Rekordowe polskie budynki. Poznaj 10 najciekawszych obiektów w Polsce

Cudze chwalicie, swego nie znacie – głosi znane przysłowie. Każdy słyszał o Wieży Eiffla czy rzymskim Koloseum, ale gdy spytać o rekordowe polskie budynki, wiele osób nie wie, co odpowiedzieć. A przecież nasz kraj również ma swoje najwyższe, najwęższe, najstarsze czy najwyżej położone obiekty. Dla wszystkich, którzy chcieliby dowiedzieć się o nich więcej, zebraliśmy ciekawostki na temat 10 najciekawszych, jedynych w swoim rodzaju nieruchomości w Polsce.

W pierwszej kolejności warto przyjrzeć się budowlom wyjątkowym pod względem wysokości. Chodzi nie tylko o najwyższe budynki w Polsce, ale również te, które zbudowano bardzo wysoko nad poziomem morza. Jeśli chodzi o te rekordowe polskie budynki, warto wymienić:

• Pałac Kultury i Nauki w Warszawie,
• Sky Tower we Wrocławiu,
• Kaplicę św. Wawrzyńca na Śnieżce,
• Wysokogórskie Obserwatorium Meteorologiczne na Kasprowym Wierchu.

Poniżej podano informację na temat tego, jaki rekord dany budynek bije, a także zebrano ciekawostki na temat każdego z tych obiektów.

Pałac Kultury i Nauki – pamiątka po okresie PRL-u w samym centrum Warszawy – nie od dziś budzi wśród Polaków kontrowersje. Wielu domaga się wyburzenia go, inni zaś bronią wartości historycznej i architektonicznej budynku. Wszyscy są jednak zgodni co do tego, że strzelista wieża jest najwyższym budynkiem w kraju. Wraz ze wspornikiem antenowym, który stanowi integralną część iglicy, Pałac Kultury i Nauki w Warszawie liczy sobie aż 237 m.

Sprawdź oferty mieszkań w Warszawie na stronie lub pobierz aplikację Gratki

Nie jest to jednak jedyny rekord związany z tym budynkiem. W 2000 roku na 42. piętrze Pałacu odsłonięto bowiem trzeci największy zegar w Europie – ma on aż 6 m średnicy. Jest to jednocześnie trzeci najwyżej położony zegar wieżowy na świecie. Z ciekawostek warto też wymienić piętro 43., na którym przez wiele lat gniazdowały sokoły wędrowne. Z kolei w piwnicach Pałacu mieszkają koty, którymi opiekuje się administracja budynku.

Jeśli chodzi o rekordowe polskie budynki, na uwagę zasługuje także wrocławski Sky Tower. To najwyższy budynek mieszkalny w Polsce, jak również najwyższa budowla, jeśli mierzyć tylko wysokość do dachu, bez iglic. Ten sięgający 212 m kompleks biurowo-handlowo-mieszkalno-rekreacyjny powstał w latach 2007–2012 i składa się z trzech połączonych ze sobą budynków.

W Sky Tower dostępne są mieszkania do wynajęcia (w liczbie 240), jednak żeby tu zamieszkać, trzeba dysponować naprawdę dużymi kwotami. W zależności od standardu mieszkania – a wszystkie są luksusowymi apartamentami – za dobę wynajmu płaci się tu od 600 do 2000 zł.

Niedaleko Karpacza, na szczycie Śnieżki, znajduje się najwyżej położona budowla sakralna w Polsce: Kaplica św. Wawrzyńca. Żeby obejrzeć ten skromny, okrągły budynek z drewna, trzeba wspiąć się aż na wysokość 1602 m n.p.m. Warto wspomnieć, że kaplica to zarazem najwyżej zlokalizowany zabytek sztuki barokowej – budowla pochodzi z 1681 roku.

Mimo swojego wieku kaplica wciąż jest aktywna. Co roku 10 sierpnia, czyli w dniu św. Wawrzyńca, odbywa się tu uroczysta msza, na którą zawsze tłumnie przybywają turyści. W pobliżu kaplicy znaleźć można Wysokogórskie Obserwatorium Meteorologiczne o ciekawej architekturze (charakterystyczne „dyski"), a po drugiej stronie granicy – najwyżej położoną pocztę w Czechach.

Wysokogórskie Obserwatorium Meteorologiczne, zlokalizowane na szczycie Kasprowego Wierchu, to najwyżej położona budowla w Polsce – wznosi się ona aż 1987 m n.p.m. Obiekt powstał w latach 1936–1937 i od tamtego czasu wciąż spełnia swoją funkcję. Badacze prowadzą tu m.in. pomiary klimatologiczne oraz synoptyczne, jak również obserwacje zlodzenia, opadów i zagrożenia powodziowego.

Co ciekawe, nie zawsze był to najwyżej zlokalizowany budynek w kraju. Przed wybuchem drugiej wojny światowej tytuł ten przypadał Obserwatorium Astronomiczno-Meteorologicznemu im. Marszałka Józefa Piłsudskiego na szczycie góry Pop Iwan, które położone było aż 2022 m n.p.m. Budynek ten kosztował tak dużo (1 mln ówczesnych złotych) i był tak drogi w utrzymaniu, że prasa nazywała go złośliwie „Białym Słoniem". W wyniku wojny obserwatorium popadło jednak w ruinę, a po jej zakończeniu wskutek zmiany granic znalazło się na terytorium Ukrainy.

