Jak zachować zdrowy rozsądek podczas budowy domu. Poradnik

Przez ostatnie dwie dekady obserwowaliśmy wiele zmian niemal w każdej dziedzinie życia. Miały one również miejsce w budownictwie i zdecydowanie je zmieniły na lepsze.

– Po okresie dominacji w naszej przestrzeni miejskiej szarości i betonowych bloków z wielkiej płyty, popadli w zamiłowanie do krzykliwych, nierzadko wielokolorowych elewacji. W latach 90-tych przeżyliśmy boom na budowanie, w czasie którego inwestorzy wybierali głównie szybkie i najtańsze rozwiązania budowlane. A te niestety nie przekładały się na wysoką jakość i zrównoważone budownictwo. Od kilku lat, obserwujemy znaczną zmianę w myśleniu, postępowaniu inwestorów w naszym kraju – komentuje Mirosław Jaroszewicz, członek zarządu firmy Wienerberger. – Szukają przede wszystkim rozwiązań solidnych, ale i dedykowanych do budownictwa energooszczędnego. Niemałe znaczenie ma też estetyka, jak dany materiał wygląda teraz oraz jak będzie prezentował się po latach, poddawany działaniu wilgoci, wahań temperatury, itp.
Radzimy, czym powinien się kierować rozsądny inwestor?

Zdarza się, że wyprowadzając się z ciasnego mieszkania, planujemy budowę domu, który ma jakby zrekompensować lata spędzone w dwóch pokojach z kuchnią. Jednak nie sztuką jest mieć setki metrów niewykorzystanej przestrzeni, po której będzie hulał wiatr. Dom o powierzchni użytkowej, skrojonej na rzeczywiste potrzeby mieszkającej w nim rodziny to zdecydowanie krótszy proces inwestycyjny i niższe koszty budowy, dzięki czemu można łatwiej wygospodarować środki na wykończenie wnętrza. To też rozwiązanie bardziej energooszczędne, zwarta bryła i optymalny metraż to znacznie niższe koszty ponoszone na eksploatację, w tym rachunków za energię.

Na rynku dostępnych jest szereg katalogów i serwisów z gotowymi projektami domów. Główną zaletą takich projektów jest ich niska cena – dużo niższa od cen za projekty indywidualne oraz łatwy dostęp –projekt mamy praktycznie od ręki. Czasem jednak warto podjąć współpracę bezpośrednio z architektem. To rozwiązanie dla zamożniejszych inwestorów, którym zależy na wybudowaniu domu szytego na indywidualne potrzeby użytkowników i niepowtarzalnego z estetycznego punktu widzenia.

Gdy w trakcie budowy coś nie idzie po naszej myśli, to powinniśmy skonsultować się z architektem w sprawie ewentualnych zmian – bez względu na to, czy kupiliśmy projekt gotowy, czy indywidualny. Zmian nie należy wprowadzać na szybko, od tzw. ręki, przez murarzy czy dekarzy i przesuwać, docinać lub „łatać" na oko.

Przy wyborze wykonawcy naszego domu kierowanie się wyznacznikiem "oby jak najtaniej" nie jest właściwe Poszukiwania ekipy budowlanej należy rozpocząć ze znacznym wyprzedzeniem, najlepiej już zimą, bo tuż przed sezonem budowlanym najlepsi fachowcy mogą nie mieć już wolnych terminów. Zanim zdecydujemy się na współpracę, należy porozmawiać z przedstawicielem firmy murarskiej, czy dekarskiej i zapytać o doświadczenie, referencje od poprzednich inwestorów, a także certyfikaty i zaświadczenia dotyczące odbytych szkoleń z zakresu wykonawstwa, czy pracy z danym rozwiązaniem budowlanym.

Liczący się na rynku producenci materiałów budowlanych organizują szkolenia, aby nauczyć fachowców prawidłowego i sprawnego korzystania z najnowszych rozwiązań. Takie umiejętności to ograniczenie ryzyka powstania wad, ale także oszczędność, głównie na materiałach i późniejszych remontach. Jednocześnie ważna jest postawa osoby zarządzającej ekipą budowlaną. Stwierdzenia „wiem najlepiej" oraz „buduję tak o kilkudziesięciu lat", „nie potrzebne mi jakieś wymysły" raczej nie wróżą dobrze i najprawdopodobniej zakończą się usterkami.

