W lipcu 2019 roku rząd przyjął projekt nowelizacji ustawy o odnawialnych źródłach energii. Znalazły się w niej przepisy, które m.in. rozszerzają pojęcie prosumenta. Przypomnijmy, że prosument to osoba produkująca energię z odnawialnych źródeł energii, na własne potrzeby. Jeśli produkcja energii jest wyższa niż jej zużycie, nadwyżki energii są przekazywane do sieci elektroenergetycznej i „odbierane" przez prosumenta w okresach zmniejszonej produkcji (np. zimą). Odbywa się to w systemie bezgotówkowego rozliczenia energii zużytej w budynku i wyprodukowanej w przydomowej mikro elektrowni. Warto jednak wiedzieć, że liczba kilowatogodzin oddanych i pobranych z sieci nie jest rozliczana 1 do 1. Instalacje do 10 kW mogą odebrać 80% energii oddanej do sieci, zaś instalacje powyżej 10 kW – 70% energii. Jest to tzw. system opustów.
Spółdzielnie energetyczne i przedsiębiorcy jako prosumenci
Do niedawna prosumentami mogły być tylko osoby fizyczne. Ale to zmieniają nowe przepisy, przyjęte przez rząd w ustawie o odnawialnych źródłach energii (OZE). Zgodnie z nimi prosumentami będą mogli być także przedsiębiorcy (pod warunkiem, że produkcja energii nie jest częścią ich działalności).
Jednak to nie wszystko – nowelizacja ustawy o OZE umożliwia tworzenie tzw. spółdzielni energetycznych, działających na obszarach gmin wiejskich i miejsko-wiejskich.
Taką spółdzielnię mogą tworzyć maksymalnie trzy gminy sąsiadujące ze sobą, a liczba jej członków nie może przekraczać 1000. Dodatkowo produkcja energii elektrycznej powinna pokrywać przynajmniej 70% całkowitego rocznego zapotrzebowania wszystkich członków danej spółdzielni. W zakresie energii elektrycznej maksymalna moc instalacji będzie mogła wynosić 10 MW, a w przypadku produkcji ciepła w instalacjach OZE w skojarzeniu ich maksymalna moc nie powinna przekraczać 30 MW.
Spółdzielnia energetyczna będzie mogła korzystać z systemu opustów – jednak według niższego przelicznika niż osoby fizyczne. Dla nich jest to 1 do 0,8 (lub 1 do 0,7 w zależności od wielkości instalacji), dla spółdzielni energetycznych ma to być 1 do 0,6.
Energia, którą spółdzielnia wyprodukuje i zużyje na własne potrzeby, będzie zwolniona z podatku akcyzowego, spółdzielnia nie będzie także zobowiązana do niektórych innych opłat (m.in. za usługę dystrybucji).
Ścieżka legislacyjna nowelizacji ustawy nie jest jeszcze zakończona, ponadto niektóre szczegóły będą musiały zostać określone w osobnym rozporządzeniu. Powinna dać jednak szersze możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii.
Wykorzystanie odnawialnych źródeł ciepła przez spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe
Czy spółdzielnie energetyczne będą opłacalnym przedsięwzięciem? Jak wyglądają inwestycje w odnawialne źródła ciepła w polskich gminach? Doskonałym przykładem są inwestycje zrealizowane przez spółdzielnie mieszkaniowe w Cedrach Wielkich oraz Szczytnie. Pokazują one, że odnawialne źródła ciepła są wydajne i pozwalają na pełne pokrycie zapotrzebowania na energię (elektryczną i cieplną), a także – produkcję nadwyżek.
Poza znacznie niższymi rachunkami dla mieszkańców, korzyścią, o której nie można zapominać, jest radykalne zmniejszenie emisji dwutlenku węgla (i szkodliwych substancji) do atmosfery.
Pompy ciepła i panele fotowoltaiczne zamiast starej kotłowni gazowej
Wspólnota Mieszkaniowa w Szczytnie już w 2014 roku zdecydowała się na zastąpienie starej kotłowni gazowej rozwiązaniem hybrydowym, czyli opartym na współpracy dwóch źródeł energii – w tym przypadku są to gruntowe pompy ciepła NIBE oraz panele fotowoltaiczne.
Zainstalowano dwie gruntowe pompy ciepła NIBE F1345 o mocy 60 kW każda (dolnym źródłem są kolektory pionowe umiejscowione pod placem zabaw). Natomiast 153 panele fotowoltaiczne o łącznej mocy 40 kWp zamontowano na dachu budynku mieszkalnego. Dostarczają one energię elektryczną potrzebną do pracy pomp ciepła, ale także produkują jej nadwyżki. Zapotrzebowanie na energię elektryczną pomp ciepła wynosi średnio 75-85 kWh, natomiast kolektory dostarczały od 110-240 kWh dziennie (w okresie od lutego do maja, w zależności od nasłonecznienia).