Inne rekordowe polskie budynki imponują swoją długością. Nie ma w Polsce co prawda obiektów tak imponujących jak wiedeński blok mieszkalny Karl-Marx-Hof, który w linii prostej mierzy 1100 m, jednak i nasze budowle robią wrażenie. Co ciekawe, nie jest wcale łatwo stwierdzić, który budynek w Polsce jest najdłuższy – podobnie jak w przypadku wysokości, wszystko zależy bowiem od przyjętych kryteriów. O tytuł ten mogą walczyć:

• Falowiec w Gdańsku,
• Przyczółek Grochowski w Warszawie.

Pierwszy z tych budynków ma największą długość w linii prostej, drugi zaś – największą długość całkowitą. W potocznej świadomości za najdłuższy budynek w Polsce uchodzi jednak Falowiec, ponieważ w przypadku warszawskiego budynku trudniej jest dostrzec jego imponujące rozmiary.

O zlokalizowanym na Przymorzu w Gdańsku budynku zwanym Falowcem słyszał chyba każdy. Ten wybudowany w latach 1970–1973 blok mieszkalny ma bowiem aż 860 m długości. Wzdłuż jego imponującej bryły zlokalizowano aż trzy przystanki autobusowe, a sam budynek ma 10 pięter (plus parter i nadbudówki) i mieści 1792 mieszkania. Oficjalnie zameldowanych jest tu 3451 lokatorów, jednak jeśli uwzględnić również wynajem mieszkań, rzeczywista liczba mieszkańców może sięgać nawet 6000.

Sprawdź: Jak Polacy mieszkali przed wojną? Zobacz, jakie warunki mieszkaniowe panowały w II RP

Falowce, powstające w latach 60., 70. i 80. w całej Polsce, były interesujące nie tylko z uwagi na swoją długość i pojemność. Zastosowano w nich również zaskakujące dziś rozwiązania architektoniczne. Do większości mieszkań wchodzi się tu z otwartych galerii (korytarze zewnętrzne), zaś wszystkie balkony zlokalizowane są zawsze od strony południowej. Pierwotnie windy w falowcach zatrzymywały się tylko co 2–3 piętra. Dziś są one zmodernizowane, jednak większość z nich dociera tylko do przedostatniego piętra – resztę drogi mieszkańcy muszą pokonać po schodach.

Przyczółek Grochowski w Warszawie, nazywany popularnie Pekinem lub Osiedlem Hansenów (od nazwiska pary architektów) powstał w latach 1969–1974 i jest najdłuższym blokiem mieszkalnym w Polsce, jeśli chodzi o długość całkowitą. Ma on bowiem aż 1500 m. Ponieważ jednak budynek ośmiokrotnie załamuje się pod kątem prostym i jest podzielony administracyjnie na 22 bloki, wydaje się krótszy niż w rzeczywistości.

Z tego samego powodu za najdłuższy budynek w Warszawie uchodzi inny obiekt – długi na 508 m w linii prostej blok zwany Jamnikiem. Ten zlokalizowany w dzielnicy Praga-Północ budynek powstał w latach 1971−1973 i mieści 430 mieszkań, w których żyje ponad 1200 osób.

Fot. kaboompics

Jeśli chodzi o rekordowe polskie budynki, kolejną grupę stanowią budowle imponujące niezwykłymi rozmiarami i sędziwym wiekiem. Trudno jest oczywiście dokładnie ocenić, które obiekty w Polsce są najstarsze, w większości przypadków nie znamy bowiem dokładnej daty ich powstania. Podobnie trudne byłoby udzielenie odpowiedzi na pytanie, jaki budynek w Polsce jest największy – wszystko zależy bowiem od tego, co i jak będziemy mierzyć. Poprzestańmy więc na obiektach, co do których wątpliwości nie ma. Są to:

• wiekowa kamieniczka przy ul. Świętego Krzyża 23 w Krakowie,
• rekordowo wąski Dom Kereta w Warszawie.

Pierwszy z tych obiektów to prawdopodobnie najstarszy budynek mieszkalny w kraju, zaś drugi jest instalacją artystyczną o niespotykanych rozmiarach, w której jednakowoż da się mieszkać.

Najprawdopodobniej najstarszym budynkiem mieszkalnym w Polsce jest bezimienna, jednopiętrowa kamieniczka, zlokalizowana przy ul. Świętego Krzyża 23 w Krakowie. Ten pełniący dziś funkcję plebanii pobliskiego Kościoła Św. Krzyża obiekt ma około 700 lat. Wczesnogotycka budowla zbudowana jest z kamienia oraz cegły i pierwotnie pełniła również funkcję obronną, stanowiąc część fortyfikacji średniowiecznego Krakowa.

