Legionella w domowych instalacjach: sposoby walki z nią

Bakteria Legionelli została wyizolowana i zidentyfikowana ponad rok po epidemii, która wybuchła wśród uczestników konwentu Legionu Amerykańskiego. Był to rok 1976 roku. Miejsce wydarzeń – Filadelfia. Od tamtej pory prowadzone są badania, które dowiodły, że Legionella jest odpowiedzialna za zachorowania na gorączkę Pontiac oraz legionellozę.

Gorączka Pontiac to pozapłucna postać legionellozy. Objawy gorączki Pontiac to: ból głowy, gorączka, dreszcze, bóle mięśniowe i stawowe, krótki oddech i uczucie zmęczenia. Czasami mogą wystąpić: ból gardła, mdłości, biegunka i wymioty.

Wykrycie zachorowania na gorączkę Pontiac nie powinno być bagatelizowane, ponieważ jest ono wskaźnikiem zakażenia środowiska przez pałeczki Legionella. W sprzyjających
okolicznościach (większa dawka, osłabienie organizmu, niedobory immunologiczne, przewlekłe
schorzenie górnych dróg oddechowych, cukrzyca itp.) może doprowadzić do wystąpienia
zapalenia płuc (choroby legionistów, legionellozy) czyli zachorowania zagrażającego życiu chorego.

Warunki rozwoju Legionelli – źródła zakażeń

Dopóki bakteria Legionelli przebywa w swoim naturalnym ekosystemie, jakim jest środowisko wodne (wody słodkie i sporadycznie woda morska) nie stanowi zagrożenia dla człowieka. Niebezpieczny jest dopiero rozwój Legionelli w instalacjach zbudowanych i używanych przez człowieka. Idealne warunki rozwoju bakterii to woda lub wilgotne powietrze o temperaturze w granicach 38–42°C. Legionella może występować również w wodzie zimnej, ale jej rozmnażanie jest w tych warunkach niewielkie.
Inne czynniki, które sprzyjają rozwojowi bakterii to osady (rdza, kamień kotłowy) i substancje biologiczne oraz miejsca utrudnionego lub znacznie spowolnionego przepływu wody (np. ślepe odcinki instalacji, przewymiarowane podgrzewacze lub zasobniki).

Warto przeczytać: Klimatyzacja domu: jej działanie na ludzki organizm 

Bakterie Legionelli żyją w tzw. biofilmach czyli koloniach bakterii, grzybów i innych mikroskopijnych organizmów, które chronią je przed większością chemicznych środków dezynfekujących i niechemicznych technologii dezynfekcji.

Do zakażenia Legionellą dochodzi jedynie drogą wziewną. Bakterie są przenoszone przez cząstki aerozolu wodno-powietrznego unoszące się wokół wylewek baterii, natrysków, jakuzzi, klimatyzatorów, nawilżaczy, wanien z hydromasażem czy zraszaczy ogrodowych.

Metody zwalczania Legionelli

Metody zwalczania Legionelli można podzielić na trzy podstawowe grupy:

1. dezynfekcja termiczna – polegająca na okresowym podwyższeniu temperatury wody w instalacji do min. 70°C na co najmniej 5 minut; według badań w wodzie o temperaturze powyżej 67°C nie stwierdzono żywych komórek Legionelli;
2. dezynfekcja chemiczna – zastosowanie dozowników chloru, chloraminy, dwutlenku chloru, jodu lub ozonu;
3. dezynfekcja fizyczna – stosowanie lamp UV i emiterów ultradźwięków.

Należy pamiętać że, podstawą wydajnej dezynfekcji wody, bez względu na metodę, którą wybierzemy, jest jej wstępne przygotowanie poprzez oczyszczenie wody z zanieczyszczeń w niej zawartych. Warto więc na wejściu instalacji zamontować filtr (RO – odwróconej osmozy lub tradycyjny).

Aby ograniczyć możliwości rozwoju i rozprzestrzeniania się Legionelli w systemach klimatyzacji i wentylacji, powinniśmy dbać o utrzymanie odpowiedniej wilgotności powietrza w instalacjach (tak, aby nie gromadziła się w nich wilgoć), utrzymywanie czystości i przeprowadzanie regularnej dezynfekcji (instalacje klimatyzacyjne – co 2 lata, wentylacyjne – co 3 lata).