Spis treści
Ogrody biblijne w Polsce
Ogrody inspirowane Biblią, w których sadzone są rośliny wymienione w Starym i Nowym Testamencie to pomysł, który jest realizowany na całym świecie. Powstają zarówno przy kościołach i klasztorach, jak i w parkach miejskich oraz ogrodach botanicznych. Są one udostępnione dla zwiedzających. W Polsce takie ogrody biblijne można zwiedzać w m.in.:
- Myczkowcach (woj. podkarpackie),
- Muszynie (woj. małopolskie),
- Proszowicach (woj. małopolskie),
- Lublinie – w Ogrodzie Botanicznym UMCS.
Jakie rośliny są znane z Biblii?
Rośliny w tekstach biblijnych pojawią się w różnych kontekstach. Często są używane w różnych porównaniach, a niektóre aspekty uprawy to metafory. Pojawiają się także przy opisach wydarzeń i obrzędów, niejako „przy okazji”. Rośliny pod względem botanicznym czy ogrodniczym oczywiście nie są przedmiotem opisów. Z tym jest też związana pewna trudność, bo nie zawsze wiadomo dokładnie, o jaką roślinę chodzi.
W zapisach pojawiają się nazwy potoczne, a też są one różnie tłumaczone. Dlatego w różnych wydaniach (nie tylko polskich) zdarzają się spore różnice. Przykładem jest choćby bób, występujący, na przykład w tzw. chlebie Ezechiela, który w niektórych wersjach jest tłumaczony jako fasola. Warto wiedzieć, że roślina, którą my nazywamy fasolą, pochodzi z Ameryki i dotarła do Starego Świata w XVI wieku; natomiast w Europie i na Bliskim Wschodzie uprawiano inne gatunki (obecnie zaliczane do rodzaju Vigna). Z kolei bób był rośliną powszechnie uprawianą w całym regionie Morza Śródziemnego.
Badania nad identyfikacją botaniczną biblijnych roślin trwają od dość dawna, a zajmują się nimi nie tylko znawcy Biblii, ale także archeobotanicy. Zaowocowały tym, że zapanowała pewna zgoda co do określenia gatunku 95 z około 200 biblijnych roślin.
Judaszowiec, krzew Mojżesza i korona cierniowa
Są też takie rośliny, które mają nazwy ewidentnie związane z Biblią. To judaszowiec, krzew Mojżesza oraz korona cierniowa. Jednak okazuje się, że w rzeczywistości nie musi tak być.
Judaszowiec to pięknie kwitnące drzewo, które można uprawiać w Polsce. Jego nazwa ewidentnie kojarzy się z Judaszem i bywa uważane za drzewo, na którym powiesił się zdrajca Jezusa. Jednak okazuje się, że judaszowiec nie jest wymieniony w Nowym Testamencie. Natomiast możliwe, że nazwa drzewa powstała… przez pomyłkę i oryginalnie chodziło o drzewo Judei (krainy historycznej).
Gorejący krzew Mojżesza nie jest zidentyfikowany, natomiast to nazwa potoczna dyptamu jesionolistnego. Ta roślina wydziela olejki eteryczne, które podczas bardzo upalnej pogody mogą się zapalić. Skojarzenie z biblijną rośliną jest więc dość oczywiste. Dyptamy uprawia się jako rośliny ozdobne, ale trzeba wiedzieć, że nie wolno podchodzić do nich podczas gorących dni, bo powodują dotkliwe oparzenia!
Koroną cierniową potocznie nazywane są dwie rośliny – to wilczomlecz lśniący oraz męczennica, czyli passiflora. Obie te nazwy zostały nadane roślinom później, a uprawiać można je w doniczkach. Natomiast ta biblijna korona cierniowa została upleciona prawdopodobnie z gałęzi głożyny cierni Chrystusa, drzewa, które w naszym klimacie nie występuje.
Siedem głównych roślin biblijnych
Wydziela się m.in. siedem głównych roślin biblijnych. Jest to:
- pszenica,
- jęczmień,
- winorośl,
- drzewo figowe,
- drzewo granatowe,
- oliwka,
- palma daktylowa.
Wszystkie są roślinami użytkowymi. Zboża oraz winorośl z powodzeniem uprawia się w Polsce, natomiast figowce, granaty i oliwki można mieć w doniczkach.
Biblijne rośliny, które urosną w polskim ogrodzie
Jeśli we własnym ogrodzie chcielibyśmy się cieszyć biblijnymi roślinami, to poza wymienioną wyżej siódemką, mamy spory wybór. Warto sadzić takie, które dobrze znoszą polski klimat, choć trzeba wiedzieć, że niektóre są jednoroczne. Do biblijnych roślin, które można posadzić w polskim ogrodzie, należą:
- arbuz zwyczajny,
- bluszcz pospolity,
- bób,
- bukszpan wiecznie zielony,
- cebula zwyczajna,
- cykoria podróżnik,
- czarnuszka siewna,
- czosnek zwyczajny,
- grzybienie białe,
- jaskier azjatycki,
- kąkol polny,
- kmin rzymski,
- kolendra siewna,
- koper ogrodowy,
- kosaciec żółty,
- len zwyczajny,
- lilia biała,
- mak polny,
- mięta długolistna,
- orzech włoski,
- ostropest plamisty,
- por,
- portulaka pospolita,
- przegorzan kulisty,
- rącznik pospolity (rycynus),
- róża dzika,
- ruta zwyczajna,
- szafran uprawny (krokus jesienny),
- ślaz dziki,
- zawilec wieńcowy.
Jest też kilka roślin, które w Polsce uprawia się w doniczkach. Lato mogą spędzać na zewnątrz, ale nie są odporne na mróz, i zimę muszą spędzić w pomieszczeniu. Należy do nich:
- oleander,
- mirt zwyczajny,
- wawrzyn szlachetny (laur).
.
Lista roślin na podstawie wikipedia.org