Te domy zbudujesz w kilka miesięcy. Porównaj domy szkieletowe, domy z bali i domy modułowe. Sprawdź, co warto o nich wiedzieć

Domy murowane stanowią przeważającą większość budynków mieszkalnych wznoszonych w Polsce. Inne typy domów praktycznie się nie pojawiają – z rzadka powstają jedynie domy drewniane. Tymczasem w krajach takich jak Niemcy, Szwecja czy Stany Zjednoczone budynki murowane to tylko jedna z wielu wykorzystywanych opcji.

Jakie typy domów warto znać? Artykuł omawia następujące:

• domy modułowe (prefabrykowane),
• domy szkieletowe,
• domy z bali,
• domy z kształtek styropianowych.

Każda z tych technologii umożliwia zbudowanie domu w czasie znacznie krótszym niż w przypadku budynku murowanego, choć minusem w większości przypadków będzie wyższy koszt. Poniżej omawiamy każdą z wymienionych opcji. Zacytowane w artykule dane cenowe pochodzą z wyliczeń serwisu Totalmoney.pl przytoczonych przez Money.pl.

Domy modułowe, czyli prefabrykowane, jak sama nazwa wskazuje, powstają w fabryce i są montowane na placu budowy z gotowych części. Inwestor na ogół wykonuje we własnym zakresie fundament, a następnie zamawia firmę, która produkuje, przywozi i łączy moduły w całość. Następnie trzeba wybudować ściany wewnętrzne, położyć instalacje i wykonać ewentualne prace dodatkowe, np. wykończeniowe.

Moduły są z reguły zbudowane na stalowym albo drewnianym szkielecie. Spotyka się także stalowe ramy wypełnione betonem na kruszywie keramzytowym. Jak łatwo się domyślić, w przypadku domów modułowych niemal wszystkie prace wykonuje profesjonalna ekipa – niewiele można tu zrobić samodzielnie.

Czas budowy domu modułowego to około 3 miesiące, zaś sam montaż domu może trwać zaledwie kilka dni. Koszt budowy zależy m.in. od wybranego materiału. W przypadku prefabrykatów betonowych jest to ok. 1900–3000 zł/m kw. (stan do wykończenia), a w przypadku prefabrykatów z keramzytobetonu – ok. 1200–1600 zł/m kw.

Główne plusy domów modułowych:

• trwałość porównywalna z tradycyjnymi domami murowanymi;
• możliwość prowadzenia większości prac o dowolnej porze roku;
• brak bałaganu dzięki szybkiej budowie;
• bardzo dobra izolacyjność termiczna (tanie ogrzewanie);
• wysoka dźwiękoszczelność modułów.

Główne minusy domów modułowych:

• wyższy niż przy domu murowanym koszt budowy;
• konieczność zapewnienia dojazdu ciężkim maszynom oraz przestrzeni manewrowej dla dźwigu;
• konieczność zatrudnienia profesjonalnej ekipy;
• nie da się zaoszczędzić w trakcie budowy, używając tańszych materiałów (nie dotyczy wykończenia);
• ograniczony wybór projektów i brak możliwości wprowadzania dużych zmian.

W Polsce domy szkieletowe są znane jako domy kanadyjskie, ale kanadyjka to tylko jedna z możliwych do zastosowania technologii – jest też np. cięższa niemiecka technologia budowy. Takie domy powstają na drewnianym lub stalowym szkielecie. Elementy domu można albo kupić już połączone w moduły, albo połączyć dopiero na placu budowy.

Wbrew obiegowym opiniom takie domy potrafią być bardzo trwałe, jeżeli wybierze się drewno wysokiej jakości oraz odpowiednio zabezpieczy się je przed wilgocią. Domy szkieletowe zazwyczaj mają 30-letnią gwarancję, jednak w praktyce wytrzymują znacznie dłużej. Żeby jednak były komfortowe i wytrzymały polską aurę, trzeba postawić na doskonałą wiatro- i paroizolację, a także wydajną wentylację.

Czas budowy domu kanadyjskiego to od ok. kilku tygodni (przy budowie z prefabrykatów) do ok. 3–4 miesięcy. Przybliżony koszt budowy takiego domu to ok. 1800–2250 zł/m kw. (stan do wykończenia).

Główne plusy domów szkieletowych:

• możliwość prowadzenia większości prac o dowolnej porze roku;
• możliwość zastosowania węższych fundamentów (budynek jest lekki);
• bardzo praktyczne na gruntach o małej nośności;
• łatwość ewentualnej rozbudowy dzięki konstrukcji modułowej;
• trwałość ok. 50 lat, a w praktyce przy odpowiedniej konserwacji nawet 70–100 lat lub więcej.

Główne minusy domów szkieletowych:

• konieczność zatrudnienia profesjonalnej ekipy budowlanej;
• trudniejszy do wyciszenia niż dom murowany, a przez to nieraz bardziej hałaśliwy;
• ściany szybko się nagrzewają, ale i szybko wychładzają;
• budowy nie da się rozłożyć na etapy (duży jednorazowy wydatek);
• prace muszą być wykonane bardzo precyzyjnie albo szybko pojawią się problemy (np. wilgoć).

Domy z bali to jeden z typów domów drewnianych. Te znane od wieków budynki dziś powracają w nowoczesnej odsłonie – dzięki warstwowym, izolowanym ścianom są bardzo ciepłe i łatwe do ogrzania. Takie domy stawia się z bali, które mogą mieć prostokątny lub okrągły przekrój. Bale łączone są zwykle bez żadnej zaprawy, dzięki specjalnym wycięciom, a budynek można dodatkowo wzmocnić np. stalowymi prętami.

