Dopłaty do czynszu – gdzie i jak się o nie starać? Komu przysługuje dodatek mieszkaniowy?

Dodatek mieszkaniowy to świadczenie wypłacane przez gminę, o które starać się mogą osoby mające trudności z opłatami za czynsz. Przysługuje tylko tym, którzy spełnią rygorystyczne wymagania zapisane w ustawie o dodatkach mieszkaniowych. By móc złożyć wniosek o przyznanie dodatku mieszkaniowego trzeba spełnić podstawowe warunki, czyli:

• należy uzyskiwać dochód w wysokości wskazanej w ustawie,
• trzeba posiadać mieszkanie o określonej w ustawie powierzchni normatywnej,
• należy posiadać tytuł prawny do lokalu (przy czym tytuł prawny to nie tylko własność nieruchomości, ale również m. in. spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, a także umowa najmu lokalu mieszkalnego).

Jaki dochód kwalifikuje do przyznania dodatku mieszkaniowego?

Największy wpływ na prawo do otrzymywania dodatku mieszkaniowego ma wysokość najniższej emerytury. Ta od marca 2020 roku wynosi 1 200 złotych. To ważne, bowiem do dodatku prawo mają osoby tworzące gospodarstwa domowe, w których średni miesięczny dochód na członka gospodarstwa  (uzyskany przez trzy miesiące poprzedzające datę złożenia wniosku) nie przekracza 175 procent tej kwoty, a więc obecnie – 2 100 złotych. Dotyczy to osoby mieszkającej samotnie. Jeśli dodatek ma być wypłacony dla gospodarstwa domowego wieloosobowego, średni dochód musi być niższy i wynieść nie więcej niż 125 procent najniższej emerytury, a więc obecnie 1500 złotych na osobę.

Przeczytaj również: Dlaczego lepiej nie spóźnić się z podatkiem od nieruchomości 

Po przekroczeniu tych kwot, o ile kwota nadwyżki nie przekroczy wysokości mieszkaniowego dodatku, ten nie jest wstrzymywany, a jedynie proporcjonalnie pomniejszany o nadwyżkę. Ważne –  do dochodu nie wlicza się jednak między innymi świadczenia wychowawczego, tzw. 500+, „becikowego", zasiłków pielęgnacyjnych, dodatku energetycznego, zasiłków okresowych z pomocy społecznej czy dodatków dla sierot zupełnych.

Dopłaty do czynszu a normatywna powierzchnia mieszkania

Niestety, dopłaty do czynszu nie należą się na całą powierzchnię mieszkania, a jedynie powierzchnię normatywną. Oznacza to, że na przykład singiel posiadający lokal o powierzchni 60 metrów kwadratowych nie otrzyma dopłaty do czynszu na każdy metr powierzchni. Dla jednej osoby bowiem powierzchnia normatywna wynosi tylko 35 metrów kwadratowych. Dla dwóch to 40 mkw., dla 3 – 45 mkw., dla 4 – 55 mkw., a powierzchnia normatywna dla gospodarstwa domowego składającego się z 5 osób wynosi 65 mkw. Każda kolejna osoba w gospodarstwie domowym zwiększa powierzchnię normatywną o 5 metrów. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy w lokalu objętym dopłatami zamieszkuje osoba niepełnosprawna, która porusza się na wózku albo wymaga zamieszkiwania w oddzielnym pokoju, na co wskazuje orzeczenie powiatowego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności - wtedy powierzchnię normatywną zwiększa się o 15 metrów kwadratowych.

Warto wiedzieć, że gmina zanim wyda decyzję o przyznaniu dodatku ma prawo przeprowadzić wywiad środowiskowy, a także zażądać oświadczenia majątkowego. Odmowa złożenia takiego dokumentu będzie powodem do odrzucenia wniosku o przyznanie dodatku mieszkaniowego. Od decyzji gminy można się odwołać, a sprawa trafi do Samorządowego Kolegium Odwoławczego.

Kilka miast z dopłatami do czynszów

Nieco inne możliwości dopłat do czynszu daje udział w mieszkaniowym programie „Mieszkanie na Start". Niestety liczba samorządów, które podpisała już umowy z Bankiem Gospodarstwa Krajowego na stosowanie dopłat jest niewielka. Obecnie (stan na marzec 2020 roku) o dopłaty starać się mogą mieszkańcy Wałbrzycha, Torunia, Gdyni, Konina, Białej Podlaskiej i Kępna.

–  Miesięczna kwota dopłat jest zależna od liczby osób w gospodarstwie domowym oraz od wielkości zajmowanego mieszkania – informuje Toruńskie Towarzystwo Budownictwa Społecznego, które bierze udział w programie. – Ulega ona zmianom wraz ze zmianą wskaźnika przeliczeniowego kosztu odtworzenia metra kwadratowego powierzchni użytkowej budynków mieszkalnych w województwie kujawsko-pomorskim. W Toruniu aktualnie miesięczna wysokość dopłaty do czynszu wynosi 6,74 zł za metr kwadratowy powierzchni normatywnej lokalu mieszkalnego. W przypadku wynajmowania mieszkań o powierzchni mniejszej niż powierzchnia normatywna, dopłata zostanie zmniejszona proporcjonalnie do zajmowanej powierzchni

Także w tym wypadku liczy się powierzchnia normatywna i poziom zarobków w gospodarstwie domowym. Na przykład w Toruniu poziom dopłat kształtuje się następująco. Gdy liczba osób w gospodarstwie domowym wynosi 1 (powierzchnia normatywna to 20 mkw.) dochód nie może wynieść więcej niż 4585 złotych. Gdy w gospodarstwie zamieszkują dwie osoby (powierzchnia normatywna zwiększa się – wynosi 35 metrów kwadratowych), a maksymalny dochodów może wynieść 6419 zł. W przypadku trzech osób to odpowiednio 50 mkw. i 8253 zł, a dla gospodarstwa zamieszkiwanego przez 4 osoby to 65 mkw. i dochód nie wyższy niż 10 087 złotych. Maksymalna dopłata do czynszu wynosi 134,7 dla jednej osoby, 235 zł 73 dla gospodarstwa dwuosobowego, 336 zł dla trzyosobowego i 437 zł dla gospodarstwa domowego zamieszkiwanego przez cztery osoby.

Dopłaty do mieszkań maksymalnie na 15 lat

Choć dopłata przyznawana jest na 15 lat, to co roku jej poziom może się zmieniać. Tak stanie się na przykład wtedy, gdy liczba domowników zwiększy się albo zmniejszy lub też zmieni się poziom dochodów. Możliwa jest również zmiana wskaźnika przeliczeniowego kosztu odtworzenia metra kwadratowego powierzchni użytkowej budynków w danym województwie. To bardzo istotny czynnik kształtujący poziom dopłat. Na przykład w pierwszym kwartale tego roku wartość wskaźnik dla gmin województwa opolskiego (które nie sąsiadują bezpośrednio z Opolem) wynosiła 3272 złotych (najniższy wskaźnik w Polsce), podczas gdy w Warszawie wskaźnik ten osiągnął poziom 6202 złotych.