TK: straciłeś działkę zajętą pod budowę drogi? Możesz ją odzyskać. Zapadł ważny wyrok w sprawie wywłaszczeń

Jeśli doszło do wywłaszczenia pod budowę drogi publicznej, a następnie droga nie powstała, dawny właściciel działki powinien ją odzyskać – uznał Trybunał Konstytucyjny. Według TK część przepisów tzw. specustawy drogowej z 2003 r., na podstawie której wywłaszczano, jest niezgodna z konstytucją.

Wywłaszczenie pod budowę drogi publicznej może spotkać praktycznie każdego – prywatne działki na trasie planowanej drogi są wówczas przejmowane przez państwo, a ich właściciele otrzymują rekompensatę finansową. Czasem jednak zdarza się, że na przejętych terenach droga ostatecznie nie powstaje. Właściciel gruntu może wówczas starać się o jego zwrot. Nie dotyczy to jednak osób wywłaszczonych na mocy specustawy drogowej z 2003 r.

– (...) Uniemożliwienie zwrotu nieruchomości w przypadkach objętych specustawą drogową nie jest racjonalne i społecznie sprawiedliwe, a samo w sobie stanowi podstawę do nadużyć – podkreślono w skardze do TK w 2019 r.

Jak wyjaśniono w piśmie, państwo może np. odbierać ludziom działki pod pretekstem budowy drogi, choć tak naprawdę żadnej drogi nie zamierza budować. Gdy grunty zostaną już przejęte, państwo może następnie zrobić z nimi, co chce.

Skarżący zwrócili też uwagę, że dochodzi do nierównego traktowania obywateli przez prawo. To, czy właściciel ma szansę odzyskać swoją ziemię, zależy bowiem od tego, na podstawie której ustawy doszło do wywłaszczenia.

Sprawdź: Absurdalne przepisy na polskich osiedlach. Czego potrafią zakazać spółdzielnie i wspólnoty?

Sprawa trafiła przed Trybunał Konstytucyjny po wielu latach sporów o grunty między wywłaszczonymi a państwem. Sędziowie TK uznali ostatecznie, że przepisy dotyczące wywłaszczeń i zwrotu działek są niekonstytucyjne.

– Jeśli konstytucja stanowi o możliwości wywłaszczenia tylko na cel publiczny [budowę drogi – przyp. red.], to wywłaszczenie, które takiego celu nie może osiągnąć, jest zakazane, a jeśli już nastąpiło, to jego skutki powinny być usunięte – podano w uzasadnieniu wyroku. – Słuszne odszkodowanie za wywłaszczenie nie kompensuje w pełni uszczerbku wynikającego z wywłaszczenia.

Innymi słowy, zdaniem TK odszkodowanie za odebraną działkę to za mało – jeśli planowana droga nie powstała, to państwo powinno zwrócić przejęty grunt. To dobra wiadomość dla wywłaszczonych na mocy specustawy drogowej, którzy mogą teraz liczyć na odzyskanie swoich działek.