Ponieważ budowa jest skomplikowana, takich domów z reguły nie wznosi się samodzielnie. Profesjonalne firmy przygotowują bale, przygotowując je do połączenia i nawiercając otwory na instalacje oraz okna i drzwi. Następnie fachowcy przywożą bale i montują dom na fundamencie, który inwestor wykonuje we własnym zakresie. Na takie budynki udziela się zwykle 10-letniej gwarancji, choć w praktyce są one znacznie trwalsze.

Czas budowy domu z bali do stanu deweloperskiego to ok. 3–4 miesiące. Przybliżony koszt budowy takiego domu to ok. 1800–3000 zł/m kw.

Główne plusy domów z bala:

• piękny, ekologiczny materiał, który tworzy w domu zdrowy mikroklimat;
• jak pokazują używane do dziś przedwojenne domki góralskie – długa żywotność przy odpowiedniej konserwacji;
• skuteczna ochrona przed hałasem;
• ściany powoli się nagrzewają, ale i powoli wychładzają;
• większość prac można prowadzić o dowolnej porze roku.

Główne minusy domów z bala:

• konieczność zatrudnienia profesjonalnej ekipy;
• przy kiepskiej jakości materiałach i błędach montażowych dom będzie podatny na korozję biologiczną;
• wyższy koszt budowy z uwagi na wymaganą dużą precyzję;
• utrudnione dokonywanie zmian w przebiegu instalacji;
• musi być częściej konserwowany niż dom murowany.

Domy z kształtek styropianowych buduje się niemalże jak z klocków Lego – lekkie i trwałe pustaki styropianowe, wypełnione betonem (i zwykle zbrojeniem), dopasowuje się do siebie na identycznej zasadzie. W wewnętrznej warstwie styropianu umieszcza się instalacje. Ten typ domu szybkiego w budowie wznosi się poza tym całkiem podobnie do domu murowanego. Tak samo jak w tradycyjnym domu wykonuje się stropy i podłogi, a budynek wykańcza się z zewnątrz jak murowane ściany dwuwarstwowe (np. tynk na siatkę i klej). Wnętrze można z kolei wykończyć tynkiem gipsowym lub płytami kartonowo-gipsowymi.

Czas budowy domu z kształtek styropianowych to ok. kilka tygodni. Nie ma dokładnych danych o kosztach budowy, natomiast szacuje się, że są one o ok. 10 proc. niższe niż przy domu tradycyjnym.

Główne plusy domów z pustaków styropianowych:

• krótki czas budowy i łatwość montażu;
• możliwość budowy metodą gospodarczą;
• świetna izolacyjność cieplna (niskie koszty ogrzewania);
• projekt można modyfikować równie łatwo jak projekt domu murowanego;
• trwałość porównywalna z tradycyjnymi domami murowanymi.

Główne minusy domów z kształtek styropianowych:

• konieczność ochrony styropianu przed kontaktem z rozpuszczalnikami organicznymi (np. wiele mas bitumicznych);
• konieczność ochrony styropianu przed słońcem, które szybko go uszkadza;
• bez wydajnej wentylacji dom będzie stale zawilgocony;
• żeby dobrze trzymał ciepło, trzeba zainwestować w cieplejsze (a więc droższe) okna i drzwi;
• przy zawieszaniu cięższych szafek czy sprzętu RTV wymagane dłuższe i grubsze kołki rozporowe.

Domy murowane praktycznie nie mają w Polsce konkurencji. Od wielu dekad to właśnie takie budynki stawiamy, ponieważ panuje przekonanie, że są one najtrwalsze. Jest to oczywiście prawda, jednak ponosimy też pewien koszt – takie domy buduje się najdłużej. Przykładowo w 2019 r. przeciętna budowa domu trwała niemal 4 lata, a dokładniej 47,7 miesiąca (dane Głównego Urzędu Statystycznego).

Budowa domu murowanego rozciąga się w czasie zwłaszcza wtedy, gdy z funduszami jest krucho. A niestety koszty budowy stale rosną, zwłaszcza w obliczu stale drożejących materiałów budowlanych. Powoduje to, że wiele zmęczonych długą budową osób wprowadza się do budynku, który wciąż jest wykańczany, co wiąże się z wieloma niedogodnościami. Często widuje się też domy z prowizorycznymi rozwiązaniami, które z braku pieniędzy zostają z domownikami na lata.

Co więcej, domy modułowe czy szkieletowe często są z góry odrzucane przez inwestorów jako nietrwałe, ponieważ większość Polaków uważa, że dom buduje się na całe życie albo nawet dla kilku pokoleń. Warto jednak pamiętać, że czasem takie podejście kończy się tak, jak w przypadku dużych, piętrowych domów, jakie masowo wznoszono na polskiej wsi w latach 80. i 90. Dziś większość z tych budynków stoi pusta, bo przemiany społeczne sprawiły, że młode pokolenie wolało przeprowadzić się do miast. Przed decyzją o budowie domu warto zatem rozważyć wszystkie dostępne opcje i zastanowić się, czego faktycznie potrzebujemy. Tym bardziej, że wiele typów domów szybkich w budowie ma wyższą trwałość, niż nam się wydaje.