Jesienią wielu ogrodników regularnie grabi liście opadające z drzew.
Są pewne miejsca, gdzie pozostawienie liści będzie z pożytkiem dla ogrodu. Są jednak i takie, z których liście należy usunąć.
Liście tworzą naturalną ściółkę, chroniącą rośliny przed mrozem, wzbogacają glebę w próchnicę i stanowią naturalną stołówkę i schronienie dla zwierząt.
Zgrabione liście również warto wykorzystać do produkcji kompostu lub ziemi liściowej.
Jesienne liście zasilą ziemię w ogrodzie. To źródło cennej próchnicy
Liście opadające z drzew są naturalnym elementem funkcjonowania przyrody, w tym – naszych ogrodów. Nie chodzi tu tylko o cykliczność pór roku, ale także o to, że na wytworzenie liści drzewa zużyły część składników odżywczych z gleby. W zwykłych warunkach, kiedy je zrzucą, liście rozłożą się i wzbogacą glebę w próchnicę, a więc część cennych składników wróci do ziemi i wiosną drzewa będą miały z czego czerpać. Między innymi w ten sposób ziemia pozostaje żyzna, pomimo że w naturze drzew i krzewów nikt nie nawozi.
– Nie mam najmniejszej wątpliwości, że dokładne wygrabianie liści niszczy bioróżnorodność i przynosi same szkody, również działkowcom i właścicielom ogródków. Opadłe jesienią liście nie przestają bowiem pełnić ważnej roli: są kluczowym elementem ściółki, czyli środowiska życia wielu organizmów glebowych, np. dżdżownic, owadów takich jak chrząszcze oraz larw. A to oznacza, że w efekcie przyczyniają się do powstawania grzybów i bakterii glebowych, z których powstaje próchnica – bardzo ważny składnik gleby, który jest źródłem składników pokarmowych dla roślin – wylicza prof. Przemysław Bąbelewski na stronie Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu.
Gdzie liście trzeba zgrabić, a gdzie można je zostawić?
W ogrodach są miejsca, z których liście warto jednak grabić oraz takie, gdzie liście można spokojnie pozostawić, z pożytkiem dla ogrodu. Należy je grabić z:
trawników – warstwa liści odcina dostęp światła do trawy, a to jej zaszkodzi,
chodników, ścieżek, tarasów i podjazdów – mokre liście są śliskie, a więc łatwo się na nich poślizgnąć i potłuc czy doznać poważniejszego urazu. Ponadto rozkładające się liście mogą spowodować, że na nawierzchni powstaną trudne do usunięcia plamy i przebarwienia.
Są też miejsca, gdzie warto pozostawić opadłe liście, czyli:
miejsca bezpośrednio pod drzewami i krzewami,
na rabatach i grządkach z bylinami i roślinami sezonowymi.
Dlaczego w tych miejscach warto zostawiać liście?
W przypadku drzew i krzewów oraz bylin „kołderka” liści zadziała jak naturalna ściółka i zabezpieczy korzenie roślin przed mrozem.
Przyczyni się do wytworzenia cennej próchnicy, z której skorzystają rośliny (to również się przyda na grządkach, które obecnie się puste; dodatkowo ziemia na nich mniej przemarznie i wiosną będzie się wcześniej nadawała pod uprawę).
Ponadto liściasta ściółka ograniczy parowanie i wysychanie gleby.
Zostaw liście dla ptaków i jeży
Pozostawione jesienne liście są również bardzo potrzebne pożytecznym ogrodowym zwierzętom. To naturalna stołówka dla wielu ptaków, które pozostają na zimę w Polsce. W liściach kryją się różne owady i inne drobne zwierzęta, które są ich pokarmem. Jeśli tylko zostawimy takie niezgrabione liście, na pewno szybko dostrzeżemy sympatyczne kosy i inne ptaki, które będą je przegrzebywać, „aż liście polecą”.
W liściach schronienie znajdują też bardzo pożyteczne jeże (szukają w nich także pożywienia, zanim zapadną w zimowy sen i w okresach, kiedy jest on zakłócany przez anomalie pogodowe, co się zdarza coraz częściej). Dla jeży warto też zbudować domek w ogrodzie, a liście można wykorzystać do jego ocieplenia.
Co zrobić z zebranymi liśćmi? Wykorzystaj, nie wyrzucaj
Nawet jeśli część liści pozostawimy w ogrodzie, będziemy mieć do zagospodarowania te, które zgrabimy z trawników i ścieżek. Co z nimi zrobić? Pamiętaj, że liści nie wolno palić! Grożą za tu surowe kary! Sprawdź, ile zapłacisz za palenie liści.
Zebrane liście:
przeznacz na kompost, który wykorzystasz do zasilania roślin,
zrób z nich ziemię liściową, którą twoje rośliny docenią w kolejnych sezonach. Polecamy dwa proste przepisy na ziemię z liści.
Najmniej pożyteczną opcją jest oddanie liści jako odpadów zielonych. Ale tu jest ważny wyjątek: jeśli liście są porażone przez choroby lub szkodniki – nie dawaj ich na kompost, tylko zutylizuj. To samo dotyczy liści kasztanowca. Dowiedz się więcej: jakich liści nie dawać na kompost.