Jeszcze więcej lat mają najstarsze budowle sakralne w Polsce. Tu trudno ustalić, któremu budynkowi przypada zaszczyt bycia najbardziej wiekowym, wiadomo jednak, że ogółem najstarsze zachowane obiekty tego typu pochodzą z X–XII wieku. Należą do nich m.in. Kościół św. Andrzeja w Krakowie, Kościół św. Jana Jerozolimskiego za Murami w Poznaniu, Rotunda Św. Mikołaja w Cieszynie i opactwo cystersów w Lubiążu.

Najwęższy budynek w Polsce można znaleźć – choć z pewnym trudem – w Warszawie. To wciśnięta między blok przy Chłodnej 22 i kamienicę przy Żelaznej 74 instalacja artystyczna nazwana Domem Kereta. W najszerszym miejscu ma on tylko 152 cm, a w najwęższym – jedynie 92 cm. Niezwykły trzypiętrowy obiekt zbudowany został w 2012 roku jako pracownia dla izraelskiego pisarza Etgara Kereta oraz miejsce działań kulturalnych.

Przeczytaj: Najwęższy dom świata jest w Polsce i można go zwiedzać

Ciekawa i poruszająca jest też historia powstania budynku. Obiekt znajduje się w miejscu, w którym w czasie drugiej wojny światowej znajdowała się kładka łącząca dwie części warszawskiego getta. W getcie tym uwięziona była w tym czasie rodzina Kereta. Żeby przetrwać, ojciec pisarza przez wiele miesięcy ukrywał się w pomieszczeniu tak ciasnym, że nie można w nim było stać ani leżeć. Dom Kereta nawiązuje zatem swoimi rozmiarami do tej tragicznej historii.

Ostatnie rekordowe polskie budynki w tym zestawieniu to obiekty, które imponują przede wszystkim zawrotnymi cenami. To, jakie mieszkania czy domy uchodzą za najdroższe w Polsce, stale się oczywiście zmienia – w samym 2018 roku sprzedano tak wiele luksusowych apartamentów za miliony złotych, że „najdroższym mieszkaniem w Polsce" ogłaszano w różnych momentach kilka różnych lokali. Z pewnością jednak na uwagę zasługują:

• apartament w budynku Złota 44 w Warszawie,
• willa w Piasecznie pod Warszawą.

Obiekty te bez wątpienia należą do najdroższych w kraju. Zabrakło natomiast w zestawieniu obiektów najtańszych – w serwisach ogłoszeniowych można bowiem znaleźć tysiące ofert mieszkań i domów na sprzedaż za np. 1 zł czy nawet 0 zł. Nie znaczy to oczywiście, że budynki te można otrzymać za darmo, zazwyczaj bowiem w ogłoszeniu kryje się jakiś haczyk.

Najdroższym mieszkaniem, jakie w 2018 roku sprzedano w Polsce, był luksusowy lokal w apartamentowcu Złota 44. Ten ponad 240-metrowy lokal oferuje nabywcy wszelkie możliwe wygody, a do tego w prestiżowym budynku zlokalizowanym w samym centrum stolicy można korzystać m.in. z 24-metrowego basenu, sauny, centrum spa i klubu fitness. Choć dokładną cenę apartamentu objęto tajemnicą, podobnie jak dokładną lokalizację mieszkania i tożsamość nowego właściciela, wiadomo, że lokal sprzedano za blisko 11 mln zł.

Warto dodać, że wieżowiec Złota 44 sam w sobie także jest rekordowym obiektem. Ten 192-metrowy budynek o 52 piętrach to najwyższy apartamentowiec w Unii Europejskiej. Zmieściły się tu 278 luksusowe mieszkania. Każde z nich ma średnio 120 mkw., zaś przeciętna cena metra kwadratowego wynosi tu 7000 euro. Apartamenty są wyposażone w system komputerowego sterowania m.in. oświetleniem, ogrzewaniem, żaluzjami oraz klimatyzacją.

Najprawdopodobniej najdroższy dom w Polsce wystawiono na sprzedaż w 2009 roku za kwotę 105 mln zł. Zbudowana w okolicach podwarszawskiego Piaseczna rezydencja byłego kierowcy rajdowego imponuje jednak nie tylko ceną. Budynek ma 3000 mkw. powierzchni, 8 łazienek, na jednym piętrze 8 pokoi o metrażu 40–90 mkw., 170-metrowy hol z ważącym 1,5 tony kryształowym żyrandolem, 100-metrową bibliotekę, pozłacane klamki, mahoniową stolarkę drzwiową i okienną, podłogi z drewna egzotycznego i włoskie meble na zamówienie.

Zobacz: Najdroższy dom w Polsce i najdroższy dom na świecie [ZDJĘCIA]

Równie imponujący jak sama posiadłość jest ogród o powierzchni 12 000 mkw. Znaleźć w nim można m.in. sztuczną rzekę, staw z wysepką, sprowadzane z odległych krajów rośliny i architekturę ogrodową przypominającą dzieła sztuki. Niestety, luksusowa posiadłość okazała się zbyt droga nawet dla zamożnych polskich nabywców – przez cały okres sprzedaży nie znalazł się nikt chętny, by ją kupić, a gdy willą zainteresowały się media, jej właściciel szybko wycofał ogłoszenie.