Wegetariańska wigilia przy tradycyjnym stole. Poradnik

Pierwsze rozprawy zachwalające kuchnię jarską pojawiły się już w połowie XIX wieku, w okresie międzywojennym działało „Towarzystwo jaroszów", które krzewiło wiedzę i tradycję wegetariańską, znaną od setek lat. Nic więc dziwnego, że i wegetariańskie przepisy przy Wigilii zdążyły już okrzepnąć i wejść do jarskiego kanonu klasycznych potraw.

 Przeczytaj również: Czego nie powinno zabraknąć na wigilijnym stole

Wegetarianom, którzy często nieswojo czują się przy tradycyjnie zaopatrzonym stole, akurat okres świąt kojarzy się bardo dobrze. Wszystko przez to, że znaczna większość wigilijnych potraw to potrawy postne, a więc bezmięsne. Poza rybami każdy właściwie posiłek można uznać za wegetariański, co znacznie ułatwia skomponowanie dwunastu dań, jakie powinny znaleźć się na wigilijnym stole. I to takich, że gdyby pojawił się w domu niespodziewany gość, dla którego trzymana jest dodatkowa zastawa stołowa, pewnie nie zauważyłby, że siedzi przy jarskiej Wigilii.

Co zatem warto podać przy wegetariańskiej wieczerzy, by było związane z polską tradycją, ale jednocześnie było „strawne" dla wegetarian? Przedstawiamy dwanaście propozycji.

Łazanki

Przepisów na łazanki jest wiele, niektóre zawierają również mięso, bez którego jednak można się spokojnie obyć. Łazanki to nic innego jak specjalnego, kwadratowego kształtu makaron z kapustą w wielu wariacjach. Mogą zawierać pieczarki (a jeszcze lepiej grzyby leśne). Zwykle dodaje się jeszcze podsmażoną na oliwie cebulę, ale są również przepisy, które polecają zapiekanie z cebulą na przykład pestek dyni. Łazanki najczęściej są pikantne, co zaostrza apetyt przy wigilijnym stole. Przygotowanie takiego dania zajmie około godziny.

Pierogi

Dla wielu osób domowe, ręcznie przygotowane pierogi to creme de la creme całej wieczerzy. Klasyczne pierogi mają nadzienie z kapusty z grzybami, ale świetnie sprawdzają się również pierogi z jagodami (najlepiej zebranymi samodzielnie w czerwcu i zamrożonymi), a także z wiśniami czy malinami. Dzieci, które lubią grymasić, takiemu daniu nie powiedzą „nie". Osoby, które wolą nieco odmienne smaki, mogą przygotować farsz z czerwonej soczewicy z dodatkiem curry albo pikantnej kaszy gryczanej.

Kapusta z grochem

Nie bez powodu kapusta jest jednym z głównych składników postnej wieczerzy wigilijnej. To bajecznie proste do przygotowania danie można stworzyć nawet w ostatniej chwili, cała czynność zajmuje bowiem 30 minut. Wystarczy kilogram kapusty, 30 dag grochu (dobrze jednak, by wcześniej był namoczony), cebula, masło i przyprawy takie jak liście laurowe, ziele angielskie, kminek oraz sól i pieprz, by przygotować danie na 5–6 osób.

Kompot z suszu

W niektórych częściach kraju nieznany, w innych jest niezbędną częścią wigilii. W zależności od preferencji można ugotować kompot z suszonych jabłek, gruszek, moreli, śliwek, rodzynek czy cytrusów zwiększając lub zmniejszając ilość „surowca" zgodnie z własnym gustem. Po oczyszczeniu susz pozostaje ugotować, dodając cukier (najlepiej aromatyczny trzcinowy) do smaku. Kompot z suszu nie tylko zawiera wiele cennych dla organizmu składników, ale również poprawia przemianę materii, co może mieć znaczenie dla tych, którzy lubią sobie w czasie świąt pofolgować z dietą.

