Wanilia jest bardzo dekoracyjnym pnączem, należącym do rodziny storczykowatych. Pochodzi z tropikalnych wilgotnych lasów Ameryki Południowej i Środkowej. Do Europy przywieźli ją w XVI w. hiszpańscy konkwistadorzy, zachwyceni smakiem czekolady, w której maczano laski wanilii.
Wanilia - co to za roślina
W naturalnych warunkach wanilia jest lianą, która może osiągnąć ponad 10 m długości. Rośnie na obumarłych pniach i konarach drzew, traktując je jak podpory i korzystając z zawartych w nich składników odżywczych.
Ciekawe informacje: Żyworódka jest jak domowa apteczka
Ma sztywne, jasnozielone liście i duże, pachnące kwiaty w żółto-zielonkawym kolorze zebrane w kwiatostany. Cały okres kwitnienia trwa od dwóch do trzech miesięcy. Nie dochodzi jednak do niego co roku, lecz co dwa-trzy lata.
Bez małych pszczół i kolibrów nie ma owoców
Chociaż kwiaty wanilii mają zarówno organy męskie, jak i żeńskie, samozapylenie nie następuje, bo oddzielone są one od siebie błoną. Do zawiązania się owoców potrzebne jest zapylenie przez występujące w Ameryce Łacińskiej małe bezżądłowe pszczoły lub niektóre rodzaje kolibrów. Rozkwitający w nocy kwiat musi być zapylony w ciągu sześciu-czternastu godzin.
Na plantacjach wanilii w regionach, gdzie nie ma kolibrów lub specjalnych gatunków pszczół, trzeba zapylać kwiaty ręcznie za pomocą małego bambusowego szpikulca. To oczywiście bardzo pracochłonne i wymagające cierpliwości zajęcie.
Jak powstają laski wanilii
Na osiągnięcie przez owoce właściwych rozmiarów trzeba czekać średnio osiem miesięcy. Potem zbiera się je i poddaje fermentacji oraz suszeniu. Dzięki temu uzyskują swój niepowtarzalny, charakterystyczny aromat. Zawdzięczają go substancji smakowo-zapachowej, czyli wanilinie.
Dowiedz się: Jak uprawiać liście laurowe w doniczce
Do przełomu XVIII i XIX w. monopol na produkcję wanilii miał Meksyk, bo to głównie tam występowały odmiany pszczół bezżądłowych i specyficzne odmiany kolibrów. Dziś największym producentem wanilii na świecie jest Madagaskar i Indonezja. Stało się to możliwe dzięki odkryciu metody ręcznego zapylania kwiatów. Duże plantacje tej rośliny są też w Chinach.
Jak uprawiać wanilię - podstawowe wymagania
W naszym mieszkaniu wanilii oczywiście nie uprawiamy po to, żeby uzyskać z niej aromatyczne laski. Dla nas jest po prostu ładnym pnączem. Ponieważ nie lubi ostrego słońca, trzeba ją tak umieścić, żeby jego promienie nie padały bezpośrednio na jej liście. Może być zawieszona w pobliżu południowego okna, ale w pewnym oddaleniu.
Aby to storczykowate pnącze dobrze rosło, nie wolno zapominać o podlewaniu. Podłoże w doniczce musi być zawsze wilgotne. Całą roślinę dobrze jest często zraszać letnią przegotowaną wodą.
Uwaga na podłoże dla wanilii
Waniliowe pnącze wymaga w domowej uprawie specjalnego podłoża. Podobnie jak klasycznych storczyków, nie można go po prostu posadzić do ogrodowej ziemi, bo szybko zmarnieje.
Kupowane w ogrodniczych centrach doniczki z sadzonką wanilii napełnione już są odpowiednim podłożem. Gdybyśmy jednak z jakichś powodów chcieli je zrobić sami, to najbardziej nadają się do tego przekompostowane igły modrzewiowe lub utarta (ale najpierw ugotowana) kora robinii akacjowej lub wierzby. Zamiast tych dość pracochłonnych sposobów, prościej kupić po prostu podłoże do storczyków.
Warto przeczytać: Storczyki nie znoszą ogrodowej ziemi
