Zespół ekspertów wypowiedział negatywną opinię o zniesieniu obowiązku meldowania się w znowelizowanej ustawie z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności, która weszła w życie od marca 2015 r. Eksperci uważają oni, że brak obowiązku meldunkowego dla Polaków oznacza utrudnienia dla polskiej administracji. Wprowadzenie w życie tego zapisu wymagałoby też zmiany szeregu innych ustaw, dopasowujących prawo do nowej rzeczywistości.
To oznacza, że zniesienie obowiązku meldunkowego w Polsce nie jest jeszcze przesądzone, a przedstawiciele polskiej administracji spodziewają się kolejnej noweli do ustawy.
Dotychczas obowiązujące prawo nakazuje meldować się i na czas stały i na pobyt czasowy, ale też nie przewiduje żadnych sankcji za niedopełnienie tego obowiązku.
– Meldunek i wskazanie aktualnego miejsca pobytu jest ważne do prowadzenia korespondencji przez administrację, sądy czy inne instytucje z obywatelem – wyjaśnia Ewa Morawska-Jarye, naczelnik Wydziału spraw obywatelskich Urzędu Miasta w Opolu.
Obowiązek meldunkowy polega na zameldowaniu się lub wymeldowaniu z miejsca pobytu stałego lub czasowego, zgłoszeniu wyjazdu albo powrotu poza granice Rzeczypospolitej Polskiej z zamiarem stałego pobytu, jak i bez takiego zamiaru, ale na okres dłuższy niż 6 miesięcy.
Uwaga: W nowych dowodach osobistych nie ma adresu zameldowania
Obowiązek meldunkowy ciąży zarówno na obywatelach RP jak i na cudzoziemcach. Zgodnie ze stanowiskiem Trybunału Konstytucyjnego (TK) wyrażonym w dniu 27 maja 2002 roku zameldowanie w lokalu służy wyłącznie celom ewidencyjnym i ma na celu potwierdzenie faktu pobytu w tym lokalu.
Dotychczas miejsce zameldowania służyło identyfikacji danej osoby np. w bankach czy na poczcie. Jednak teraz po zniesieniu obowiązku wpisywania miejsca zameldowania w dowodzie te instytucje nie będą już miały możliwości identyfikacji osób za pomocą adresu.
Najczęściej obowiązku meldunkowego dokonujemy rejestrując nowonarodzone dziecko w urzędzie stanu cywilnego. W takiej sytuacji matka lub ojciec podaje miejsce zameldowania dziecka, do którego prawo ma rodzic, z którym przebywać będzie dziecko. W przypadku rodziców, którzy żyją w związku nieformalnym, dziecko zostaje zameldowane w miejscu, gdzie zameldowana jest matka.
Zameldowanie na pobyt stały
Zameldowanie się na pobyt stały oznacza zamieszkanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem z zamiarem stałego przebywania. W tym samym czasie można mieć tylko jedno miejsce pobytu stałego. Można dokonać zameldowania na pobyt stały:
- bez równoczesnego wymeldowania się z poprzednich miejsc pobytu;
- z równoczesnym wymeldowaniem się z dotychczasowego miejsca pobytu.
Zameldowanie z równoczesnym wymeldowaniem polega na dokonaniu zameldowania w miejscu nowego pobytu bez konieczności stawienia się w organie gminy dotychczasowego miejsca pobytu w celu dokonania wymeldowania.
Zobacz również: Mieszkanie z lokatorem? Kupisz, ale nie bez problemu
W takim przypadku wymeldowanie z dotychczasowego miejsca pobytu stałego następuje automatycznie, natomiast osoba równocześnie może wymeldować się również z miejsca pobytu czasowego, jeżeli takie posiada.
Zameldowania na pobyt stały dokonuje się w formie pisemnej w gminie, w której osoba zamieszkuje.
Zameldowania można dokonać:
- osobiście,
- przez pełnomocnika po okazaniu przez niego do wglądu jego dowodu osobistego lub paszportu,
- za osobę nieposiadającą zdolności do czynności prawnych lub posiadającą ograniczoną zdolność do czynności prawnych obowiązek meldunkowy wykonuje jej przedstawiciel ustawowy, opiekun prawny lub inna osoba sprawująca nad nią faktyczną opiekę w miejscu ich wspólnego pobytu.
Zameldowanie w stosunku do dzieci obywateli polskich, urodzonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jest dokonywane z urzędu przez kierownika urzędu stanu cywilnego sporządzającego akt urodzenia.
Zameldowanie na pobyt stały dziecka następuje z dniem sporządzenia aktu urodzenia, w miejscu stałego pobytu rodziców albo tego z rodziców, u którego dziecko stale przebywa.
W przypadku braku miejsca pobytu stałego rodziców, zameldowanie nastąpi w miejscu pobytu adresu czasowego rodziców natomiast w przypadku braku jakiegokolwiek miejsca pobytu rodziców, kierownik urzędu stanu cywilnego nie dokona zameldowania lecz pouczy o obowiązku jego dopełnienia przez rodziców.
