Wybieramy węgiel: jaki opał kupić, aby nie żałować?

Teraz jest już ostatni dzwonek, by wybrać odpowiedni opał w rozsądnej cenie. Wybór węgla musi być dobrze przemyślany, a sprzedawca opału solidny i zaufany. 

Rodzaj kupowanego węgla zależy od dwóch ważnych czynników: pieca, w którym będzie spalany i zasobności naszego portfela.

Koks to paliwo, jakie uzyskuje się poprzez przemysłowe wygrzewanie węgla kamiennego. Dzięki takiemu procesowi koks uzyskuje wysoką kaloryczność, która przeciętnie wynosi 28 MJ/kg. Ponadto z węgla zostają usunięte gazy i siarka. Zwolennicy określają koks jako czyste spalanie. Koks cechuje wysoka wydajność i długi czas spalania. Opał ten, mimo wielu zaletom, sukcesywnie tracił na popularności. Wszystko przez wysoką cenę sprzedaży. Jeszcze kilka lat temu za tonę koksu trzeba było zapłacić około 1200 złotych. Obecnie paliwo to można dostać w niższej cenie. Koks można kupić nawet w cenie węgla kostki. Polscy producenci koksu zrównali cenę koksu z cenami węgla kamiennego. Składy opału oferują już często koks w cenie węgla. Niestety, odbudowywanie rynku zbytu na koks następuje wolno, a na wielu składach nadal nie można kupić jeszcze polskiego koksu.

Kolejny gatunek paliwa to kostka, będąca rodzajem węgla kamiennego. Osiąga ona kaloryczność około 27–29 MJ/kg. Jej zalety to: wysoka wydajność oraz wysoka kaloryczność. Kostkę węgla kamiennego można z powodzeniem stosować w różnych rodzajach pieców, przystosowanych do spalania tego typu węgla. Minusem kostki jest jednak jej stosunkowo wysoka cena, w porównaniu z tym samym węglem o mniejszej granulacji, np. orzechem. Za tonę kostki trzeba zapłacić średnio ok. 800 złotych.

Orzech to kolejny rodzaj węgla kamiennego, który za sprawą swojej granulacji należy do grupy tzw. węgli grubych. Orzech ma kaloryczność 25–26 MJ/kg. Pali się długim i jasnym płomieniem. Spala się szybciej niż kostka, ponieważ ma mniejszą objętość. Ceny orzecha za tonę zaczynają się od około 630 złotych.

W podobnej cenie można kupić najdrobniejszy węgiel kamienny, czyli groszek. Groszek ma kaloryczność około 25 MJ/kg i przeznaczony jest do pieców z podajnikiem. Jest więc na tyle kaloryczny i wydajny, że ogrzeje nawet duży dom. Groszek można kupić już za około 550 złotych za tonę.

Dobrze wiedzieć: Jak często i komu zlecać przegląd kotła

Na samym końcu listy znajduje się miał węglowy, który powstaje z węgla kamiennego. Jego kaloryczność osiąga często wartość 20–23 MJ/kg. Opał ten jest bardzo popularny w przemyśle ze względu na swoją cenę (kosztuje nawet niecałe 500 złotych za tonę). Jednak pieców do spalania miału węglowego w polskich domach jest niewiele. Podstawową jego wadą jest trudność w otrzymaniu najczystszego, a przy tym wysokokalorycznego miału.

W najpopularniejszej wersji brykiet węglowy jest mieszanką węgla kamiennego i węgla brunatnego (dzięki któremu łatwiej rozpalić brykiet). 

Dla tych, którzy nie lubią ryzykować, dobrym rozwiązaniem jest zakup brykietu z wyselekcjonowanego węgla brunatnego. Taki brykiet ma swoją historię. Opał ten jest produkowany w Niemczech już od ponad 100 lat. Obecnie Niemcy to jedyne źródło dostaw tego paliwa, gdyż w Polsce nie produkuje się tego typu brykietów. Brykiet przeznaczony jest nie tylko do tradycyjnych urządzeń grzewczych, takich jak piece czy kuchnie węglowe, ale również – w połączeniu z drewnem – do nowoczesnych kominków i pieców centralnego ogrzewania. Dzięki szerokiemu zastosowaniu, brykiet z węgla brunatnego zyskuje rzeszę nowych klientów. Ciekawostką jest, że na jedną tonę brykietu zużywa się około dwóch ton surowego węgla brunatnego, który musi mieć wysokie parametry jakościowe.

