Dachy zielone. Koncepcja dachów pokrytych roślinnością

Dachami zielonymi nazywamy takie miejsca na konstrukcjach budynków, gdzie można podziwiać tereny zielone wraz z bogatą florą. Historia roślinności na szczytach różnych budowli sięga początków budownictwa. Przecież już nasi praprzodkowie okrywali szałasy zielenią. Taka koncepcja z czasem zanikała, by teraz wrócić w bardzo współczesnej formie. Dachy zielone mogą znajdować się na szczytach wieżowców, ale i na konstrukcjach domków jednorodzinnych – na dachach płaskich. Jednak w każdym przypadku, chcąc urządzić taki raj na dachu, trzeba zapoznać się z kilkoma podstawowymi zasadami i zagadnieniami.

Budowa (warstwy) dachu zielonego

Prawidłowo wykonany dach zielony musi być zbudowany z 6 odpowiednich warstw (od dołu):

• podłoże dachu zielonego – stanowi je górna przegroda pozioma domu (np. stropodach wykonany z betonu lub konstrukcji drewnianej).
• izolacja przeciwwodna – hydroizolację można zrobić np. z papy termozgrzewalnej.
• warstwa ochronna (geowłóknina) – zabezpiecza izolację przeciwwodną przed przerastaniem korzeni roślin na dachu zielonym.
• drenaż – może to być warstwa żwiru, keramzytu albo mat drenujących z tworzywa sztucznego. Zapewnia odbiór wody z warstwy roślinnej, kierując jej nadmiar do specjalnych odpływów.
• warstwa filtrująca – zabezpiecza drenaż przed zanieczyszczeniem.
• warstwa wegetacyjna – intensywnie przerośnięta korzeniami stanowi podłoże do rozwoju roślin. Odprowadza nadmiar wody lub magazynuje ją, gdy jest jej za mało oraz gromadzi powietrze i sole mineralne. Warstwy wegetacyjne wykonuje się zwykle z substancji pochodzenia mineralnego.

Zapamiętaj! Konstrukcja każdego dachu ma znaczący wpływ na układ warstw dachu zielonego. Na szczycie, gdzie termoizolacja znajduje się pod warstwą hydroizolacji, zielony dach wygląda inaczej niż w przypadku dachu odwróconego, w którym termoizolacja znajduje się na warstwie hydroizolacji.

Czytaj też: Ozdoby dachowe: jak urozmaicić wygląd dachu 

Rodzaje zielonych ogrodów na dachach

• użytkowany przez ludzi – przede wszystkim musi mieć dodatkowe zabezpieczenia np. bariery lub balustrady, dzięki którym stanie się miejscem bezpieczniejszym nie tylko dla osób dorosłych, ale co ważne, dla dzieci; wykonuje się na nim również ścieżki.
• nieużytkowany przez ludzi – ma znaczenie głównie izolacyjne dla danego budynku.

Typy upraw „zielonego raju"

Podstawą do założenia zielonego ogrodu na szczycie budynku jest odpowiedni dach. Ten musi być płaski, choć i dachy skośne, w niektórych przypadkach, można obsadzić zielenią. Przede wszystkim założenie ogrodu na dachu płaskim wymaga zastosowania właściwego podłoża, inaczej nie osiągniemy założonego celu.

Dlatego właśnie wyróżniamy dwa typy upraw:

• uprawa ekstensywna – podczas takiej uprawy roślinność zazwyczaj nie wymaga szczególnej pielęgnacji, a „podniebny raj" powstaje przez rozłożenie na dachu mat z zakorzenioną florą. Tu, najlepiej sprawdzą się mchy i różnego rodzaju trawy, które są odporne na warunki pogodowe i co ważne, można je sadzić na dachach skośnych. Wśród nich polecamy szczególnie:

1. wszelkiego rodzaju mchy,
2. czyściec wełnisty,
3. driakiew kaukaska,
4. krwawnik pospolity,
5. macierzanki,
6. rumianek pospolity,
7. trawy,
8. szczodrzeniec położony.

• uprawa intensywna – rośliny podczas takiej uprawy potrzebują szczególnej uwagi, bo dobrze pielęgnowane drzewka, krzewy mogą być naprawdę rewelacyjną ozdobą naszego dachu. Ale uwaga! Ten rodzaj upraw nie ma racji bytu na dachach skośnych. Rośliny wymagają większego nakładu pracy i lubią stanowiska słoneczne. Wśród nich popularne są między innymi:

1. sosny i świerki, te w odmianach karłowatych,
2. lebiodka pospolita,
3. liliowiec ogrodowy,
4. goździk siny,
5. jukka nitkowata,
6. lawenda wąskolistna,
7. rozchodnik okazały.

Dbaj o ogród na dachu

Rośliny to podstawowy element całego systemu, bez którego nie byłoby zielonego dachu. Wybór roślin jest ogromny. To normalne, że warunki na dachu są bardziej ekstremalne niż te w normalnych przydomowych ogrodach, dlatego o taki ogród powinniśmy dbać szczególnie. Przede wszystkim odpowiednia pielęgnacja zielonego ogrodu to jego dłuższa żywotność. Należy pamiętać o utrzymaniu wilgotności podłoża, bo zwykle powierzchnia dachu jest narażona na wysuszanie.

Zapamiętaj! Przynajmniej dwa razy w roku powinno się przeczyścić odpływy dachowe, wtedy nadmiar wody będzie bez przeszkód usuwany z dachu.

Czytaj również: Zwalcz zielony mech na dachu 

Zielony dach to głównie zalety, ale są i wady

Oprócz tego, że zielone dachy są rozkoszą dla oka, przyjemnością dla ciała, to w dodatku zalety dachów zielonych są naprawdę olbrzymie. Najważniejszą zaletą jest izolacja termiczna. Działa ona dwojako, zimą zabezpiecza budynek przed chłodem, latem od przegrzewania pomieszczeń od promieni słonecznych.

Obsadzenie dachu roślinnością poprawia mikroklimat poprzez wydzielanie tlenu i redukcji dwutlenku węgla oraz oczyszczanie powietrza z pyłów, kurzu i spalin. Rośliny bowiem tworzą specyficzny mikroklimat i oczyszczają powietrze atmosferyczne. Niekwestionowaną zaletą jest wchłanianie wody z opadów atmosferycznych, co jednocześnie odciąża kanalizację deszczową.

Jednak w tym miejscu wspomnieć należy o wadach dachów zielonych. Jedną z nich jest zapewne ich ciężar, przez co może cierpieć nieodpowiednio przygotowana konstrukcja budynku. No, i oczywiście cena. Bo budowa ogrodu na dachu może kosztować nawet 200–300 zł za metr kwadratowy. Dlatego właśnie popularność takich przedsięwzięć w Polsce, mimo że wzrasta z roku na rok, to jeszcze nie osiągnęła apogeum.

Zapamiętaj! Dach zielony jest sporo cięższy od np. pokrycia z gontów bitumicznych czy blachodachówki, dlatego pomysł jego powstania i wykonania trzeba koniecznie skonsultować z konstruktorem. W przeciwnym razie możemy narazić budynek na uszkodzenie, a siebie na zbędne straty finansowe.