10 tys. tanich mieszkań na wynajem w budowie co roku? Ambitne plany Krajowego Zasobu Nieruchomości. „Jest to całkowicie realne”

Krajowy Zasób Nieruchomości to państwowa instytucja utworzona w 2017 r. w celu realizacji rządowej polityki mieszkaniowej. Do jej zadań należy m.in. gospodarowanie gruntami pod budownictwo mieszkaniowe i wchodzenie z gminami w spółki znane jako Społeczne Inicjatywy Mieszkaniowe w celu budowy niedrogich mieszkań na wynajem. Jak się okazuje, KZN ma ambitne plany.

– W ramach programu Społecznych Inicjatyw Mieszkaniowych planujemy budować nawet 10 tys. mieszkań rocznie, co uczyniłoby nas największym deweloperem w Polsce. Za kilka lat jest to całkowicie realne – mówi cytowany przez bankier.pl Arkadiusz Urban, prezes KZN.

Jak wyjaśnia, chodzi o tzw. mieszkania społeczne, czyli lokale na wynajem o umiarkowanych czynszach, przeznaczone dla osób, które zarabiają dość, by płacić za najem, ale za mało, żeby kupić nieruchomość. Dziś takie osoby mają bardzo ograniczone możliwości – nie mogą np. starać się o mieszkanie komunalne z powodu zbyt wysokich dochodów. SIM-y dadzą im szansę na uzyskanie dachu nad głową.

Spółki SIM działają na zasadzie współpracy między Skarbem Państwa (reprezentowanym przez KZN) a gminą. Dzięki utworzeniu SIM gmina może m.in. uzyskać grunt pod budowę mieszkań oraz zaciągnąć atrakcyjny kredyt w Banku Gospodarstwa Krajowego na nawet 80 proc. kosztów przedsięwzięcia.

SIM-y są też atrakcyjne dla osób marzących o mieszkaniu, gdyż czynsz w mieszkaniu społecznym może być nawet o połowę niższy niż rynkowy.

– Umowa z SIM może jedynie obligować do wniesienia partycypacji w wysokości do 30 proc. kosztów budowy lokalu mieszkalnego – wyjaśnia rząd na gov.pl. – [Jest też – przyp. red.] możliwość zmiany umowy najmu na umowę najmu z dojściem do własności (uzyskanie własności mieszkania w perspektywie lat).

Obecnie KZN tworzy 30 spółek SIM z 350 gminami, jednak potencjalnie liczby te mogłyby być znacznie wyższe – jak ocenia prezes KZN, współpraca mogłaby objąć nawet 1200 gmin.

Budowa przez KZN nawet 10 tys. lokali rocznie mogłyby znacząco poprawić dostępność tanich mieszkań na wynajem w Polsce. Pozostaje jednak pytanie, czy plany te faktycznie uda się zrealizować. Podobnie ambitne były w końcu cele programu Mieszkanie Plus, który poniósł porażkę – jak podawała w październiku 2021 r. Najwyższa Izba Kontroli, z zapowiadanych w Mieszkaniu Plus 100 tys. mieszkań zrealizowano tylko 15 tys., a kolejne 20,5 tys. było w budowie.

Czy z SIM-ami będzie inaczej? Póki co współpraca z gminami układa się lepiej niż przy Mieszkaniu Plus. Warto jednak pamiętać, że KZN nie zawsze dobrze radził sobie z realizacją wyznaczonych celów. Jak pisała jesienią ubiegłego roku NIK:

– Od początku funkcjonowania KZN do czasu zakończenia kontroli (30 czerwca 2021 r.) do Zasobu przejęto 150 nieruchomości (...) spośród planowanych w tym okresie 271 nieruchomości, co stanowiło 55 proc. planu.

Kontrolerzy NIK zwracają jednak uwagę, że problemy KZN wynikały m.in. z braku odpowiednich regulacji prawnych oraz z niechęci do współpracy ze strony innych podmiotów. Nad KZN nie sprawowano też należytego nadzoru. Po zmianach prawnych w grudniu 2020 r. większość z tych przeszkód zniknęła i działalność KZN ruszyła pełną parą.

– W ocenie NIK, Krajowy Zasób Nieruchomości realizował swoje zadania pomimo braku stabilności warunków prawnych i organizacyjnych, a przede wszystkim przy zmieniających się regulacjach ustawowych – przyznaje NIK.