Zaletą brykietów z węgla brunatnego jest bardzo niska zawartość siarki (do 0,8 procent) i popiołu (maksymalnie 5 procent) oraz ich niezmienna jakość. Brykiet spala się w 100 procentach, więc nie występuje problem niedopałków. Ten rodzaj opału charakteryzuje także bardzo mała emisja dymu w trakcie spalania. Wielu klientów ceni sobie w brykiecie jego długotrwałe spalanie i utrzymywanie żaru przez długie godziny. Trzeba podłożyć kilka brykietów i gotowe. Piec nie wygasa, a podkładając kolejnych kilka brykietów co jakiś czas gwarantujemy stałą temperaturę w domu. No i ma jeszcze jeden plus: trudno go sfałszować i pod szyldem brykietu sprzedać coś, co nim nie jest. Uwaga – brykietu z węgla brunatnego nie należy mylić z brykietem z miału i mułu węglowego, który jest raczej podłej jakości, choć oczywiście zdarzają się wyjątki. Paleta brykietu z prawdziwego zdarzenia (tona) to wydatek około 750 złotych.

Kupując opał nie zaszkodzi zapytać sprzedawcę – to żaden wstyd tylko prawo konsumenta – o certyfikaty i zaświadczenia, które pokażą, skąd ma węgiel. Czy dostawcami są solidne polskie kopalnie, czy może węgiel przywędrował do nas z Rosji (czy szerzej zza wschodniej granicy)?

Węgle obcego pochodzenia traktujmy z rezerwą! Po pierwsze: węgiel importowany z Rosji jest zazwyczaj węglem niepłukanym, w związku z tym ma dużo kamieni. W wyniku jego spalania na ruszcie pozostaje bardzo dużo zanieczyszczeń. Po drugie, bardzo często jest to węgiel miękki. Może więc pękać i zmieniać się w miał.

Pamiętajmy również, żeby kupując węgiel nie sugerować się tylko jego niską ceną za tonę. Jeżeli różnice np. w dwóch składach za ten sam rodzaj węgla wynoszą nawet ponad 100 złotych za tonę, to z reguły oznacza, że tańszy węgiel jest raczej niskiej jakości. Dobry węgiel musi kosztować.

Najważniejszym parametrem węgla jest jego kaloryczność opału (wartość opałowa), czyli ilość ciepła, jaką uzyskamy ze spalenia kilograma opału. Warto wiedzieć przy tym, że tani rosyjski węgiel charakteryzuje się niską kalorycznością – ok. 22 MJ/kg. Tymczasem dla polskich węgli kamiennych to średnio 27–28 MJ/kg.

Jeżeli wcześniej kupowaliśmy opał na składzie węgla i byliśmy zadowoleni z zakupu, warto co roku zaopatrywać się na tym składzie. Kupując jednak węgiel po raz pierwszy, dobrze jest sprawdzić najprostsze parametry, jakie można ocenić gołym okiem. To m.in. wilgotność, czystość węgla (brak kamienia) oraz jego zwarta bryła. Dobrą jakość węgla zagwarantuje nam węgiel z polskiej kopalni. Dlatego warto jest zapytać sprzedawcę o źródło pochodzenia węgla.

Omijać należy punkty sprzedaży, w których – mimo wysokich temperatur i braku deszczu w ostatnich tygodniach, składowany węgiel jest ciągle wilgotny. Wodą, jak wiadomo, w piecu się nie napali, za to nasączony miał węglowy waży o wiele więcej, niż ten wysuszony.

Przed zakupem opału można sprawdzić węgiel w kilku miejscach, kupując po jednym worku, by zobaczyć, jak paliwo zachowuje się w naszym piecu. Samo "naoczne" sprawdzenie węgla może okazać się niewystarczające. Im więcej węgla kupujemy, tym większa ostrożność powinna nam towarzyszyć. Jeśli kupujemy jednorazowo węgiel na całą zimę, pomyłka w zakupie może nas drogo kosztować.