Nawet najlepszy materiał budowlany nieprawidłowo zastosowany, nie będzie spełniał swojego zadania. Dlatego, warto pojawiać się regularnie na budowie, tak by zobaczyć, jak układane są kolejne warstwy cegieł czy jak postępują prace na dachu. Przy ceramicznej ścianie jednowarstwowej, która jest wyłącznie tynkowana, przez pierwszy etap budowy mury są odkryte i łatwo dostrzec niedoróbki. Szczególnie jeżeli są wymurowane na cienkowarstwową, suchą zaprawę. Prawidłowo wykonane ściany są czyste i jednolite.

Newralgicznymi punktami, jeżeli chodzi o wykonawstwo są również narożniki i nadproża, czyli miejsca osadzania drzwi i okien. Te drugie gdy nie są właściwie wykonane i zaizolowane, stanowią punkty (tzw. mostki termiczne), przez które potem ucieka ciepło z domu.

Jednak, chyba jeszcze większej precyzji i uwagi, wymaga budowa dachu. Nieprofesjonalne ułożenie pokrycia, czy nie zadbanie o odpowiednie wykończenie miejsc styku połaci, może zakończyć się w przyszłości poważnymi usterkami. Niestety, złożoność konstrukcji dachowej, powoduje, że do weryfikacji wykonania niezbędna jest fachowa wiedza techniczna i doświadczenie. Dlatego, ważne jest, żeby wybrać godną zaufania firmę dekarską, z którą przed rozpoczęciem prac podpisze się umowę. Powinny się w niej znaleźć: szczegółowy zakres wszystkich zalecanych prac, koszt każdej usługi oraz termin rozpoczęcia i zakończenia robót budowlanych. Trzeba także zastrzec konsekwencje i stopień odpowiedzialności firmy za przekroczenie terminów z umowy, czy zniszczenie materiałów, na przykład poprzez niewłaściwy ich montaż. Coraz częstszą praktyką jest też udzielanie przez firmę dekarską gwarancji na wykonany dach oraz rabatów na jego przeglądy w kolejnych latach. Zatem warto dopytać wybraną ekipę, czy także takie usługi znajdują się w ich ofercie.

Warto wybierać produkty znanych, sprawdzonych producentów, posiadających historię. Wieloletnie doświadczenie, badania i ciągłe udoskonalanie produktu są dla inwestora gwarancją, że nie ma do czynienia z sezonowym pomysłem, a produkt jest przetestowany przez użytkowników. 

Wybierając materiał na ściany należy kierować się takimi kryteriami, jak: trwałość, zdrowie i komfort zamieszkania oraz parametry cieplne. Dlatego też, coraz popularniejsza staje się technologia budowy ścian jednowarstwowych. Bardzo ciepłe materiały konstrukcyjne (np. z ceramiki poryzowanej lub z betonu komórkowego) umożliwiają rezygnację z miękkiej warstwy zewnętrznego docieplenia, przez co mury są solidniejsze.

Dach stanowi ochronę dla domu – od zewnątrz przed działaniem niekorzystnych warunków atmosferycznych, a od wewnątrz przed uciekaniem ciepła oraz gromadzeniem się wilgoci na poddaszu. By mógł pełnić te wszystkie funkcje należy budować go starannie i z solidnych materiałów. Dlatego warto postawić na rozwiązania systemowe – przemyślane od materiałów do wstępnego krycia, po wykończenie kalenicy – każdy element jest dopasowany i dostosowany do całości. Decydując się na rozwiązanie systemowe, ma się też pewność, że poza dachówką podstawową, dostępne są również do niej akcesoria, które są niezbędne by dach był kompletny (dachówki szczytowe, gąsiory, trójniki, kominki itd.). Ponadto, w ofercie jest szereg rozwiązań ułatwiających prawidłową konstrukcję dachu, m.in. samoprzylepne taśmy uszczelniające, które zabezpieczają miejsca styku połaci, czy membrany dachowe, które układa się, jako warstwę wstępnego krycia. Z zewnątrz doskonale chronią przed wdzieraniem się wody, a ze strony poddasza przepuszczają ewentualne nadmiary wilgoci, gromadzące się w szczególności w łazience, czy kuchni.