Keramzyt jest kruszywem, które powstaje z wypalania glin pęczniejących (bez domieszek) w temperaturze ok. 1150°C. Z masy formuje się małe grudki, które trafiają do pieca obrotowego. Po wypaleniu glina zwiększa kilkukrotnie swoją objętość, a w czasie produkcji keramzytu nie powstają odpady. Granulki keramzytu stają się niepalne, mrozoodporne i mało nasiąkliwe, a poddanie działaniu wody, szybką oddają wilgoć. Co ważne wypalone granulki można też łatwo kroić. Keramzyt jest odporny na korozję biologiczną oraz na działanie gryzoni, owadów, grzybów i pleśni. Cechuje go również dobra izolacyjność termiczna i duża wytrzymałość mechaniczna.
W Polsce produkcję keramzytu zaczęto w latach 70-tych. Podczas gdy na szeroką skalę produkowano go w Skandynawii już w latach 30-tych, a jak głosi legenda został odkryty przez przypadek. Historia mówi o tym, że w 1913 roku w Stanach Zjednoczonych w jednej z cegielni miała miejsce awaria. Jej sprawcą był jeden z palaczy, który dosypał zbyt dużo miału do pieca i zasną. Przez to w piecu powstała za wysoka temperatura. Po przebudzeniu się palacz zauważył, że zamiast czerwonych cegieł w piecu jest jedynie masa o nieforemnym kształcie. Wtedy właściciel cegielni postanowił działać w zgodzie z zasadą – każdą wadę można podnieść do rangi waloru – i opatentował sposób wytwarzania spęczniałych grud z gliny.
Kuleczki keramzytu mogą mieć różne średnice (tzw. frakcje)
Kuleczki keramzytu są porowate wewnątrz a na wierzchu pokryte są twardą osłoną ceramiczną. Materiał sortuje się i następnie sprzedaje w kilku frakcjach.
| Frakcja keramzytu [mm] | Ciężar objętościowy [kg/m3] |
| 0–4 | 425–575 |
| 2–4 | 332–449 |
| 4–8 | 280–380 |
| 4–10 | 270–370 |
| 8–20 | 230–310 |
| 10–20 | 230–310 |
Do czego stosuje się keramzyt
Kruszywo keramzytowe wykorzystywane jest do produkcji lekkich betonów (keramzytobetonów) i zapraw ciepłochronnych. Keramzyt możemy znaleźć również w pustakach ściennych i stropowych, systemów kominowych oraz innych elementach budowlanych zarówno wielko-, jak i drobnowymiarowych. Granulki keramzytu stosuje się jako materiał termoizolacyjny (izolacje cieplne) i w systemach drenażu. Coraz częściej buduje się również w Polsce prefabrykowane domy z keramzytobetonu.
Najczęściej wykorzystuje się keramzyt do wykonywania izolacji podłóg na gruncie oraz ocieplania i drenażu ścian piwnicznych. Rzadziej stosowany jest do ocieplania stropów, stropodachów i dachów zielonych. Może służyć też do renowacji starych podłóg.
Keramzyt jest również szeroko stosowany poza budownictwem. Między innymi w: geotechnice, radiestezji i ogrodnictwie (jako podłoże do upraw bezglebowych oraz do pokrywania gruntów wokół krzewów i rabat kwiatowych).
Keramzyt wykorzystany jako izolacja może być użyty wielokrotnie. Dzięki temu, że nie traci on swoich właściwości wraz z upływem czasu.
Keramzyt jako izolacja cieplna podłogi na gruncie
Keramzyt ma wyższy współczynnik przewodzenia ciepła (λ - lambda) od styropianu, dlatego słabiej od niego izoluje termicznie. Dla największej frakcji keramzytu stosowanej właśnie jako izolacja - w stanie suchym λ wynosi 0,075 W/(mK), a dla styropianu to 0,04 W/(mK). Co to oznacza? Wyjaśnimy to na przykładzie – by zastąpić 10-centymetrową warstwę styropianu, musimy zastosować ok. 18-centymetrową warstwę ocieplenia z keramzytu. Koszt wykonania izolacji podłogi na gruncie z keramzytu może być jednak zbliżony lub nawet nieco niższy od izolacji ze styropianu, ponieważ zamiast podsypki piaskowej, podłoża betonowego i warstwy z płyt styropianowych robi się tylko warstwę zagęszczonego keramzytu. W zestawieniu z polistyrenem ekstrudowanym (XPS) porównanie cen wypada znacznie korzystniej dla keramzytu.
Izolacja termiczna ścian z keramzytobetonu
Ściany wzniesione z keramzytobetonu mają dobrą izolacyjność akustyczną. Bardzo dobrze zabezpieczają wnętrze domu przed hałasem pochodzącym z zewnątrz. Porowata struktura kulek keramzytu doskonale rozprasza i absorbuje fale dźwiękowe. Dzięki temu wnętrze domu jest ciche. Izolacyjność akustyczna ściany z keramzytobetonu o grubości 18 cm wynosi 46–50 dB (decybeli). **
