Kiedy wymagane jest odśnieżanie dachów i jak to zrobić? Poradnik

Każdy właściciel i zarządca powinien znać swój budynek i wiedzieć, jaką wytrzymałość ma jego dach. Konstrukcje dachowe są tak projektowane, aby bez ryzyka powstania zagrożenia dla ich bezpieczeństwa i bezpieczeństwa użytkowników mogły przenosić między innymi obciążenie śniegiem.

Takie obciążenie jest uwzględniane na etapie projektowania konstrukcji dachów budynków. Jego wielkość jest obliczana przez projektantów w oparciu o cechy dachu (np. wielkości, kształtu, stopnia pochylenia połaci dachowych) i inne czynniki, wpływające na rozkład śniegu na dachu.

Znaczenie mają również bliskość sąsiednich budynków, ukształtowanie i rodzaj otaczającego terenu, a także miejscowe warunki klimatyczne, w szczególności wietrzność, zmiany temperatury i prawdopodobieństwo opadów (zarówno deszczu, jak i śniegu).

Z mapy Polski pokazującej obciążenie gruntu śniegiem, umieszczonej m.in. na stronie internetowej Wojewódzkiego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego w Opolu, wynika, że tereny o najwyższym stopniu zagrożenia to Podhale, następnie północno-wschodnia część Polski obejmująca trójkątny obszar między Olsztynem, Suwałkami i Białymstokiem. Najjaśniejszym, żółtym kolorem (najmniejsze obciążenia gruntu śniegiem) oznaczono obszar południowo-zachodniej Polski obejmujący m.in. Zieloną Górę i Wrocław.     

Obowiązek przeprowadzania kontroli bezpiecznego użytkowania obiektu każdorazowo w przypadku wystąpienia opadów śniegu ciąży na właścicielach i zarządcach (wynika to z art. 62 ust.1 pkt 4 w zw. z art. 61 pkt 2 ustawy - Prawo budowlane). W art. 61 tej ustawy ustawodawca zapisał obowiązek dbania o należyty stan techniczny każdego obiektu budowlanego, czyli także budynków prywatnych.

Oznacza to, że nadzór budowlany egzekwuje takie same wymagania od właścicieli i zarządców obiektów publicznych i prywatnych.

- Zawsze łatwiej jest usunąć świeży śnieg niż taki, który zalega od wielu dni - podpowiadają eksperci.

Zobacz też: Śnieg w ogrodzie. Co daje zabezpieczanie roślin

Ile waży śnieg? Jak określić, jakie obciążenie dachu śniegiem zagraża jego bezpieczeństwu?

Ciężar śniegu ulega zmianom. Zwykle rośnie wraz z czasem zalegania pokrywy śnieżnej i zależy od miejsca, klimatu i wysokości nad poziomem morza. Każdy dach ma inną dopuszczalną pokrywę śnieżną, która może na nim zalegać. Aby ją oszacować potrzebne są indywidualne wyliczenia, uzależnione od wielu czynników. Do obliczeń można więc stosować średnie orientacyjne wartości ciężaru objętościowego śniegu podane w w normie obowiązującej w Polsce.

Przyjmuje się średni ciężar:

• świeżego śniegu - 1 kN/m3,
• osiadłego (kilka godzin lub dni po opadach) - 2 kN/m3,
• starego (kilka tygodni lub miesięcy po opadach) - 2,5-3,5 1 kN/m3,
• mokrego - 4 kN/m3.

Wartość charakterystycznego obciążenia śniegiem należy wyznaczać zgodnie z wspomnianą wyżej mapą, w której określono podział terenu kraju na strefy obciążenia - zróżnicowane pod względem wielkości tego obciążenia.

Zobacz też: Odśnieżając chodnik, unikniesz mandatu

W przypadkach, gdy podczas wymiarowania konstrukcji dachu, uwzględniono ponadprzeciętne obciążenia śniegiem nie jest konieczne odśnieżanie dachów, nawet gdyby wystąpiły większe niż typowe dla danego rejonu opady śniegu. Natomiast, gdy podczas wymiarowania konstrukcji dachu uwzględniono minimalne normatywne charakterystyczne obciążenia śniegiem, wówczas tylko podczas niezbyt śnieżnych zim nie ma potrzeby odśnieżania dachu, ale gdy opady śniegu są duże, taka konieczność istnieje.

- Podejmując decyzję o tym, czy konieczne jest odśnieżenie dachu warto pamiętać także, że budynek mógł być projektowany w czasie obowiązywania łagodniejszych norm obciążenia śniegiem oraz że aktualne możliwości nośne konstrukcji dachowej budynku mogą być mniejsze niż w czasie projektowania i budowy wskutek zużycia technicznego - przestrzegają eksperci. W takich przypadkach nadmierna ilość śniegu lub lodu na dachu może prowadzić do naruszenia konstrukcji budynku, a w efekcie zagrozić jego katastrofą.

