Komfort w opalaniu domu węglem. Jaki opał wybrać

Klienci zazwyczaj wiedzą, jaki rodzaj opału wybrać i idąc do składnicy opału, najpierw pytają zazwyczaj o cenę danego gatunku węgla. – A to błąd – uważa Mirosław Mazurewicz, prezes składnicy opału Factum w Bydgoszczy. – Pierwsze pytanie sprzedawcy powinno brzmieć: do jakiego rodzaju pieca ma być to opał.

– Do wyboru jest tradycyjna kuchnia węglowa, czyli westfalka, dalej piec kaflowy, potem piec do centralnego ogrzewania i na koniec do ekogroszku – wymienia.

W niektórych domach starszego typu opalanie westfalką jest nadal popularne. - Do tego typu pieca nadaje się węgiel o wyższej kaloryczności, np. o wartości 25–26 megadżuli na kilogram. Kaloryczność ta przekłada się na efektywność energetyczną podczas spalania. Taki węgiel szybko się rozpali w piecu. Piece kaflowe potrzebują węgla o kaloryczności zbliżonej do przypadku westfalek. Piece centralnego ogrzewania powinny być opalane opałem już o większej kaloryczności, choćby wynoszącej od 30 do 31,5 MJ/kg.

– Należy przy tym pamiętać, że im wyższa kaloryczność opału, tym więcej tlenu potrzeba do spalania tego opału – zaznacza Mazurewicz. – W przypadku pieca na ekogroszek, teraz, czyli na początku jesieni, wystarczy węgiel o kaloryczności około 24 MJ/kg. Zimą potrzebny jest jednak opał o wyższej kaloryczności. Im wyższa kaloryczność węgla, tym z reguły jest mniej popiołu, a więc taki opał jest bardziej wydatny.

Cena to najczęściej główne – a czasem jedyne – kryterium, jakim kierują się klienci przy wyborze opału na zimę. Kolejny błąd. – Kaloryczność opału jest ważniejszą cechą – przekonuje Mirosław Mazurewicz. - Tańszy opał często jest gorszej jakości, a co za tym idzie: trzeba zużyć go więcej, żeby ogrzać dom. Nie można mówić więc o oszczędzaniu na opale, skoro kupujemy go w niższej cenie za tonę, ale musimy go kupić więcej. Jeśli opału nie wystarcza nam na sezon i trzeba dokupić węgla, oprócz ceny następnej tony, trzeba również zazwyczaj doliczyć transport.

Cena węgla także może stanowić pułapkę. Jeśli np. w okolicy działa kilka składów węgla i w jednym składzie ten sam węgiel jest droższy o 50 złotych za tonę, niż w drugim, wówczas zachodzi podejrzenie, że ten tańszy węgiel jest jednak gorszej jakości.

Częstotliwość dodawania opału do pieca to kolejny parametr przy wyborze węgla. Im niższa jakość węgla, tym częściej trzeba dorzucać go do pieca. – Inaczej mówiąc: im słabszy węgiel, tym krócej leży w piecu, ponieważ szybciej się spala – wyjaśnia Mazurewicz. – Warto np. opalać brykietem z węgla brunatnego, ponieważ ten rodzaj opału utrzymuje temperaturę nawet przez 12 godzin od rozpalenia. To z kolei gwarantuje niskie koszty eksploatacji. Podczas spalania taki brykiet na długo zachowuje swój pierwotny kształt, co także nie pozostaje bez znaczenia.

Polecamy również: Nowość na polskim rynku opałów węglowych - brykiet z węgla brunatnego 

Spiekalność węgla (wskaźnik RI) też jest decydująca. Oznacza zdolność zbrylania się podczas spalania. W palenisku małe kawałki węgla zlepiają się ze sobą, tworząc tzw. spieki. Duże spieki mają mniejszy kontakt z powietrzem, przez co proces spalania staje się wolniejszy, a sprawność kotła – niższa. To powoduje, że powstaje więcej niespalonych części i więcej popiołu. Im niższa spiekalność, tym lepszy węgiel. Najlepszy jest ten, który ma maksymalnie 20 RI.

