, spulchnianiu gleby (co zapobiega jego zaskorupianiu się) oraz nawożeniu. Ponieważ jednak sałata ma krótki okres wegetacji i jest wrażliwa na przenawożenie (głównie azotem), a do tego łatwo kumuluje szkodliwe azotany, które mogą przekształcać się w jeszcze gorsze azotyny, do jej nawożenia poleca się wykorzystywać nawozy naturalne i ekologiczne. Może być to biohumus, mączka bazaltowa lub samodzielnie przygotowane gnojówki roślinne (np. z pokrzywy), ale mogą być to również wygodne w użyciu gotowe nawozy ekologiczne (np. Target – Nawóz ekologiczny do warzyw, Florovit – BIO Nawóz do warzyw, owoców i ziół, Agrecol – organiczny nawóz do warzyw i rozsad).

W przypadku odmian tworzących głównie liście, a nie główki, poleca się też czasami przeprowadzić bielenie (na ok. 10 dni przed zbiorem wiąże się końce liści, aby pozbawione światła wnętrze zbielało i stało się bardziej delikatne), ale ponieważ zabieg pozbawia sałatę części wartości odżywczych, należy rozważyć celowość jego przeprowadzenia, tym bardziej, że sałata rzymska z natury jest delikatna.