Fundamenty tradycyjne, lekkie, czy płyta fundamentowa? Kiedy wybrać które rozwiązanie

Rodzaj i wielkość fundamentów muszą być dobrane odpowiednio do ciężaru budynku, a także rodzaju podłoża. Tylko wtedy mogą spełniać swą podstawową rolę, jaką jest przenoszenie na grunt wszystkich obciążeń budynku.

Zdarza się, że grunt w poziomie posadowienia nie nadaje się do tego, by bezpośrednio na nim posadowić budynek. Wówczas w grę wchodzi fundamentowanie pośrednie, czyli takie, które sięga głębiej, do warstwy nośnej gruntu (fundamenty podparte) albo fundamenty zawieszone w słabym gruncie, utrzymujące się dzięki tarciu gruntu o ścianki boczne fundamentu. W budownictwie jednorodzinnym takie rozwiązania stosuje się dość rzadko. Jeśli zaś grunt nie budzi zastrzeżeń, budujemy fundamenty posadowione bezpośrednio na podłożu (ławy, stopy, płyty, skrzynie i ruszty fundamentowe).

Często stosowanymi w budownictwie jednorodzinnym, znacznie różniącymi się między sobą rodzajami fundamentów są ławy fundamentowe, płyty fundamentowe, a także lekkie fundamenty słupowe.

Stan zero
Porównując koszt i czasochłonność różnych technologii budowania fundamentów, za punkt odniesienia w budynkach bez piwnic można przyjąć stan zero, czyli moment ukończenia wszystkich robót ziemnych, konstrukcyjnych oraz izolacyjnych związanych z elementami budynku zagłębionymi w gruncie. Porównanie kosztów, jakie poniesie inwestor do tego momentu zdecydowanie wypada na korzyść płyty fundamentowej.

Przeczytaj również: Fundamenty i stropy domu. Bezpieczeństwo i sposób wykonania elementów kluczowych dla konstrukcji domu

Wylewane z betonu ławy z wzniesionymi na nich ścianami fundamentowymi, to rozwiązanie najczęściej chyba stosowane dziś w budownictwie jednorodzinnym. Choć można jeszcze spotkać na niektórych budowach ławy budowane z cegieł lub bloczków, to zdecydowanie rzadziej. Ławy wylewane w deskowaniu lub bezpośrednio do gruntu powinny zostać wykonane z dobrej jakości betonu, tym lepszej, im większy ciężar budynku mają utrzymywać i w im trudniejszych warunkach przyjdzie im egzystować (np. wysoki poziom wód gruntowych). W budownictwie jednorodzinnym stosuje się najczęściej beton C12/15 (dawniej B15). Ławy mają na ogół przekrój prostokąta, rzadziej kwadratu o szerokości 60-80 cm i wysokości 30-140 cm, w zależności od poziomu przemarzania gruntu w danej strefie klimatycznej. Zbrojone są zazwyczaj czterema prętami stalowymi. Im większe obciążenia fundamentu i słabsze podłoże, tym większe wymiary ławy. W trudnych warunkach zwiększa się jej wysokość albo szerokość, stosując konstrukcję żelbetową z dodatkowym zbrojeniem poprzecznym.

Inwestorzy budujący dom systemem gospodarczym decydują się często na wznoszenie ław i ścian fundamentowych z pustaków zasypowych układanych na sucho lub murowanych. Podłożem pod taki fundament jest warstwa chudego betonu. Zbrojenie z dwóch prętów o średnicy 12 mm ze stali gładkiej lub żebrowanej powiązanych strzemionami średnicy 6 mm układa się na spodzie oraz wierzchu ławy fundamentowej. Na koniec otwory w pustakach zasypowych wypełnia się betonem lub keramzytobetonem.

Kiedy warto je stosować?
Ławy fundamentowe z wzniesionymi na nich ścianami fundamentowymi to najbardziej powszechne rozwiązanie stosowane w tradycyjnym budownictwie jednorodzinnym, w technologii murowanej, wszędzie tam, gdzie podłoże zapewnia odpowiednią nośność. Ze względu na działanie wód gruntowych, nawet występujących okresowo, niezwykle ważne jest zastosowanie hydroizolacji, która ochroni fundament przed niszczeniem.

W odróżnieniu od ław i ścian fundamentowych, płytę można zastosować również na gruntach o słabej nośności. Technologia ta polega na zdjęciu warstwy humusu z podłoża, ułożeniu i zagęszczeniu warstwy podkładowo-drenażowej ze żwiru lub grubego piasku, a następnie wylaniu płyty podkładowej z izolacją przeciwwilgociową, rozłożeniu zbrojenia i wykonaniu betonowej płyty fundamentowej. Zbrojenie powinno się wykonać od spodu i z góry, a grubość zasadniczej płyty pod dom jednorodzinny wynosi na ogół 18-30 cm. Dodatkowego zbrojenia wymagają odcinki płyty, na których staną ściany nośne budynku. Izolacja przeciwwilgociowa nie jest konieczna, jeśli płytę wykonujemy z wodoodpornego betonu. Z kolei izolację termiczną można położyć pod płytą albo już na niej.

Kiedy warto je stosować?
W porównaniu z ławami i ścianami fundamentowymi, to rozwiązanie ma kilka niebagatelnych zalet. Po pierwsze skraca czas budowy i to co najmniej o dwa tygodnie, ze względu na znacznie mniejszy zakres prac i szybkość schnięcia (już w 4-7 dni po wylaniu, na płycie można wznosić ściany). Kolejny plus to obcięcie kosztów. Poza tym płyta nadaje się doskonale na grunty o słabszej nośności, bez konieczności wykonywania fundamentów pośrednich, dzięki temu, że ciężar budynku rozkłada się równomiernie na całą powierzchnię. Wylewając płytę, prócz fundamentu otrzymujemy od razu podłogę pierwszej kondygnacji domu, w której można zamontować ogrzewanie używane już w trakcie budowy domu.

Przeczytaj też: Izolacja termiczna budynków

Domy budowane w technologii szkieletowej, drewniane, czy z izolacyjnych paneli strukturalnych mają o wiele mniejszy ciężar niż tradycyjne murowane nawet z lekkich bloczków betonu komórkowego. Dlatego możemy zaoszczędzić tu na fundamentach, bo przenoszone na nie obciążenia są o wiele mniejsze. Tutaj mamy do wyboru trzy rozwiązania: ławy fundamentowe, ale o wiele węższe i niższe niż pod dom murowany, płytę fundamentową lub lekkie i oszczędne fundamenty słupowe. Na zagłębionych w gruncie krótkich i gęsto rozstawionych słupach bez stóp ułożone są belki podwalinowe, na których opiera się budynek. Dolna część słupów na ogół betonowana jest bezpośrednio w gruncie, a górna w deskowaniu.

Kiedy warto je stosować?
Słupy sprawdzą się tam, gdzie warunki gruntowo-wodne są nie najlepsze, a planowany budynek ma mieć niewielki ciężar. Dobrym rozwiązaniem pod lekkie domy drewniane jest również płyta, która daje idealnie równe podłoże.

Warto przeczytać: Domy szkieletowe, a zagrożenie pożarem, wiatrem i powodzią