Sprawność pieca także jest istotna. – To znaczy, ile energii można uzyskać z węgla, który włożyło się do pieca – kontynuuje ekspert. Dobry piec oddaje ciepło nawet przez kilkanaście godzin od rozpalenia w nim. Większość pieców osiąga sprawność 30-85 procent, chociaż niektórzy producenci zapewniają, że piece przez nich produkowane mają 100-procentową sprawność.

Radzimy: Jak spalać węgiel, by zaoszczędzić na ogrzewaniu 

Na sprawność pieca wpływa natomiast m.in. jego wiek czy tzw. użyteczność, ale także to, w jakim stopniu jest oczyszczony. Nie tylko kominiarz oceni sprawność i przydatność pieca. – Istnieją w sprzedaży specjalne środki do czyszczenia pieców – informuje Mirosław Mazurewicz. – Wyglądają, jak proszek. Posypuje się nim żar i ten środek powoduje, że smoła, która zalega na wewnętrznych ścianach pieca, zostaje sproszkowana. Potem trzeba jedynie ten „proszek" wygarnąć lub wymieść. Zawsze pewna ilość niespalonych stałych części palnych trafi do popiołu.

Ta zawartość popiołu to następny parametr. Informuje on, ile zostanie popiołu po spaleniu węgla. - Dobrze, jeśli będzie to tylko około 4 procent – mówi Mazurewicz.

Rosyjski węgiel, choć często niskiej jakości, często jest kupowany przez Polaków ze względu na cenę tego opału. Zdarza się jednak i to nierzadko, że taki niesortowany węgiel z Rosji ma nawet 20 procent popiołu.

Węgiel potrzebuje wilgoci, ponieważ woda stanowi naturalny składnik węgla, jednak węgiel mokry to węgiel niskiej jakości. Szacuje się, że odpowiedni węgiel to ten, który ma od 10 do 12 procent wilgotności.

Zadymienie stanowi następną kwestię, którą klienci składów opału powinni wziąć pod uwagę. W zeszłym roku ekologiczni lobbyści zaproponowali, żeby w Polsce stopniowo zakazać opalania węglem w gospodarstwach domowych. Taka dyrektywa miałaby wejść już w 2015 roku w życie, a zainteresowani dostawaliby dotacje na wymianę pieców na ekologiczne. Polska, ani tym bardziej Polacy, nie są do takich radykalnych zmian przygotowani. Nic dziwnego: prawie wszyscy opalają węglem, a poza tym brakuje pieniędzy na wspomniane dotacje.

Zadymienie przy opalaniu węglem to naturalny efekt uboczny. Dym pojawia się nawet przy właściwym i efektywnym opalaniu węglem. Tyle że czasem dym jest bardziej intensywny, czasem mniej. Np. decydując się na opalanie brykietem z węgla brunatnego, będzie wydzielało się mniej dymu, niż w przypadku opalania węglem kamiennym.

Ostatnia cecha, chociaż równie ważna, to powtarzalność cech opału. - Oznacza ona, że kto już raz kupił opał w danym składzie i był z niego zadowolony, to powinien przed każdym sezonem grzewczym zaopatrywać się w opał pod tym samym adresem – tłumaczy Mazurewicz. - Nie ma powodu, żeby zmieniać składnicę opału, skoro ma się już sprawdzony opał, do którego niejako piec „się przyzwyczaił".

Atest to niejako dokument węgla, świadczy o tym, że towar jest bezpieczny. Warto o okazanie takiej informacji poprosić sprzedawcę przy zakupie węgla. – Trzeba jednak uważać i przypatrzeć się tym atestom, bo niektórzy sprzedawcy okazują atesty, które otrzymali przy wcześniejszych zamówieniach, tych dotyczących węgla wysokiej jakości, a w rzeczywistości teraz chcą sprzedać towar niższej jakości – podkreśla Mazurewicz.