Zmiany w ustawie o wspieraniu termomodernizacji i remontów. Skorzystają m.in. bloki z wielkiej płyty

Ustawa o wspieraniu termomodernizacji i remontów została znowelizowana. 23 stycznia 2020 r. Sejm prawie jednogłośnie przyjął nowe przepisy, które mają ułatwić Polakom korzystanie ze środków Funduszu Termomodernizacji i Remontów. Z kolei 31 stycznia zmiany zaakceptowała senacka Komisja Infrastruktury. Zmiany w prawie powinny ucieszyć przede wszystkim samorządy, które otrzymają pomoc przy remontowaniu budynków komunalnych. Na nowelizacji przepisów skorzystają także właściciele bloków z wielkiej płyty.

Celem zmian w ustawie jest poprawa warunków mieszkaniowych Polaków, przede wszystkim dzięki finansowym zachętom do przeprowadzania prac termomodernizacyjnych oraz remontowych. Autorzy nowych przepisów zakładają, że pozwolą one do 2030 r. zmniejszyć liczbę osób mieszkających w warunkach substandardowych z 5,3 mln do 3,3 mln. Dzięki polepszeniu stanu technicznego budynków mieszkalnych oraz zwiększeniu ich efektywności energetycznej mają również zmniejszyć się problemy ze smogiem. Nowe przepisy wejdą w życie po 30 dniach od ogłoszenia ustawy.

Zobacz: Prawo budowlane znowelizowane. Czy w końcu znikną absurdy?

Zmiany były konieczne, ponieważ po przeanalizowaniu dotychczasowego funkcjonowania Funduszu Termomodernizacji i Remontów urzędnicy znaleźli aż sześć obszarów, które wymagały poprawek. Chodziło przede wszystkim o:

• wspieranie remontów i termomodernizacji bloków z wielkiej płyty,
• wsparcie gmin przy remontowaniu i ocieplaniu budynków komunalnych,
• zachęcenie Polaków do przeprowadzania kompleksowej termomodernizacji (wraz z przejściem na odnawialne źródła energii),
• ułatwienie dostępu do premii termomodernizacyjnej i remontowej,
• poszerzenie dostępu do premii kompensacyjnej,
• wprowadzenie drobnych poprawek usprawniających działanie systemu dofinansowań.

Poniżej omawiamy szczegółowo najważniejsze zmiany.

Choć ogólny stan techniczny bloków z wielkiej płyty jest zaskakująco dobry (co wykazało w 2018 r. badanie Instytutu Techniki Budowlanej), pewną obawę budzą stalowe kotwy łączące warstwę konstrukcyjną ściany z warstwą fakturową. Ponieważ elementy te mają już sporo lat, przed położeniem na bloku warstwy ocieplenia powinno się je wymienić na nowe albo zamontować dodatkowe kotwy. Przegłosowane zmiany w ustawie mają to ułatwić.

Po wejściu w życie nowych przepisów właściciele budynków z wielkiej płyty będą mogli się ubiegać o pokrycie 50 proc. kosztów wykonania opisanych wyżej prac wzmacniających. Tak wysokie dofinansowanie powinno zachęcić zarządców bloków do termomodernizacji i znacząco zmniejszyć ryzyko, że przez przeciążone kotwy z bloków zaczną odpadać elementy.

Dofinansowaniem objęto pełny zakres czynności niezbędnych do wzmocnienia elewacji: wykonanie dokumentacji technicznej, zakup materiałów oraz przeprowadzenie robót. 

Gminy już od dawna mogły ubiegać się o premię termomodernizacyjną czy remontową, jednak przepisy były tak sformułowane, że było to dla samorządów mało opłacalne. Obecnie ma się to zmienić, co powinno ułatwić remontowanie budynków wielorodzinnych, w których znajdują się lokale wchodzące w skład mieszkaniowego zasobu gminy.

Przeczytaj: Czynsz za mieszkanie komunalne jest za wysoki? Oto 4 rozwiązania

Gminy będą mogły odtąd ubiegać się o premię remontową w wysokości 50 proc. wartości przedsięwzięcia. Co więcej, jeśli budynek komunalny jest objęty ochroną konserwatorską (a tak jest w przypadku wielu kamienic mieszkalnych), gmina będzie mogła otrzymać wsparcie w wysokości 60 proc. wartości przedsięwzięcia.