Zyski wspólnoty mieszkaniowej w Szczytnie
Prace związane z modernizacją trwały trzy miesiące. I dały oszczędności na ogrzewaniu, wynoszące 87% oraz nadwyżki energii elektrycznej produkowanej przez panele fotowoltaiczne. Dość powiedzieć, że koszt ogrzewania mieszkania (o powierzchni 50 m²) we wspólnocie wynosi rocznie 324 zł, podczas gdy w takich samych budynkach, ogrzewanych tradycyjnie jest to ok. 3 000 zł. W skali całej wspólnoty, koszty ogrzewania spadły z 97 tysięcy rocznie do ok. 13 tysięcy. A emisję CO2 – zmniejszono o ok. 38 ton.
Mieszkańcy byli z instalacji OZE na tyle zadowoleni, że zdecydowali się na rozbudowę systemu - obecnie zapewnia one także przygotowanie ciepłej wody użytkowej. A wszystko dzięki dwóm dodatkowym pompom ciepła (tym razem powietrznym), współpracującym z próżniowymi kolektorami słonecznymi.
Warto podkreślić, że do sfinansowania inwestycji wykorzystano pożyczkę z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie (10% pożyczki umorzono). Natomiast zaoszczędzono już kilkukrotną wartość rachunków dla członków wspólnoty.
Odnawialne źródła energii zamiast kotłowni węglowej
Dużą inwestycję zrealizowano także w Cedrach Wielkich na Żuławach. Tym razem ekologicznymi i ekonomicznymi źródłami energii zastąpiono starą kotłownię węglową. Zasilała ona dziesięć dwunastorodzinnych domów, zamieszkiwanych przez 300 mieszkańców.
Kotłownia, o mocy 1,05 MW zapewniała ogrzewanie budynków i przygotowanie ciepłej wody użytkowej. Koszty jej eksploatacji były bardzo wysokie – rocznie opłaty za sam opał (groszek i miał węglowy) wynosiły ok. 145 tysięcy zł.
W latach 2015-16 Spółdzielnia Mieszkaniowa „Żuławy" podjęła decyzję o modernizacji. Podobnie jak w Szczytnie, postawiono na gruntowe pompy ciepła NIBE współpracujące z panelami fotowoltaicznymi. Ponieważ chodziło o zapewnienie zarówno ogrzewania, jak i ciepłej wody użytkowej, w budynkach zainstalowano też zbiorniki ciepłej wody użytkowej oraz zbiorniki buforowe.
Zainstalowano 10 gruntowych pomp ciepła NIBE F1345 – każda o mocy 40 kW. Współpracują one z panelami fotowoltaicznymi umieszczonymi na dachach budynków.
Korzyści z modernizacji w Cedrach Wielkich
Już po roku okazało się, że taka instalacja pokrywa w całości zapotrzebowanie na energię cieplną, a do tego powstają nadwyżki energii elektrycznej. Spółdzielnia wykorzystuje je do oświetlenia części wspólnych. W porównaniu ze Szczytnem znacznie większe były korzyści dla środowiska – emisję CO2 zmniejszono aż o 466 ton rocznie.
Ta inwestycja również uzyskała wsparcie finansowe – była to dotacja (ok. 25%) oraz pożyczka (na 75% kosztów inwestycji) od WFOŚiGW.
Mieszkańcy budynków są zadowoleni z dotychczasowych efektów przeprowadzonych inwestycji. Dlatego myślą o kolejnych usprawnieniach w swoich obiektach. Rozważany jest montaż paneli fotowoltaicznych na balustradach balkonów – miałyby one produkować energię elektryczną na potrzeby indywidualnych mieszkań.
Większe możliwości dla spółdzielni
Inwestycja w odnawialne źródła energii jest opłacalna pod wieloma względami – zarówno ekonomicznymi (znacznie niższe rachunki), jak i ekologicznymi, przy stosunkowo małych nakładach własnych (dotacje i pożyczki). Dodatkowo nie musi wymagać biegłej znajomości kwestii technicznych, ani uciążliwej organizacji prac – fachowe doradztwo i kompleksowe przeprowadzenie całej inwestycji zapewniają renomowani producenci pomp ciepła, tacy jak firma NIBE-Biawar.
Nowelizacja ustawy o OZE powinna dać możliwość jeszcze lepszego wykorzystania energii odnawialnej, przez podmioty takie, jak spółdzielnie czy wspólnoty mieszkaniowe, a także inne – tworzące się spółdzielnie energetyczne.
Przeczytaj także: https://zielona-eskadra.pl/odnawialne-zrodla-energii-tzw-oze-czym-sa-i-jak-dzialaja/
Zobacz także: https://zielona-eskadra.pl/pompa-ciepla-w-starym-budynku-czy-to-dobry-pomysl/
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