Znając możliwości nośne konstrukcji dachu oraz ciężar objętościowy śniegu, wynikający z jego struktury, można określić teoretyczną, bezpieczną grubość pokrywy śnieżnej.

- W praktyce jednak ustalenie tej grubości jest złożone, gdyż trzeba też uwzględnić specyficzne dla danego dachu rozkładanie się śniegu związane z ukształtowaniem powierzchni dachu (np. mogą tworzyć się worki, nawisy śniegowe i oblodzenia przeciążające pewne elementy konstrukcji dachu) i z miejscowymi warunkami pogodowymi towarzyszącymi opadom - informują eksperci z nadzoru budowlanego.

Ustalenie bezpiecznej grubości pokrywy śniegu na dachu wymaga ponadto analizy stanu konstrukcji dachu przy różnych wariantach obciążenia śniegiem. Taką ekspertyzę powinna wykonać osoba posiadająca uprawnienia budowlane w specjalności konstrukcyjno-budowlanej bez ograniczeń.

Zobacz też: Kto jest odpowiedzialny za odśnieżanie dachu budynku?

Za utrzymanie budynków we właściwym stanie technicznym i bezpieczeństwo ich użytkowania są odpowiedzialni właściciele i zarządcy budynków. Mają oni obowiązek nie tylko usuwania śniegu, ale także sopli, brył czy nawisów śniegowych, mogących zagrozić bezpieczeństwu osób na chodnikach czy ulicach przy budynku. Należy pamiętać, że nie wystarczy wygrodzenie miejsc niebezpiecznych - nadmiar śniegu czy zagrażające przechodniom sople lodu należy po prostu usunąć.

- Odśnieżanie dachu budynku może być wykonane przez właściciela, zarządcę, wyspecjalizowaną firmę lub pracowników zakładu pracy. Należy jednak pamiętać, że niewłaściwe wykonywanie takich prac może stwarzać ogromne zagrożenie zarówno dla samego budynku, jak i osób wykonujących te prace - przestrzegają eksperci z nadzoru budowlanego.

Dlatego muszą być one prowadzone z zachowaniem odpowiedniej technologii odśnieżania (zależnej od konstrukcji dachu) oraz znajomości przepisów BHP.

Z informacji umieszczonych na stronie internetowej jednej z firm zajmujących się usuwaniem śniegu z dachów wynika, że odśnieżanie dachów płaskich o powierzchni do 1000 m kw. kosztuje 3 zł za m kw., natomiast przy większych dachach od 1,20 zł za m kw., za dachy skośne trzeba zapłacić 4-5 zł za m kw., za usuwanie sopli i nawisów śnieżnych - 4-9 zł za mb. 

Do kogo mogą zwrócić się mieszkańcy budynku, którzy obawiają się, że zalegający na dachu śnieg może spowodować uszkodzenie budynku?

Jeżeli mieszkaniec budynku jest zaniepokojony z powodu sopli lub śniegu, lub jeżeli podejrzewa, że zalegający śnieg może spowodować uszkodzenie budynku, powinien przede wszystkim poinformować zarządcę budynku. Jeżeli ten nie zareaguje, należy zawiadomić odpowiednie służby.

W przypadku sopli i nawisów śniegowych na elewacji budynków mogących potencjalnie zagrozić przechodniom należy poinformować służby interwencyjne, tj. straż miejską, policję lub straż pożarną.

Można także zwrócić się do nadzoru budowlanego, w szczególności w przypadku podejrzenia, że zalegający na dachu śnieg może spowodować uszkodzenie budynku i zagrażać jego użytkownikom. Wtedy inspektorzy mogą zobowiązać właściciela lub zarządcę do przeprowadzenia kontroli bezpieczeństwa budynku.

Zobacz też: Śnieg w ogrodzie

Jakie kary grożą za nie usunięcie śniegu z dachu?** **

Prawo nie określa wprost kar za "niewywiązywanie się z obowiązku odśnieżania" dachu. Natomiast zgodnie z art. 91a ustawy Prawo Budowlane właściciel lub zarządca obiektu budowlanego, który niewłaściwie utrzymuje i użytkuje obiekt lub nie zapewnia bezpieczeństwa użytkowania obiektu budowlanego podlega grzywnie nie mniejszej niż 100 stawek dziennych, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Minimalna grzywna nałożona na podstawie art. 91a ustawy - Prawo budowlane wynosi 1000 zł.

Pracownicy organów nadzoru budowlanego są uprawnieni do nakładania grzywien w wysokości do 500 zł lub do 1000 zł zależnie od wykroczenia. Wyższa grzywna grozi właścicielowi lub zarządcy obiektu budowlanego za niespełnienie obowiązku przeprowadzenia kontroli bezpiecznego użytkowania obiektu każdorazowo w przypadku wystąpienia czynników zewnętrznych oddziałujących na obiekt, o których mowa w art. 61 pkt 2 ustawy Prawo budowlane, tj. m.in. silnych wiatrów i intensywnych opadów atmosferycznych.