Wymagane dokumenty:
- wypełniony i podpisany formularz, zawierający dane dotyczące osoby, nowego miejsca pobytu stałego oraz wskazanie adresu dotychczasowego miejsca pobytu a także potwierdzenie faktu pobytu osoby dokonane przez właściciela lub inny podmiot dysponujący tytułem prawnym do lokalu w formie własnoręcznego, czytelnego podpisu, nazwisko i imię pełnomocnika, jeśli był ustanowiony,
- do wglądu – dowód osobisty lub paszport osoby dokonującej zameldowania
- do wglądu – dokument potwierdzający tytuł prawny do lokalu: np. umowa cywilno-prawna, wypis z księgi wieczystej, decyzja administracyjna, orzeczenie sądu lub inny dokument poświadczający tytuł prawny do lokalu. Jeżeli osoba, która dokonuje zameldowania, dysponuje tytułem prawnym do lokalu – sama dokonuje potwierdzenia faktu pobytu osoby w danym lokalu.
Miejsce i termin złożenia dokumentów: w urzędzie gminy właściwym ze względu na położenie nieruchomości, w której osoba zamieszkuje najpóźniej w 30 dniu licząc od dnia przybycia do nowego miejsca pobytu stałego.
Za zameldowanie nie wnosi się żadnych opłat. Opłaty nie pobiera się również za wydanie zaświadczenia o zameldowaniu na pobyt stały.
Zameldowanie obywatela polskiego na pobyt czasowy trwający ponad trzy miesiące
Pobytem czasowym jest przebywanie bez zamiaru zmiany miejsca pobytu stałego w innej miejscowości pod oznaczonym adresem lub w tej samej miejscowości, lecz pod innym adresem.
Zgodnie z ustawą pobytem czasowym jest przebywanie obywatela polskiego poza miejscem pobytu stałego przez okres ponad trzech miesięcy. W tym samym czasie można mieć tylko jedno miejsce pobytu czasowego.
Zameldowania na pobyt czasowy trwający ponad 3 miesiące można dokonać:
- bez równoczesnego wymeldowania się z poprzednich miejsc pobytu,
- z równoczesnym wymeldowaniem się z dotychczasowego miejsca pobytu.
Zameldowanie z równoczesnym wymeldowaniem polega na dokonaniu zameldowania w miejscu nowego pobytu czasowego bez konieczności stawienia się w organie gminy dotychczasowego miejsca pobytu czasowego w celu dokonania wymeldowania. W takim przypadku wymeldowanie z dotychczasowego miejsca pobytu czasowego następuje automatycznie natomiast osoba może równocześnie wymeldować się z miejsca pobytu stałego, jeżeli takie posiada.
Takie zameldowanie też jest wolne od opłat, ale opłacie podlega wydanie zaświadczenia o takim zameldowaniu.
Zgłoszenie wyjazdu poza granice Rzeczypospolitej Polskiej oraz zgłoszenie powrotu z wyjazdu poza granice Rzeczypospolitej Polskiej trwającego dłużej niż 6 miesięcy
1. Zgłoszenie wyjazdu poza granice Rzeczypospolitej Polskiej z zamiarem stałego pobytu dotyczy osób, które wyjeżdżają z kraju z zamiarem stałego pobytu za granicą. Zgłoszenie takiego wyjazdu wywołuje automatyczny skutek w postaci wymeldowania z miejsca pobytu stałego i czasowego. Zgłoszenia wyjazdu dokonuje się najpóźniej w dniu opuszczenia dotychczasowego miejsca pobytu.
2. Zgłoszenie wyjazdu bez zamiaru stałego pobytu, na okres dłuższy niż 6 miesięcy dotyczy osób, które wyjeżdża poza granice Rzeczypospolitej Polskiej, bez zamiaru stałego pobytu, na okres dłuższy niż 6 miesięcy.
Można mieć tylko jedno miejsce pobytu czasowego, w związku z czym zgłoszenie takiego wyjazdu wywołuje automatyczny skutek w postaci wymeldowania z miejsca pobytu czasowego, jeżeli osoba posiadała zarejestrowane miejsce pobytu czasowego. Zgłoszenia wyjazdu dokonuje się najpóźniej w dniu opuszczenia dotychczasowego miejsca pobytu.
3. Zgłoszenie powrotu z wyjazdu poza granice Rzeczypospolitej Polskiej trwającego dłużej niż 6 miesięcy powinna dokonać osoba, która zgłosiła wcześniej wyjazd poza granice Rzeczypospolitej Polskiej bez zamiaru stałego pobytu, na okres dłuższy niż 6 miesięcy. Zgłoszenia powrotu dokonuje się najpóźniej w 30 dniu, licząc od dnia powrotu.
Poznaj procedurę: Oddania domu jednorodzinnego do użytku
Zgłoszenia takiego można dokonać w urzędzie gminy osobiście, na piśmie (trzeba stawić się z dowodem lub paszportem) lub przesyłając elektroniczny formularz (wymaga otrzymania przez osobę urzędowego poświadczenia odbioru)albo przez pełnomocnika, legitymującego się pełnomocnictwem, o którym mowa w art. 33 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z późn. zm.), tj. udzielonym na piśmie lub zgłoszonym do protokołu, po okazaniu przez pełnomocnika do wglądu jego dowodu osobistego lub paszportu.
W praktyce, jak zauważa, Ewa Morawska-Jarye obowiązek ten jest martwy. – Zgłoszenia takie najczęściej otrzymujemy w czasie prowadzenia kwalifikacji wojskowej, kiedy młodzi ludzie przebywający za granicą, dokonują zgłoszenia, żeby mieć dowód do przedstawienia komisji wojskowej na przebywanie poza krajem – mówi naczelnik z Opola.
