O sytuacji frankowiczów. Analiza spłaty kredytów zaciągniętych we frankach

Choć oczy kredytobiorców ciągle wpatrzone są w to, co zrobi Szwajcarski Bank Narodowy, to trudno raczej spodziewać się „zbawienia" z tamtego kierunku. Szwajcarscy bankowcy konsekwentnie zapowiadają, że będą aktywnie zapobiegać aprecjacji ich waluty.

Dla polskich kredytobiorców będzie to oznaczać konsekwentnie wysokie koszty kredytu, który zaciągnęli. Czy jednak uda się wypracować taki model, w którym nie tylko kredytobiorcy, ale również banki wezmą na siebie część odpowiedzialności za kredytowy kryzys?

Banki jako instytucje zaufania publicznego a kurs franka

Stanisław Kluza, minister ds. rynków finansowych w Gospodarczym Gabinecie Cieni BCC uważa, że tak powinno się stać. – Banki stanowią nie tylko ważną część gospodarki – podkreśla. – Są one instytucjami zaufania publicznego. Z tego faktu wynikają ich prawa i obowiązki. Ponieważ państwo gwarantuje osobom fizycznym bezpieczeństwo depozytów, to ma również obowiązek wymagania od banków przestrzegania zasad stabilnego i bezpiecznego zarządzania aktywami finansowymi. O tym obowiązku banków przypominają nam okresowe kryzysy bankowe. W tym ostatnio, bardzo kosztowny, światowy kryzys finansowy.

Kryzys po polsku

W Polsce podobny problem, chociaż w mniejszej skali, dotyczy kredytów hipotecznych denominowanych we frankach szwajcarskich. Gwałtowny wzrost kursu tej waluty spowodował wzrost sum kapitału pozostałego do spłaty, często do poziomu wyższego niż wartość kupionej nieruchomości. W związku z tym, gdy dla dłużnika stanowi to poprzeczkę nie do przeskoczenia, powstaje ryzyko przejmowania przez banki wielu z tych nieruchomości.

Frankowicze zadają pytania

Czy ratunkiem dla nich może być uruchomienie Sektorowego Funduszu Stabilizacyjnego, który ma na celu wsparcie kredytobiorców poprzez dopłatę do rat kredytowych w sytuacjach, gdy szwajcarski frank będzie się dalej umacniał? Czy proponowana opcja przewalutowania kredytu na złotówki może opłacać się pożyczkobiorcom? Specjaliści w to wątpią.

Jak to wygląda? Przewalutowanie kredytu frankowego wg KNF 

Mikołaj Fidziński z serwisu Comperia.pl przygotował symulację pokazującą, że nawet powstanie SFS nie musi ułatwić życia frankowiczom. Taki jest przykład: założenie to kredyt w CHF zaciągnięty w sierpniu 2008 roku na 30 lat na równowartość 300 tysięcy złotych (156 250 CHF). Oprocentowanie jest równe marży 1,40 proc. plus LIBOR 3M CHF. Przy czym kurs CHF/PLN wynosi 3,96 zł, LIBOR 3M CHF wynosi - 0,79 proc. Stan zadłużenia na dziś to blisko 506 tys. zł a rata wynosi 1939 zł.

– Przyjmijmy, że kredytobiorca chce w razie wysokiego kursu CHF/PLN korzystać z dopłat Sektorowego Funduszu Stabilizacyjnego – podkreśla Fidziński. – Gdyby stopa LIBOR 3M CHF dalej wynosiła – 0,79 proc., a kurs graniczny, ponad którym fundusz dokonuje dopłat, wynosił 4,20 zł (bez górnej granicy odpowiedzialności funduszu), to kredytobiorca płaciłby ratę maksymalnie 2 056 zł. Resztę dorzucałby fundusz. Np. prawie 400 zł, gdyby kurs podskoczył do 5 zł.

A jeśli kurs franka spadnie

Z drugiej strony, jeśli kurs CHF/PLN spadnie poniżej pewnej wartości, zobowiązanie zostałoby przewalutowane na złotówki. Przykładowo, gdyby takim granicznym kursem było 3 zł za franka, w takiej sytuacji kredytobiorca zostałby z długiem wyższym o 82 tys. zł ponad to, co kilka lat temu pożyczył. Rata przewalutowanego kredytu mogłaby przekraczać tę frankową nawet o kilkaset złotych. Chociaż w takim przypadku sporo zależy m.in. od aktualnych stóp, marży przewalutowanego kredytu czy ewentualnych preferencyjnych warunków kredytu. Związek Banków Polskich przecież ich nie wyklucza.

Ujemne stopy procentowe

Wiele osób ma nadzieję, że ujemne stopy procentowe w Szwajcarii pomogą im jednak w spłacie kredytów. – Raty we frankach sporo wzrosły, jednak już niedługo należy spodziewać się niewielkich spadków – twierdzą specjaliści z rynku kredytowego. 

Expander podaje, że w przypadku zaciągnięcia 200 tysięcy złotych kredytu, ujemne stopy procentowe w Szwajcarii spowodują obniżenie raty o 80–106 złotych. – Na wzrost kwoty miesięcznej spłaty, aż o blisko 50 procent, muszą natomiast przygotować się ci, którzy w 2007 roku zaciągnęli kredyt w ramach programu Rodzina na Swoim – uważa Rafał Kowalczyk z Expandera. – Wszystko przez to, że właśnie mija osiem lat od wzięcia preferencyjnego kredytu. Tyle właśnie czasu państwo zobowiązało się do pomocy w spłacie rat.

Kredytobiorco, płać raty sam

Teraz kredytobiorcy będą musieli spłacać je już sami. Dla wielu oznacza to, że kwota ich miesięcznego zobowiązania wzrośnie o połowę. Ci, którym nie uda się spłacać rosnących rat, nie tylko w szwajcarskiej walucie, może skorzystają z Funduszu Wsparcia Restrukturyzacji Kredytów Hipotecznych. Fundusz ten ma pomóc kredytobiorcom, którzy na skutek np. perypetii losowych przez jakiś czas nie będą w stanie spłacać rat wobec banków. Takie osoby będą musiały spełnić jednak określone tzw. warunki socjalne. Tyle że do wprowadzenia obu funduszy droga jeszcze daleka. Nieprzychylnie na propozycje banków spogląda choćby Komisja Nadzoru Finansowego.