- Grzyby, które mają gąbkę często uchodzą za jadalne, ale wcale tak nie jest. Jednym z takich grzybów jest gorzkoborowik żółtopory.
- Ten grzyb należy do borowików, ale jest niejadalny, a nawet lekko trujący.
- Borowik żółtopory ma charakterystyczne kolory, po których można go rozpoznać.
- Niestety jest podobny do jadalnych gatunków, a także borowika szatańskiego.
Grzyb, który obecna oficjalne nazwa brzmi gorzkoborowik żółtopory (Caloboletus calopus), wcześniej był znany jako borowik żółtopory oraz borowik grubotrzonowy. Ma też inne, bardziej popularne nazwy: goryczak i wścieklak, które dobrze oddają jego charakter. Bo choć ten grzyb jest spokrewniony z prawdziwkami – należy do borowików – i w dodatku wygląda bardzo ładnie, to jego zjedzenia gorzko pożałujemy.
Jak wygląda borowik żółtopory? Zwróć uwagę na charakterystyczne kolory
Gorzkoborowik żółtopory ogólnym wyglądem i proporcjami przypomina inne borowiki, ale ma bardzo charakterystyczne kolory. Wierzch jego kapelusza jest lekko zamszowy i dość jasny – beżowy lub oliwkowy, często wpadający w jasnoszary. Na spodzie znajduje się gąbka. Tworzą ją rurki, które mają wyraźnie żółty kolor. U młodych owocników są jasne, u starszych ciemniejsze, oliwkowe. Właśnie od nich pochodzi część nazwy tego grzyba – żółtopory.
Z jasną głową kontrastuje wyraźnie czerwony trzon. Z tym że nie jest on tak zabarwiony na całej długości - w górnej części jest żółtawy. Na powierzchni trzonu można dostrzec rysunek siateczki. Po przekrojeniu lub innym uszkodzeniu ten grzyb przebarwia się na niebiesko.
Gdzie rośnie borowik żółtopory? Znajdziesz go pod pewnymi drzewami
Gorzkoborowiki żółtopore rosną w lasach liściastych i mieszanych. Najczęściej można je spotkać pod konkretnymi gatunkami drzew: jodłami, świerkami i bukami.
Można go spotkać w całej Polsce, choć szczególnie chętnie rośnie w regionach podgórskich. W niektórych miejscach w Beskidach z roku na rok go przybywa, a bywa, że jest go więcej niż innych borowików.
Czy borowik żółtopory jest jadalny? Na tego grzyba uważaj!
Nie, ten grzyb jest niejadalny. Może powodować zatrucia – ich pierwsze objawy pojawiają się dość szybko, bo już 20 minutach po zjedzeniu, a trwają nawet dwa dni. Są to poważne zatrucia pokarmowe, z dolegliwościami żołądkowymi, biegunką, wymiotami.
Z czym można pomylić borowika żółtoporego? Te grzyby są do niego podobne
Gorzkoborowka żółtoporego można pomylić z prawdziwkiem, ale tylko jeśli przegapi się jego kolory, w szczególności ubarwienie trzonu.
Znacznie łatwiej o pomyłkę z innym kolorowym borowikiem, czyli krasnoborowikiem ceglastoporym. To jadalny i smaczny grzyb (koniecznie po obróbce termicznej!). Ceglastopory – jak nazwa wskazuje – ma czerwonawo zabarwioną gąbkę, a nie żółtą, jak żółtopory (wyjątkiem są młode owocniki). Natomiast ma podobną, czerwonawą nóżkę. Ale u jadalnego ceglastoporego nie ma na niej siateczki, tylko są widoczne strzępki. Niestety obydwa gatunki często rosną w swoim sąsiedztwie. Dowiedz się więcej: jak wygląda borowik ceglastopory, gdzie rośnie i jak go jeść.
Borowika żółtoporego łatwo też pomylić z modroborowikem ponurym – ten grzyb jest uznawany za jadalny, ale jest ciężkostrawny i może powodować dolegliwości. Nie wszyscy zalecają jego spożycie. Ma on ciemniej zabarwiony kapelusz oraz trzon, który pokrywa ciemna siateczka.
Borowik żółtopory jest również podobny do korzeniastego – to również grzyb niejadalny. Różni go m.in. jasne zabarwienie trzonu (oraz to, że występuje na innych terenach, bo w odróżnieniu od żółtoporego, lubi gleby wapienne). Ten grzyb jest pod ścisłą ochroną!
Gorzkoborowik żółtopory a borowik szatański. Czym różnią się te grzyby?
Gorzkoborowik żółtopory jest też bardzo podobny do trującego borowika szatańskiego (jego obecna oficjalna nazwa to krwistoborowik szatański). Pamiętając ogólne informacje o wyglądzie ich wyglądzie, można wręcz pomyśleć, że trafiliśmy na siedlisko tych unikatowych grzybów. Bo borowiki szatańskie to bardzo rzadkie i wymierające grzyby, które trudno spotkać. I są pod ścisłą ochroną. Od borowika żółtoporego odróżnia je przede wszystkim kolor rurek pod kapeluszem. Choć u młodych borowików szatańskich mogą być żółtawe, szybko stają się czerwone, a potem oliwkowobrązowe.
Jak pachnie i smakuje gorzkoborowik żółtopory?
Borowik żółtopory ma delikatny, grzybowy zapach. Natomiast jego smak również jest początkowo łagodny, ale szybko okazuje się, że jest potwornie gorzki – podobnie jak goryczak żółciowy, nazywany szatanem. Gorycz nie znika po obgotowaniu ani innej obróbce, więc podobnie jak goryczak, również ten grzyb zepsuje smak całej potrawy. Trudno go więc zjeść, ale zdarzają się osoby niewrażliwe na ten smak. Dlatego trzeba uważać przy zbiorach.
