Rokitnik: superfood i ładny krzew do ogrodu. Posadź go jesienią. Jak uprawiać rokitnik i jakie ma właściwości zdrowotne?

Rokitnik to roślina, którą mogliście widzieć na nadmorskich wydmach lub w Pieninach. Tylko tam występuje w Polsce dziko. Do tego jest pod ochroną, co oznacza, że nie można zrywać jego liści ani jagód. Bez ograniczeń możemy za to przetwarzać plony z krzewów wyrosłych we własnym ogrodzie. Tym bardziej więc warto znaleźć dla niego miejsce. Nadaje się na dziko rosnący żywopłot, do pojedynczych nasadzeń lub w grupach. Świetnie zagospodaruje nieużytki, nawet w zanieczyszczonych miejscach.

Złoto Syberii
Rokitnik na Wschodzie jest niezwykle popularny. U naszych sąsiadów był od wieków znany i ceniony ze względu na swe właściwości. Stosuje się go w dietetyce, medycynie i kosmetyce. Zwany rosyjskim ananasem i złotem Syberii rokitnik jest rośliną naprawdę wyjątkową: zawiera aż 190 aktywnych biologicznie substancji, w tym w zasadzie wszystkie występujące w naturze witaminy – zarówno te rozpuszczalne w wodzie, jak i w tłuszczach.

Rokitnik nie ma wielkich wymagań. Podstawowa potrzeba tej rośliny to słońce, dlatego jej stanowisko powinno być w pełni nasłonecznione. Jeśli rokitnikowi zabraknie słonecznych promieni, zacznie schnąć i chorować. Zniesie co najwyżej niewielkie zacienienie.

Rokitnik nie musi mieć za to specjalnie żyznej gleby. Na wydmach takiej przecież nie ma. Woli podłoże kwaśne, ale rośnie i na zasadowym, byle było wystarczająco przepuszczalne – absolutnie nie gliniaste. Roślina jest bardzo odporna na suszę i mróz, a także zanieczyszczenia powietrza. Nie lubi za to nadmiaru wilgoci: na stanowiskach zbyt mokrych, okresowo zalewanych może dojść do szybkiego gnicia korzeni. Szukając miejsca dla rokitnika, należy uwzględnić parkę: osobnika żeńskiego i męskiego. W zależności od odmiany i warunków roślina osiąga od 4 do 6 metrów wysokości, ale rośnie bardzo powoli.

Najlepszą porą na sadzenie roślin do gruntu jest jesień. Krzewy męskie i żeńskie należy sadzić obok siebie, zachowując około dwumetrową odległość między sadzonkami. Można ją zmniejszyć do metra, jeśli zależy nam na gęstym żywopłocie, licząc się jednak z tym, że w przyszłości utrudni to dostęp do owoców.

Przez pierwszy rok roślinę warto podlewać w czasie suszy. Krzew nie wymaga cięcia ani nawożenia. Można skrócić nieco wierzchołki, by ułatwić sobie zbiory owoców.

Owoce rokitnika są prawdziwą bombą witaminy C. Ponoć prześciga je tylko róża. Podobnie jak owoce dzikiej róży, tak i jagody rokitnika poszczycić się mogą witaminą C w wyjątkowo stabilnej formie. Dzięki temu, że nie zawierają askorbinazy – enzymu rozkładającego witaminę C – nie tracą jej w dużych ilościach nawet w trakcie gotowania, co jest rzadką i cenną cechą. Warto bowiem wiedzieć, że choć duże ilości tego wspomagającego odporność antyoksydantu znajdziemy choćby w truskawkach czy porzeczce, to w przetworach z tych owoców będzie jej już niewiele, właśnie w związku z utratą właściwości podczas gotowania. Dlatego warto sięgnąć po produkty takie jak:

• sok z rokitnika,
• dżem z rokitnika,
• susz z rokitnika,
• olej z rokitnika.

Co jeszcze warto wiedzieć o składzie chemicznym owalnych żółtych jagód? Zawierają one całe mnóstwo korzystnych dla zdrowia składników: wiele witamin, 24 pierwiastki chemiczne (m.in. potas, azot, fosfor, żelazo, mangan, bor, wapń i krzem), a także flawonoidy, kwasy organiczne, 18 aminokwasów, kwasy omega, garbniki, witaminy i masę innego dobra. Nic, tylko brać i korzystać.

Przeciwwskazania dla spożywania rokitnika
Produktów z rokitnikiem nie powinny spożywać osoby cierpiące na bezsenność. A już na pewno nie można po nie sięgać bez konsultacji z lekarzem w przypadku stanów zapalnych wątroby i trzustki, kamicy nerkowej, a także ostrych stanów zapalenia pęcherzyka żółciowego.

Słabe strony? Zasadniczo jedna: owoce są w smaku raczej cierpkie i brak im słodyczy. Zyskują ją dopiero po przemrożeniu. Najlepiej więc zbierać je po przymrozkach albo po zbiorze przepłukać, osuszyć i umieścić na dobę lub dwie w zamrażarce.

Druga cecha rokitnika, którą można uznać za wadę, to utrudnione zbiory: młode pędy chlubią się długimi kolcami, które drapią chcące się dobrać do owoców dłonie i przedramiona. W dodatku owoce mają bardzo krótkie szypułki i są bardzo soczyste oraz dość delikatne: nieraz w dłoni zbierającego pozostaje sama skórka. Plantatorzy radzą sobie w ten sposób, że obcinają całe gałązki, z których dopiero po ścięciu obiera się owoce. Można też całe gałązki zamrozić i obrywać owoce zamrożone – wówczas jest znacznie łatwiej. Przydatnym narzędziem będzie tu także widelec. Rokitnik owocuje nierówno: na większe zbiory z krzewu można liczyć co dwa lata.

Przemysłowo z rokitnika wytwarza się najczęściej soki lub olej. Ten drugi uzyskać można z nasion albo pulpy owocowej. W zaciszu domowej kuchni oprócz soków można robić aromatyczną oraz leczniczą nalewkę, pichcić dżemy i galaretki. Dobrym rozwiązaniem jest też zamrożenie owoców i dodawanie ich do ciast i koktajli.

Najprostszy sposób na sok z rokitnika bez dodatku cukru to użycie sokowirówki. Można też jagody zblendować, przełożyć do wyparzonych słoiczków i zapasteryzować. Albo bardziej tradycyjnie – zasypać cukrem, poczekać, aż puszczą sok, podgrzać, przetrzeć przez sito i zlać do butelek.

Nie tylko owoce rokitnika są wartościowe!
Wartościowym surowcem są też liście rokitnika, które można ususzyć i używać ich jako alternatywy dla herbaty. Napar wykazuje lekkie działanie napotne, ale też wzmacniające i rozgrzewające oraz bakteriobójcze – w sam raz na przeziębienie. Liście są też niezłym źródłem witaminy C.