Wymóg ten dotyczy terenów, na których zlokalizowane są, lub w pobliżu których położone są stanowiska archeologiczne. Informację dotyczącą ewentualnego stanowiska archeologicznego znajdziemy w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, dostępnym we właściwym urzędzie gminy w referacie architektury i budownictwa.
Ochrona zabytków archeologicznych - strona formalna
W celu "uwolnienia" gruntów i umożliwienia prac ziemnych należy zwrócić się do Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, aby określił rodzaj i zakres działań mających na celu dokumentację stanowiska i zabezpieczenie zabytków ruchomych. Zasady ochrony zabytków archeologicznych reguluje Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 r. Na jej podstawie konserwator może nakazać prowadzenie nadzoru archeologicznego lub wykonanie ratowniczych badań wykopaliskowych. Wiąże się to często z opóźnieniami i zmianą harmonogramu prac przy inwestycji. Z pomocą w takich sytuacjach przychodzą firmy archeologiczne coraz liczniej pojawiające się na rynku usług budowlanych.
Zobacz również: Ochrona konserwatorska zabytków zanim zabytkami się staną
Oferta firm świadczących usługi archeologiczne
Firmy mające w swojej ofercie usługi archeologiczne zajmują się kompleksową pomocą w realizacji nadzorów oraz badań wykopaliskowych, począwszy od przybliżenia przepisów i procedur napotykanych w kontaktach z urzędem konserwatorskim, poprzez badania w terenie, aż po opracowanie pozyskanych materiałów i zabytków i przekazanie ich do właściwej placówki muzealnej.
Skorzystanie z usług firmy archeologicznej pozwoli na wypracowanie metod eksploracji, które w możliwie małym stopniu skomplikują działania inwestora, a jednocześnie pozwolą jak najdokładniej zebrać dane i materiały dotyczące badanego stanowiska.
Na każdym etapie badań, praca archeologa wymaga kontroli i akceptacji Konserwatora zabytków. Badania mogą być prowadzone jedynie przez osoby posiadające uprawnienia do prowadzenia prac archeologicznych. W przypadku nadzoru, archeolog uczestniczy w pracach ziemnych obserwując czy w odkrywanej ziemi znajdują się zabytki, obiekty zabudowy lub inne ślady wskazujące na działalność człowieka w czasach historycznych lub w pradziejach.
Decyzja dotycząca wykopalisk może zostać wydana od razu lub w wyniku wcześniejszego nadzoru archeologicznego. Ratunkowe badania wykopaliskowe charakteryzuje szybsze tempo w porównaniu z klasycznymi, stacjonarnymi wykopaliskami, których wykonanie zajmuje często wiele sezonów.
Stanowiska archeologiczne w Polsce
Na terenie naszego kraju możemy natrafić na różnorodne typy stanowisk archeologicznych. Mogą to być osady wraz z domostwami i towarzyszącymi im obiektami gospodarskimi lub pracowniami rzemieślniczymi, cmentarzyska, stanowiska miejskie kryjące ślady dawnej zabudowy, miejsca związane z obrządkami kultowymi, pola bitew i wiele innych. Badania ratownicze obejmują najczęściej jedynie fragment całości stanowiska. Dlatego tak ważne jest zabezpieczenie zdobytych materiałów i dokumentacja obiektów, które mogą zostać wykorzystane w przyszłości do tworzenia opracowań bardziej szczegółowych, dotyczących większych rejonów.