Ryba „po grecku"

Dla niektórych sporym zaskoczeniem może być fakt, że wegetarianie „rybę" potrafią przyrządzić z soi. Jeśli uczynią to zgodnie ze sztuką wiele osób nawet nie zorientuje się, że je posiłek jarski zamiast rybnego. W tym daniu całą „robotę" robi zalewa, jaką przygotowuje się do ryby po grecku, a „rybę" udają posiekane kotlety sojowe lub bakłażan, które można kupić w każdym niemal sklepie. Przygotowanie tego dania wymaga pewnej wprawy i doświadczenia, ale warto zadać sobie trud – efekt nawet dla tych, którzy na co dzień jedzą ryby będzie z pewnością interesujący.

Barszcz z uszkami

Wigilijny barszczyk jest barszczem postnym, więc nie gotuje się go na kościach. O odpowiedni smak i aromat zadbać może wegetariański bulion. Uszka natomiast można przygotować samemu, choć coraz więcej osób nie ma na to czasu i kupuje gotowe danie, które jedynie zatapia w barszczu.

 Dowiedz się: Czym jest witarianizm 

Zupa grzybowa

Niekiedy zupa grzybowa podawana jest alternatywnie z barszczem, bywa również i tak, że obie zupy są serwowane w Wigilię. Idealnie byłoby, gdyby grzybową bazę stanowiły prawdziwki, rydze czy kozaki z własnych zbiorów, zamrożone lub suszone. Grzybowa oparta na pieczarkach, choć smaczna, odbiega aromatem od tego, co proponują nam grzyby leśne. Samo przygotowanie grzybowej nie nastręcza specjalnych trudności – warto jednak włączyć do przypraw jałowiec, który nada zupie leśnego „charakteru", a podając ją posypać świeżą, posiekaną pietruszką.

Bigos wigilijny

To pozycja, która również budzi zdziwienie tych, którzy przyzwyczajeni są do bigosu „myśliwskiego", w którym „pływają" kawałki mięsa. Sposobów na przygotowanie wegetariańskiego bigosu jest wiele, sporo z nich wykorzystuje krajankę sojową lub wędzone tofu, by nadać mu smak wędzonki. Do tego obowiązkowo do garnka trafiają suszone śliwki, pieczarki lub grzyby leśne oraz orzechy włoskie. Niekiedy wege bigos przygotowuje się z cukinii. Odpowiednio wcześniej przygotowany bigos wegetariański (najlepiej gotować go dwa, trzy dni robiąc przerwy na mrożenie go np. na balkonie) sprawi, że niewiele osób zorientuje się, że tak naprawdę nie ma w nim nawet kawałka mięsa.

Gołąbki

To również tradycyjne danie, które znajduje się na wielu polskich stołach. Do farszu nadaje się doskonale baza przygotowana dla łazanek. Farsz można również stworzyć w oparciu o kaszę jęczmienną czy gryczaną. Przygotowanie gołąbków nie jest trudne, zwrócić uwagę trzeba jednak na odpowiednie zawinięcie liści kapusty i ich twardość. Niekiedy potrzebne będą dwie godziny gotowania, by liście kapusty odpowiednio zmiękły.

Krokiety z grzybami

Krokiety mogą stanowić jedno z głównych dań na wigilijnym stole. Przygotowuje się je z ciasta naleśnikowego (z mąki pszennej lub gruboziarnistej) i wypełnia farszem grzybowym (tu świetnie sprawdzają się drobno posiekane pieczarki) i równie drobno posiekanej kapusty. Największą trudność sprawia usmażenie takiego ciasta naleśnikowego, by było zarazem cienkie i delikatne, ale jednocześnie na tyle wytrzymałe, by „utrzymało" farsz w środku.

Makowiec

Wigilia to również desery i słodkości. Tych nigdy w kuchni wegetariańskiej nie brakuje, najlepszym tego przykładem jest tradycyjny makowiec, który pojawia się na każdym – nie tylko jarskim – świątecznym stole.

Kutia

Pozycja obowiązkowa na wielu polskich stołach, zwłaszcza tych, które korzeniami sięgają Kresów. To nic innego jak pszenica z makiem, bakaliami, miodem oraz orzechami i migdałami. Zwykle serwowana jest w ramach deseru, bowiem jest bardzo kaloryczna. Ta wegetariańska potrawa doczekała się wielu wariantów, można ją przygotować z ryżu, kaszy jaglanej (idealna dla bezglutenowców) czy ryżu. 

 Polecamy przepisy: Kutia jako deser na Boże Narodzenie