Żywokost do nawożenia i oprysków roślin. Gnojówka z żywokostu, wywar i wyciąg – jak je zrobić i stosować? Wzmocnią rośliny i zwalczą mszyce

Żywokost to roślina o wielu obliczach. Ma atrakcyjny, kopulasty pokrój, bardzo duże, zielone liście i ciekawe, miododajne, kolorowe, dzwonkowate kwiaty, więc wydawałaby się, że jest idealną rośliną ozdobną. Niestety, ponieważ głęboko się korzeni, skutecznie rozsiewa, łatwo odradza się z każdego kawałka korzenia, pozostającego w glebie i mocno rozrasta, zagłuszając inne rośliny, jest nie tylko piękna, ale też bardzo ekspansywna. Raz wprowadzona do ogrodu nie da się z niego łatwo usunąć, dlatego najlepiej sadzić ją z dala od rabat ozdobnych i grządek warzywnych.

Żywokost jest też jednocześnie uznaną i cenioną rośliną leczniczą, mającą zbawienny wpływa na kości i stawy, co ma odzwierciedlenie nawet w jej nazwie („żywokost” - odżywia kości). Olejki i maści z niej przyrządzone z powodzeniem stosuje się przy urazach, złamaniach, zwichnięciach, stanach zapalnych mięśni i ścięgien oraz wspomagająco w leczeniu żylaków, owrzodzeń, oparzeń i odmrożeń. Preparaty z żywokostu poleca się jednak stosować jedynie zewnętrzne, bo przyjmowane doustnie mogą przyczynić się m.in. do uszkodzenia wątroby, a nawet wykazywać działanie rakotwórcze. W takim przypadku konieczne jest ścisłe przestrzeganie zalecanych dawek.

Żywokost sprawdzi się jednak nie tylko w domowej apteczce, ale też w ogrodzie, gdyż można z niego przygotowywać wartościowe preparaty naturalne, pomocne w uprawie i ochronie roślin. W tym celu świeże ziele zbiera się na początku lata – w czerwcu. Rośliny można też zbierać i przetwarzać razem z korzeniami, w których także znajduje się wiele cennych substancji, z czego część wykorzystuje się od razu, a część suszy, aby móc sporządzić z niego preparaty także wtedy, gdy świeże rośliny będą niedostępne. W zależności od potrzeb, z żywokostu możemy przygotować gnojówkę, wyciąg lub wywar.

Oczywiście najbardziej wartościowa będzie gnojówka, która przyda się zarówno do ochrony roślin przed mszycami jak i ich nawożenia oraz wzmacniania. Ponieważ jest bogata w potas, będzie idealnym nawozem m.in. dla pomidorów i papryki (stosuje się ją z chwilą pojawienia się na roślinach pierwszych kwiatów). Gnojówką z żywokostu możemy też podlewać kompost, gdyż przyspiesza tworzenie się próchniczy (na kompost możemy też wrzucać świeże rośliny, ale bez korzeni i bez przekwitających kwiatów, które mogłyby rozsiać nasiona i zachwaścić działkę).

Aby przygotować gnojówkę z żywokostu, musimy umieścić ziele w plastikowej beczce i zalać je zimną wodą (ok.1 kg żywokostu na 10 litrów wody). Pojemnik nie może być metalowy, gdyż podczas fermentacji uwalniają się z płynu związki chemiczne, które mogą wchodzić w niekorzystne reakcje z metalem. W beczce należy też zostawić nieco wolnej przestrzeni w górnej części, bo jeśli napełnimy ją po brzegi, pieniący się w czasie fermentacji płyn może „wykipieć”. Beczkę ustawiamy w zacienionym miejscu na 2-3 tygodnie, gdyż tyle czasu powinna trwać fermentacja. Warto też co 1-2 dni mieszać zawartość beczki, co ułatwi tworzenie się nawozu.

Kiedy płyn przestanie pracować i stanie się bardziej klarowny, rozcieńczamy go wodą w proporcji 1:10 i podlewamy nim zarówno rośliny użytkowe, w tym głównie warzywa oraz drzewa i krzewy owocowe, jak i ozdobne. Kiedy mamy problem z mszycami, rozcieńczamy gnojówkę wodą w stosunku 1:5 i pryskamy rośliny zaatakowane przez szkodniki.

Znacznie łatwiejszy do przygotowania, choć nie tak intensywny jak gnojówka, jest natomiast wyciąg z żywokostu. Aby go otrzymać, zalewamy ziele żywokostu zimną wodą i odstawiamy na 12-24 godz. (ok.1 kg ziela na 10 litrów wody).

Po tym czasie płyn przecedzamy i po rozcieńczeniu wodą w proporcji 1:4, zasilamy nim rośliny. Nierozcieńczony preparat możemy natomiast wykorzystać do oprysku kapusty, zaatakowanej przez szkodniki roślin kapustnych. Wyciąg powinien być zużyty w ciągu doby od przygotowania, gdyż później zacznie fermentować.

Wywar z żywokostu przygotowuje się podobnie, jak wyciąg (ok.1 kg ziela na 10 litrów wody), ale po zalaniu roślin wodą, należy gotować całość przez ok. 30-60 min, następnie ostudzić, odcedzić i bez rozcieńczenia wykorzystać do oprysku roślin przeciwko mszycom, szkodnikom kapustnych i miodówkom (to szkodniki m.in. jabłoni, grusz i bukszpanów).