Do tej pory większość Polaków sięgających po rządową pomoc przy termomodernizacji przeprowadzała tylko podstawowy zakres prac. Tymczasem najlepsze efekty daje termomodernizacja kompleksowa, czyli połączona z wymianą systemu grzewczego na taki, który wykorzystuje odnawialne źródła energii. Ponieważ jednak jest to drogie przedsięwzięcie, decydowało się na to niewiele osób.

Do przeprowadzania kompleksowych prac ma teraz zachęcać wyższa premia termomodernizacyjna. Każdy, kto przeprowadzi termomodernizację, a jednocześnie zamontuje system fotowoltaiczny albo turbinę wiatrową, będzie mógł skorzystać z premii w wysokości nie 16, a 21 proc. wartości przedsięwzięcia.

Dzięki nowelizacji ustawy poszerzy się również lista podmiotów uprawnionych do ubiegania się o premię remontową. Do tego grona dołączą m.in. wspólnoty mieszkaniowe z większościowym udziałem gminy, które do tej pory nie mogły z państwowego dofinansowania skorzystać.

Nastąpią również zmiany w sposobie naliczania premii termomodernizacyjnej oraz remontowej – zasady mają zostać uproszczone. Ma się także zwiększyć dostępność premii kompensacyjnej, przeznaczonej dla osób realizujących przedsięwzięcie remontowe lub remont budynku mieszkalnego.

Sprawdź: Remont mieszkania. Jak najtaniej go przeprowadzić?

Warto dodać, że omówione tu nowe przepisy związane z termomodernizacją to nie koniec zmian, jakie planuje rząd. W Ministerstwie Rozwoju trwają już bowiem prace nad kolejną nowelizacją Ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów. Tym razem chodzi przede wszystkim o stworzenie Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków oraz usprawnienie programu „Stop Smog".

W Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków gromadzone będą informacje na temat urządzeń grzewczych montowanych w domach i mieszkaniach, co ma m.in. pomóc w wykrywaniu szkodliwych dla środowiska „kopciuchów". Z kolei planowane zmiany w programie „Stop Smog" mają ułatwić właścicielom domów jednorodzinnych wymianę źródeł ciepła na bardziej ekologiczne, w czym pośredniczy gmina.

– Gmina, na podstawie spełnionych kryteriów i porozumienia podpisanego z Ministerstwem Rozwoju, może otrzymać aż do 70 proc. refundacji środków z Funduszu Termomodernizacji i Remontów na przeprowadzenie działań modernizacyjnych w budynkach jednorodzinnych –  przypomina dr inż. Konrad Witczak, ekspert ds. zrównoważonego rozwoju z firmy ROCKWOOL Polska. – Pozostałe 30 proc. środków na inwestycję gmina musi zarezerwować ze środków własnych, uwzględniając ewentualnie wkłady własne od właścicieli budynków. Maksymalny wkład własny właścicieli nie może przekroczyć 10 proc. inwestycji.

Jeśli planowane zmiany wejdą w życie, samorządy będą mogły łatwiej wziąć udział w programie, ponieważ złagodzeniu ulegnie jeden z warunków uczestnictwa. Dotąd gminy musiały wykazać, że w objętych programem budynkach średnia redukcja zapotrzebowania na energię cieplną wyniesie 50 proc. Po zmianach wystarczy redukcja zapotrzebowania na energię o 30 proc.

Dla właścicieli domów jednorodzinnych planowane zmiany oznaczają, że dofinansowanie na termomodernizację w ramach programu „Stop Smog" łatwiej będzie uzyskać. Co więcej, środki pieniężne będzie można otrzymać na szerszy niż dotąd zakres prac.

– Za pozytywne zmiany w nowelizacji na pewno należy uznać ułatwienia w finansowaniu robót, które muszą być przeprowadzone przy okazji termomodernizacji – ocenia Witczak. – Przykładem może być wymiana poszycia dachowego lub nawet konstrukcji dachu przy okazji jego docieplania. Rozbudowany został też katalog przedsięwzięć niskoemisyjnych objętych wsparciem: projekty budowlane, serwis, nadzór, co pozwoli ułatwić gminom i inwestorom realizację tych projektów.

Na razie nie wiadomo jeszcze, kiedy ta kolejna nowelizacja przepisów miałaby wejść w życie. Na razie projekt zmian znajduje się na etapie konsultacji.