Beton w architekturze i aranżacji wnętrz (ZDJĘCIA)

Nie każdemu podoba się modernizm czy architektura przemysłowa z jej surową prostotą. W tym wypadku jednak użycie betonu wcale nie oznacza automatycznego wpisania się w jedną z tych stylistyk. Płyty betonowe połączone z drewnem czy modnymi ostatnio zielonymi ścianami, zmienią swój charakter. To dlatego warto eksperymentować z betonem.

Moda na surowy beton nie jest nowa. Elewacje z betonu odkryli dla architektury moderniści, głoszący hasła „szczerości materiału". Tak samo uważali architekci okresu historyzmu. Oni jednak jeszcze nie mieli betonu do dyspozycji. Jednym z kluczowych elementów rozwoju była wybudowana w 1952 roku Jednostka Marsylska autorstwa Le Corbusiera. W tym budynku nawet układ desek szalunkowych był projektowany tak, aby osiągnąć rysunek na betonowej elewacji.

Jednostka Marsylska zapoczątkowała eksponujący betonowe elementy elewacji odłam modernizmu, czyli brutalizm. Tutaj elementy konstrukcyjne miały być pozostawiane w stanie surowym, wynikającym jedynie z technologii wykonania, bez dodatkowych wykończeń. Postawione jako kontrast do modernistycznych gładkich powierzchni, surowe i chropowate płaszczyzny zachwycały. Przykładem brutalistycznej architektury był nieistniejący już katowicki dworzec kolejowy. Płyty betonowe połączone z drewnem i szkłem też zmieniają charakter.

Poczytaj też: Beton architektoniczny 

Inną formą wykorzystania betonu była prefabrykacja. Wiązała się z nurtem późnego lub powojennego modernizmu. Znamy tzw. wielką płytę, która raczej nam się nie podoba. Wiąże się to najczęściej ze skojarzeniami - komunizmem i partackim wykonaniem, a nie bezpośrednio z architekturą. Efektem prefabrykacji jest też osiedle przy placu Grunwaldzkim we Wrocławiu autorstwa Jadwigi Grabowskiej–Hawrylak. Zostało ono wybudowane w latach 1967–1975. Są tu wszystkie możliwości kształtowania elementów betonowych.

Moda na beton i prostotę przeminęła chwilowo po zmianach ustrojowych w Polsce pod koniec lat osiemdziesiątych minionego wieku. Zachłysnęliśmy się kolorem, nowymi materiałami i aranżacjami. W światowej architekturze pojawił się prąd nazywany postmodernizmem. Teraz betonowe płaszczyzny zwracają uwagę na architekturę przemysłową, np. lofty. Modna jest ceglano–stalowa architektura końca XIX wieku i modernistycznym miastem, czyli maszyną z betonem i szkłem.

Pojawia się jednak problem: o ile we wnętrzach surowe, przemysłowe materiały można stosować bez ograniczeń, o tyle elewacje odczuwają skutek pewnego zderzenia. W ciągu ostatnich dwóch dekad estetyka w architekturze zderzyła się z ekonomią, ekologią i energooszczędnością. Pozostawienie surowej, betonowej fasady w nowym budynku nie wchodzi już w grę ze względu na obowiązujące przepisy. Konieczność utrzymania niskich współczynników przenikania ciepła wymusza okładanie fasad grubą warstwą izolacji termicznej. Z punktu widzenia ekonomii użytkowania budynków jest to prawidłowe, ale jeśli chodzi o kształtowanie fasad, już komplikuje sprawę. Jeżeli jednak nie możemy pokazać w elewacji konstrukcji z surowego betonu, możemy wykorzystać zalety ściany osłonowej i technologii fasady wentylowanej.

Warto też wiedzieć: Żelbet na budowie i jego historia 

Te są znane od dawna. Technika mocowania stosowana np. do elewacji z kamienia nie wymaga żadnych modyfikacji. Używa się do tego łączników stalowych, mocowanych do tzw. podkonstrukcji. W przeciwieństwie do płyt kamiennych, betonowe mogą mieć dowolne kształty i podziały. Już na etapie produkcji można zdecydować o ich wielkości, fakturze, kolorze. Te stanowią natomiast możliwości, o których architektom modernistycznym nawet się nie śniło, a brutaliści najprawdopodobniej okrzyknęliby je złem największym.

Popularne są długie serie powtarzalnych elementów. Zainteresowaniem cieszą się także pojedyncze, osobno kształtowane fragmenty. Sposób produkcji betonowych płyt elewacyjnych umożliwia precyzyjne wykonanie elementów. Dzięki temu mamy możliwość wykonania nawet skomplikowanych połączeń. Ma to dwie główne zalety. Pierwsza to estetyka. Pozwala na dowolne kształtowanie zestawień nie tylko z materiałami o stosunkowo niskich wymaganiach wymiarowych, jak np. drewno, ale też z wymagającym dokładności szkłem. I nie mówimy tu o styku po linii prostej, dosyć łatwym do uzyskania, ale o skomplikowanych liniach łamanych lub krzywych.

Modne są także elementy ażurowe. To oznacza wykorzystanie betonowych płyt jako balustrady lub osłony umieszczane przed przeszkleniami. Druga z zalet to taka, że kształtowanie betonowych płyt elewacyjnych upraszcza wykonanie styku elewacji np. ze schodami czy osadzenie w niej drobnych elementów, np. oświetlenia.

A to ciekawe: Jak uzyskuje się beton mrozoodporny 

Jednocześnie takie rozwiązanie zapewnia inne zalety warstwowych elewacji wentylowanych. Są to doskonałe parametry termiczne, rozdział funkcji poszczególnych warstw ściany zewnętrznej. Ma być przecież estetycznie. Istotna jest też ochrona elementów struktury przed uszkodzeniami mechanicznymi. Ważna jest trwałość i łatwość utrzymania w czystości. Kolejny atut stanowi powtarzalność. Znając dokładny skład mieszanki betonowej do wykonania płyt, mamy możliwość perfekcyjnego odtworzenia dowolnego elementu, który z czasem na budynku się zniszczy.