Cukinia prosto z ogrodu. To warzywo jest łatwe w uprawie! Jak wyhodować własne cukinie? Sposoby na udane plony!

Cukinia, podobnie jak kabaczek i patison, wywodzi się z dyniowatych. Jest też bliską kuzynką ogórka, na co wskazuje uderzające wręcz podobieństwo we wczesnej młodości tych roślin. Doskonale nadaje się na kanapki i do sałatek. Przepyszna jest mizeria z takiej młodziutkiej cukinii o delikatnej mięciutkiej skórce. Od ogórkowej różni się lekko orzechowym smakiem. Z cukinii można robić także placki, leczo, jeść panierowaną, zasmażaną, dodawać do zup. Nadaje się do marynowania, a także na inne przetwory. Ma przy tym niewiele kalorii i niski indeks glikemiczny, a zawiera sporo składników korzystnych dla zdrowia. Zanim jednak przystąpimy do konsumpcji, wypadałoby ją najpierw wyhodować. Zatem do dzieła!

Warto wiedzieć, że jadalne są nie tylko owoce cukinii, ale też jej kwiaty. Najczęściej serwowane są smażone w cieście naleśnikowym, ale nadają się też do sałatek, zup, czy faszerowania. Kwiaty można wykorzystywać bez uszczerbku dla zbioru owoców (to, co zwykle jemy, botanicznie jest właśnie owocem). Wynika to z faktu, że cukinia wytwarza dwa rodzaje kwiatów: męskie i żeńskie. Męskie służą do zapylenia, natomiast owoce powstają tylko z kwiatów żeńskich. Te zostawmy na roślinie, natomiast do jedzenia zrywajmy kwiaty męskie (nie wszystkie, bo też są potrzebne!). Jak je odróżnić? Kwiaty żeńskie mają u podstawy tzw. zalążnię, która wygląda jak maleńka cukinia. Natomiast kwiaty męskie są osadzone na prostej łodyżce.

Cukinia przywędrowała do nas z południa. Sam ten fakt sporo mówi o jej wymaganiach: stanowisko powinno być słoneczne i w miarę możliwości osłonięte od wiatru, bo chłodu cukinia po prostu nie lubi. Najlepsza dla niej temperatura to 20–25°C. Jeśli spadnie poniżej 15°C, po prostu przestanie rosnąć i owocować. W cieniu z kolei roślinki urosną raczej marne i na szczególnie obfity plon też nie można liczyć.

Ziemię nasza roślina lubi żyzną, zasobną w składniki mineralne. Najlepiej, by poprzedzającej uprawę jesieni została nawieziona solidną dawką nawozu organicznego (obornika, kompostu). Jej wielką zaletą jest jednak to, że na nieco uboższym podłożu też się uda. Można ją sadzić praktycznie po każdym warzywie, za wyjątkiem dyniowatych. Ważna jest też woda, której roślina lubi mieć pod dostatkiem. Zapobiec stratom wilgoci może ściółkowanie np. czarną agrowłókniną ogrodniczą, która przy okazji ograniczy wzrost chwastów.

Wielkiej filozofii w siewie cukinii nie ma. Wystarczy w drugiej połowie maja, gdy minie już ryzyko przymrozków, wysiać wprost do gruntu gniazdowo po 2–3 nasiona na głębokości 4 cm, a po wzejściu wyrwać słabsze siewki, pozostawiając najsilniejszą. Przyspieszymy wzrost, przykrywając miejsce siewu białą agrowłókniną wiosenną. Jeszcze wcześniejsze plonowanie zapewni uprawa z rozsady. Wówczas do pojemników wysiewamy nasiona już w kwietniu, a po 15 maja przesadzamy je do gruntu. Jeśli pogoda nie jest jeszcze stabilna z odpowiednio wysoką temperaturą, trzeba obowiązkowo zahartować sadzonki przed posadzeniem ich do gruntu.

Przede wszystkim zachowanie odpowiednich warunków: temperatury 20–25°C, słonecznego stanowiska i zawsze wilgotnej gleby. Istotne jest również wykorzystanie jałowych doniczek – nowych lub choćby dokładnie wymytych i przepłukanych wrzątkiem. W przeciwnym przypadku może się nam przytrafić poważna choroba grzybowa – zgorzel siewek. Ta groźna dla roślin choroba grzybowa może unicestwić całą uprawę. Pędy młodych zainfekowanych roślinek brunatnieją aż w końcu siewki giną. Uratować uprawę może szybka reakcja i zastosowanie odpowiedniego preparatu.

Gotowe, już ładnie wyrośnięte sadzonki cukinii można też kupić. Są one w sprzedaży w maju i czerwcu.

Uwaga! Przy przenoszeniu sadzonek do gruntu starajmy się jak najmniej uszkodzić korzenie. Jeśli przygotowujemy rozsadę samodzielnie, wybierzmy doniczki np. torfowe (albo inne, które można umieścić w ziemi wraz z sadzonką). Cukinia, jak wszystkie dyniowate, nie lubi przesadzania i jest wrażliwa na uszkodzenia systemu korzeniowego.

Posadzona cukinia, gdy już się przyjmie i nie choruje, nie wymaga specjalnych zabiegów pielęgnacyjnych. Należy ją odchwaszczać, chociaż dorodne gęste rośliny same dość skutecznie hamują rozwój chwastów, a ściółkowanie czarną agrowłókniną ostatecznie rozwiązuje problem. Ważne jest regularne podlewanie cukinii, szczególnie w czasie upałów i suszy. Posadzonej na żyznym, nawiezionym organicznym nawozem podłożu, cukinii nie trzeba dodatkowo nawozić. Jeśli jednak zaistnieje taka potrzeba, można ją zasilić nawozem wieloskładnikowym tuż po kwitnieniu, a następnie po każdym zbiorze. Pierwsze owoce cukinii mogą pojawić się już w czerwcu, ostatnie zaś zbierzemy w drugiej połowie września, a czasem i w październiku. Pierwsze przymrozki skutecznie uszkadzają roślinę.

Odmian cukinii rynek oferuje sporo. Różnice między nimi dotyczą na ogół plenności, koloru oraz czasu dojrzewania. Koszyk owoców różnych odmian wyglądałby naprawdę dekoracyjnie: od kremowobiałych (Opal), poprzez żółte i żółtopomarańczowe („Atena Polka", „Golden Delight"), zielone („Nefertiti", „Soraya", „Black Beauty") po kilkubarwne: w cętki i smugi (np. „Astra Polka", „Nefryt","Nimba", „Tapir").

Cukinia i kabaczek to nazwy stosowane wymiennie, w dodatku bywa, że ich użycie różni się w zależności od regionu. Botanicznie niekiedy wydziela się niekiedy cukinię i kabaczki jako osobne gatunki. I tak: pokrój cukinii jest lekko wzniesiony, krzaczasty, dzięki czemu zajmuje ona mniej miejsca. Z kolei kabaczek jest rośliną wyraźnie płożącą, podobnie jak dynia. Same owoce już nie tak łatwo rozróżnić, bo jedne i drugie mogą być różnych kolorów: od żółtego po zieleń, do tego nakrapiane lub w paski.
Jednak w praktyce obie rośliny cechują się dużą zmiennością (mają sporo odmian o zróżnicowanym wyglądzie), a walory użytkowe mają zbliżone.